حروفیه فرقۀ تأثیرگذار شیعی- عرفانی قرن هشتم و نهم هجری است که فضلالله نعیمی آن را پایهگذاری کرد. پیروان فضلالله نعیمی، پس از کشته شدن او، به تعلیم عقایدش پرداختند. سیداسحاق یکی از پیروان فضلالله و مروّج عقاید حروفی در خراسان است که در کتاب محرمنامه مهّمترین عقاید چکیده کامل
حروفیه فرقۀ تأثیرگذار شیعی- عرفانی قرن هشتم و نهم هجری است که فضلالله نعیمی آن را پایهگذاری کرد. پیروان فضلالله نعیمی، پس از کشته شدن او، به تعلیم عقایدش پرداختند. سیداسحاق یکی از پیروان فضلالله و مروّج عقاید حروفی در خراسان است که در کتاب محرمنامه مهّمترین عقاید حروفیان را تفسیرکرده است. در این تحقیق به روش کتابخانهای و با رویکرد توصیفی تحلیلی عقاید حروفیه در کتاب محرمنامه بررسی شده است. نتایج پژوهش نشان داد که در این کتاب، اعتقادات حروفیه و برداشتهای شخصی سیداسحاق، منعکس شده است. از اعتقادات حروفی، اعتقاد به امامت حضرت علی (ع) و فرزندان ایشان تا امام حسن عسگری (ع) بیان شده است. دور الوهیت با امامت حضرت مهدی (عج) آغازمیشود که همان فضلالله است و دخترش جانشین او است. جهان هرگز از وجود انسان کامل خالی نیست و متابعت از انسان کامل، واجب و عمل به خلاف رضای او معصیت است. اعتقادها و برداشتهای شخصی سیداسحاق اغلب از طریق تأویل بیان شده است. مهمترین تفسیرهای او در مورد حضرت علی (ع) و جنگهای آن حضرت ذکرشده است. رهایی انسان کامل از اغوای شیطان، کفر و شرک به دلیل تسلیم نبودن در برابر قائم مقام خدا، باقیه صالحه بودن دختر فضلالله و میزان بودن او برای سنجش اعمال بندگان خدا از دیگر تفسیرهای شخصی او در این کتاب است. به اعداد 28 و 32 نیز در این کتاب اشاره شده ولی چندان مورد تأکید نیست.
پرونده مقاله
چکیده
ایزد بهرام، ایزدی بزرگ و قدرتمند در آیین مزدیسنا و ایزدی کهن و بسیار محبوب در میان آریاییهاست که در اوستا در ده کالبد مختلف جلوه میکند. با وجود حضور عمیق در روایتهای دینی و محبوبیّت عمومی در میان مردم، در حماسههای ملّی ظهور محسوسی ندارد. در این تحقیق به روش چکیده کامل
چکیده
ایزد بهرام، ایزدی بزرگ و قدرتمند در آیین مزدیسنا و ایزدی کهن و بسیار محبوب در میان آریاییهاست که در اوستا در ده کالبد مختلف جلوه میکند. با وجود حضور عمیق در روایتهای دینی و محبوبیّت عمومی در میان مردم، در حماسههای ملّی ظهور محسوسی ندارد. در این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی به این مسأله پرداخته میشود که ایزد بهرام در روایتهای دینی (با تکیه بر اوستا) و روایتهای ملّی (با تکیه بر حماسه فردوسی) با چه هیأتی حضور مییابد. نتایج بررسی ها نشان داد که ایزد بهرام در حماسۀ فردوسی با کالبد میش و پرندۀ وارغن جلوه میکند و به دلیل آمیختگی اسطورۀ وارغن و سیمرغ، در شاهنامه، سیمرغ به جای وارغن معرّفی میشود. خصوصیّت ویژۀ پرهای وارغنی که ایزد بهرام در او حلول کرده باشد، با اوست که خجستگی و برخورداری از نیرویی شگفتانگیز است. بهبود زخمها، پیشگویی و آگاه بودن از اسرار آفرینش مرتبط با جایگاه ایزدی اوست.
پرونده مقاله
چکیده
لوسین گلدمن هر اثر ادبی را به عنوان یک ساختار معنادار معرّفی می کند که تحت تأثیر مسائل اقتصادی- اجتماعی زمان خود خلق میشود. خالق راستین اثر نه یک فرد، بلکه نمایندۀ طبقه ای اجتماعی است که فرد آفریننده جزءِ خلّاق آن طبقه است. مخزن الاسرار نظامی دارای سه بخش مجزا چکیده کامل
چکیده
لوسین گلدمن هر اثر ادبی را به عنوان یک ساختار معنادار معرّفی می کند که تحت تأثیر مسائل اقتصادی- اجتماعی زمان خود خلق میشود. خالق راستین اثر نه یک فرد، بلکه نمایندۀ طبقه ای اجتماعی است که فرد آفریننده جزءِ خلّاق آن طبقه است. مخزن الاسرار نظامی دارای سه بخش مجزا است که هر کدام دارای ساختاری معنادار است. این پژوهش با روش کتابخانه ای و با رویکردی توصیفی - تحلیلی موضع گیری نظامی در مورد مسائل جاری عصرش را بررسی می کند، برای این منظور ابتدا مفاهیم بنیادی نقد تکوینی لوسین گلدمن شرح داده می شود؛ سپس حکایاتی که قابلیّت بررسی از نگاه این نوع نقد را دارند انتخاب و در فرآیندی دو مرحله ای، دریافت و تشریح می شوند؛ یعنی پس از فهم ساختار درونی هر حکایت، کلیّت اثر با بسترهای فراگیر اجتماعی زمان نگارشِ اثر پیوند می یابد و با استناد به منابع تاریخی توجیه جامعه شناسانه می شوند. نتایج بررسی ها نشان داد که بینش عرفانی- اعتراضی طبقۀ اجتماعی نظامی، از ساختارهای بنیادین واقعیّت اجتماعیِ عصرش منبعث گشته و آشفتگی های حاصل از حکومت ملوک الطوایفی ایران در زمان سلجوقیان (بی عدالتی، ظلم و ستم، قتل و غارت و جهت دادن سیاسی به دین و...) چون هاله ای روح حکایات مخزن الاسرار را در برگرفته است.
پرونده مقاله
ادبیّات شفاهی، برخلاف ادبیّات رسمی، نمایانگر فرهنگ اجتماعی مردم یک سرزمین است، اما سهم زنان به عنوان آفرینندگان ادبی و شناخت هویّت ایشان بر اساس سرودههایشان کمتر مورد توجّه قرار گرفته است. هدف این پژوهش بازنمایی زنان در بایاتیهای آذربایجان است. رهیافت نظری تحقیق منطبق چکیده کامل
ادبیّات شفاهی، برخلاف ادبیّات رسمی، نمایانگر فرهنگ اجتماعی مردم یک سرزمین است، اما سهم زنان به عنوان آفرینندگان ادبی و شناخت هویّت ایشان بر اساس سرودههایشان کمتر مورد توجّه قرار گرفته است. هدف این پژوهش بازنمایی زنان در بایاتیهای آذربایجان است. رهیافت نظری تحقیق منطبق با نظریههای بازنمایی است. روش پژوهش تحلیل محتوای کیفی است. جامعۀ آماری پژوهش 4567 بایاتی است که در دو مجموعۀ اصیل بایاتیلار و بایاتیلار گردآوری شده است. در بسیاری از این بایاتیها وجود نشانههای زبانی دلالت بر مرد بودن یا زن بودن سراینده دارد که نگاه زنان به هویّت خودشان را در نظام اجتماعی مردم آذربایجان نمایان میسازد. بر اساس محتوای آثار نقش زنان در انتخاب همسر، در جایگاه مادری، در جایگاه خواهری و دختری، در ادارۀ امور خانه، وابسته در امور مالی و به عنوان ابزار کامجویی بازنمایی شده است. بر اساس این سرودهها در نظام اجتماعی مردم آذربایجان، زنان جایگاه پایینتری نسبت به مردان دارند. در بایاتیهای سرودۀ زنان، صدای اعتراض ایشان به مسائل اجتماعی و فرهنگی چون ازدواج اجباری، به گوش میرسد. در مقابل، وجود ازدواج ربایشی نشاندهندۀ جایگاه عشق در نگاه مردان و زنان آذربایجان است. به طور کلی تصویر ارائه شده از زنان در بایاتیها تصویر مثبتی است و برچسبهای کلیشهای منفی رایج در سایر فرهنگها در این نوع ادبی مشاهده نشد اما به طور کلی در بایاتیها زنان هویّتی وابسته به مردان دارند.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد