ادبیات تعلیمی یکی از کهن‌ترین، مهم‌ترین و تأثیرگذارترین گونه‌های ادبی است که در میان همۀ اقوام و ملل، نمودی چشمگیر و تعیین‌کننده دارد. شعر و نثر فارسی نیز از دیرباز، اهداف و مقاصد تعلیمی را در انواع گوناگون خود آزموده و متجلّی کرده است. در این میان، قصّه‌ها و حکایات؛ از جمله قصّه‌های عامیانه، سهمی بارز و محوری را در انتقال آموزه‌های متنوّع تعلیمی از آنِ خود کرده‌اند. این قصّه‌ها بخشی قابل توجّه از میراث روایی، ادبی، فرهنگی و جامعه‌شناسی هر قوم به شمار می‌روند. بررسی و تحلیل آموزه-های تعلیمی در حکایات عامیانه، گامی است راهگشا برای ورود به دنیای ذهنیّات، باور‌ها، عواطف و اخلاقیات مردمان یک ملّت. بر همین اساس پژوهش حاضر به بررسی و طبقه‌بندی آموزه‌های تعلیمی کتاب هزار و یک شب می‌پردازد. این پژوهش در دو بخش فضائل اخلاقی و رذایل اخلاقی انجام شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که در حکایت‌های این کتاب، بیشترین بسامد مکارم اخلاقی مربوط به توصیۀ به سخاوت و بخشش، پشیمانی و اعتراف به اشتباه، حرمت قول و پیمان، راست‌گویی، مهمان‌نوازی، رازداری، صبر و شکیبایی و ... است و ذمائم اخلاقی چون؛ بدی و تاوان آن، خیانت، جهالت، نیرنگ و حیله‌گری، حسادت، دروغ، حرص و آز و ... نیز از بسامد بالایی برخوردارند. پرونده مقاله