اخلاق، بخش مهمی از ادب تعلیمی را در ادبیات فارسی به خود اختصاص داده است. به‌گونه‌ای که در زبان فارسی آثاری همچون بی‌شماری، با موضوع ادب تعلیمی و سرشار از آموزه‌های اخلاقی به وجود آمده‌اند. وجود اندیشه‌های اخلاقی در شعر و نثر فارسی که از فرهنگ و تربیت دینی بهره می‌گیرد به ادبیّات و متون فارسی غنای خاصی بخشیده است. طب القلوب نقشبندی، رساله‌ای عرفانی است که محتوای ارزشمند و پرمایه‌ای را در زمینة مسائل اخلاقی، تربیتی و دینی در خود جای داده است. در این کتاب، اصطلاحات طبی فراوانی آمده است: نام داروها، اشاره‌های متعدد به اصول طبی قدیم، نام بیماری‌ها و غیره. نقشبندی این اصطلاحات را در بیشتر موارد به‌صورت تشبیه به‌کاربرده تا پیام اخلاقی و عرفانی خود را بیان کند. نویسنده، در این کتاب، مضامین تعلیمی، اخلاقی و عرفانی را به بهترین شکل بیان نموده است. این مقاله کوششی است به روش توصیفی- تحلیلی در بیان علت پیدایش اوصاف نکوهیدۀ اخلاقی، نسخۀ شفابخش عرفانی و حصول ملکات فاضلۀ انسانی، با تکیه بر کتاب طب القلوب. یافته‌ها و نتایج این پژوهش حاکی از آن است که اگرچه فضایل عرفانی و اخلاقی در طب القلوب بیش‌تر مورد تأکید است؛ امّا رذایل اخلاقی و سرزنش و نکوهش آن‌ها هم ذهن و فکر نویسنده را به خود مشغول کرده است و در نوشتۀ او نمود یافته است. پرونده مقاله

عشق از مسائل بنیادین عرفان است، چنان‌که بدون درنظرگرفتن آن عرفان و حکمت متعالیه قابل‌فهم نیست. در ادبیات عرفانی نیز عشق از جایگاه بالایی برخوردار بوده و هست؛ ازاین‌رو بخش زیادی از ادبیات عرفانی به این موضوع اختصاص دارد. در ادبیات عرفانی به¬خصوص در کلام شیخ علاءالدوله که مورد بحث این تحقیق هست، عشق را می‌توان از جنبة عشق حقیقی مورد بررسی قرارداد. جریان عرفان عاشقانه در بعد نظری و عملی دارای ویژگی‌هایی است و در اشعار علاءالدوله می‌توا¬ن¬دریافت که چگونه توانسته است جریان عرفان عاشقانه را در اشعار خود به¬کارببرد. در این پژوهش نگارنده بر آن است تا ضمن تحقیق در آثار شیخ علاءالدوله به شیوه توصیفی و تحلیلی و روش کتابخانه¬ای، به شیوه‌ای روشمند به بررسی و واکاوی عشق از منظر دیدگاه عرفانی شیخ علاءالدوله بیابانکی بپردازد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که علاءالدوله با به‌کارگیری اصطلاحات عرفانی به‌عنوان یکی از مضامین شعری توانسته‌است اندیشه‌های عرفانی خود را به نمایش بگذارد و همچنین در حوزه خداشناسی، جهان¬شناسی، انسان شناسی، معرفت‌شناسی و مبانی اخلاقی دست به اصطلاحاتی زده¬است و وارد حوزه کشف و شهود و تجربیات شخصی شده¬است. کلیدواژه‌ها‌: عرفان عاشقانه، عشق، دیوان علاءالدوله، متون عرفانی. پرونده مقاله