شناسایی و تعیین اهمیت مؤلفههای آموزش موسیقی در کتب دوره متوسطه و هنرستان‌های موسیقی
الموضوعات :حبیب‌اله صیرفی 1 , جعفر قهرمانی 2 , داود طهماسب‌زاده شیخلار 3
1 - دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی درسی، گروه علوم تربیتی، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران
2 - استادیار گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران مرند، ایران
3 - دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
الکلمات المفتاحية: کتب درسی, دوره متوسطه, آموزش موسیقی, هنرستان موسیقی,
ملخص المقالة :
پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تعیین اهمیت مؤلفههای آموزش موسیقی در کتب دوره متوسطه و هنرستان‌های موسیقی انجام یافته است. این بررسی متأثر از بنیان فلسفی تفسیری بوده و از رویکرد کیفی به شیوه تحلیل محتوی عرفی برخوردار است. در بخش اول، واحد مورد بررسی، کلیه کتب درسی هنر دوره اول و دوم متوسطه و هنرستان‌های موسیقی بوده که جهت نمونه‌گیری از آن به شیوه نمونه‌گیری هدفمند عمل شد و کتاب‌ها و منابع معتبر و مرتبط انتخاب شد. واحد تحلیل در این بخش، تحلیل مضمون بود و از روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی جهت گردآوری، استخراج و استنتاج دادها استفاده شد. در بخش دوم برای تعیین اهمیت مؤلفههای آموزش موسیقی و درجه اهیمت آنها در کتاب‌های درسی از آنتروپی شانون استفاده شد. از تحلیل یافته ها در بخش اول طی کدگذاری انتخابی، چهار مقوله شناختی، مهارتی، خلاقیت و عاطفی (احساسی) استخراج گردید. این چهار مقوله طی کدگذاری محوری شامل۹۰ مؤلفه (شناختی ۲۶ مؤلفه، مهارتی ۲۳ مؤلفه، خلاقیت ۲۲ مؤلفه و عاطفی 1۹ مؤلفه) و طی کدگذاری باز 216 مضمون می‌باشد. طبق نتایج بدست آمده نشان می دهد که در بین مقوله‌های چهارگانه، مقوله شناختی از اولویت اول، مقوله مهارتی از اولویت دوم، مقوله خلاقیت از اولویت سوم و مقوله احساسی (عاطفی) از اولویت چهارم برخوردار می‌باشد. مؤلفههای تفکر تفسیری، آموزش کلیدی و افزایش درک مفاهیم، محتوا با پایه زیباشناختی، شکوفایی روح و روان توأم با زیبایی آفرینی و تمرینات مکرر و منظم نیز دارای بالاترین اولویت‌‌ها در بین مؤلفه‌‌ها بودند.
تقی‌پور پورظهیر، علی (1۳98). مقدمه‌ای بر برنامه‌ریزی آموزشی و درسی. تهران: انتشارات آگه.
حسین‌زاده، محمدعلی (1۳۸4). موسیقی از دیدگاه اسلام. انتشارات زعیم.
خلف بیگی، میترا، فهیمی، ملاحت اکبر، عشایری، حسن و دوستدار، هاتف (1۳۹۲). بررسی تأثیر فعالیت‌های موسیقیایی بر عملکرد اجرایی بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا، مجله عملی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، 11 (2)، 1۲۰- 1۲۹.
خندقی، مقصودامین و پاک‌مهر، حمیده (1۳۹۲). حاکمیت سنت دیسیپلین محوری بر جهت‌گیری‌های برنامه‌درسی تربیت هنری معلمان هنر دوره راهنمایی تحصیلی. چالش‌ها و آسیب‌ها. رویکردهای نوین آموزشی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان، 8 (1)، ۲1- ۴۶.
سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی (1۳96). راهنمای برنامه درسی هنر دوره آموزش عمومی (ابتدایی و متوسطه تحصیلی)، تهران: دفتر برنامه‌ریزی و تألیف کتب درسی.
سالم، سودابه و محمدپور، آیت‌الله (1۳۸۵). آموزش موسیقی در مدارس دوره ابتدایی، تهران: انتشارات منادی تربیت.
شرفی، حسن (1۳۸۹). طراحی و تدوین برنامه درسی هنر براساس رویکرد تلفیق هنر و علوم با تأکید بر مفهوم تولید هنر در پایههای چهارم و پنجم ابتدایی. فصلنامه تعلیم و تربیت، 27(2)،105-130.
شکوهی، غلامحسین (1۳97). تعلیم و تربیت و مراحل آن. تهران: انتشارات آستان قدس رضوی، به‌نشر.
طایفه مرسل، اعظم السادات (1۳۹1). تأثیر موسیقی درمانی بر رشد سازگاری اجتماعی و رشد معنوی در زنان ۲۰ تا ۵۰ ساله تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی. تهران: دانشگاه پیام نور.
عشایری، حسن (1۳92). خلاصه مقالات سمینار موسیقی درمانی. دانشگاه هنر.
فخاری‌زاده، سعید (1۳۸۵). تأثیر آموزش موسیقی بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی شهرستان نجف آباد. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم تهران.
فرخ‌مهر، حسین (1۳۹۲). پرورش خلاقیت کودکان در خانه و مدرسه، اصفهان: انتشارات اعلی.
قاسم تبار، سیدنبی‌الله، مفیدی، فرخنده و زاده‌محمدی، علی (1۳۹۰). مجله روانشناسی تحولی روانشناسان ایرانی، 7(27)، ۲۴۵- ۲۵۴.
قورچیانی، صرفی (1۳۹۰). آموزش هنر در دوره آموزش راهنمایی، مجله رشد آموزش هنر، 4(28)،
۵۶-۵۹.
کریمی، لیلا سادات، زارع، حسن و هادیان فرد، حبیب (1۳۹۰). تأثیر موسیقی درمانی بر توجه انتخابی کودکان دارای اختلال نارسایی توجه بیش فعالی، فصلنامه کودکان استثنایی، 11(1)،۳۳- ۴۴.
گل‌صباحی، طیبه (1۳۷۹). بررسی نظام آموزشی از دوره پیش از دبستان تا پایان دوره متوسطه. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران- دانشکده هنر و معماری ت (1۳). ص شماره کتابشناسی ملی: ۴1۵۹1۸.
مدرسی، فرید (1۳۹۰). اصلاح‌گرایی بر بستر سنت، بازخوانی گفتمان سیدموسی صدر. ماهنامه خبری، تحلیلی مهرنامه، 2(11)،11-31.
ملکی، حسن (1395). برنامه‌ریزی درسی (راهنمای عمل). انتشارات پیام اندیشه.
مهرمحمدی، محمود (1۳98). آموزش عمومی هنر(چیستی، چرایی و چگونگی)، تهران: انتشارات منادی تربیت.
میرزاخانی، حسین (1۳۶۹). نگرشی نو در مبانی فقهی موسیقی (سازی و آوازی). قم: نشر چاپخانه علمیه.
نواب صفوی، مینا (1۳۸7). گزارش ارزشیابی درس هنر پایه سوم ابتدایی. اجرای آزمایشی مرحله اول، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، دفتر برنامه‌ریزی و تالیف کتب درسی.
Albornoz, Y. (2011). The effects of group improvisational music therapy on depression in adolescents & adults with substance abuse: A randomized controlled trail. Nordic Journal of Music therapy, 20(3), 208- 224
Ashayeri, H. (2013). Abstracts of music therapy seminar. Art university [In Persion].
Colwell, M., Cynthia & Edwards, R., Hernandez, E., & Brees. K. (2013). Impact of music therapy Interventions (Listening, composition, Orff-Based) on the physiological and Psychosocial Behaviors of Hospitalized children. A Feasibility Study. Journal of Pediatric Nursing.3(28):249-257.
Educational Research and Planning Organization. (2017). Art Curriculum Guide for General Education (Elementary and Secondary Education), Tehran: Curriculum Planning and Writing Office [In Persion].
Eisner, Elliot. (2002). The Lessons the Arts Teach, Available at Learning and Arts: Crossing Boundaries/Proceedings from an Invitational Meeting for Education, Arts and Youth Funders Held January, Los Angeles.
Eisner, Elliot. W. (2005). Reimagining schools. the selected works of Elliot w. Eisner. Published in the USA and Canada by Routledge.
Elliott, D. J. (2009). Curriculum as professional Action. In T.A. Regelski. & J. Terry Gates (Eds.), Music education for changing times: Guiding Visions for Practice. New York: Springer. PP. 163-174.
Fakharizadeh, S. (2006). The effect of music education on the academic achievement of fifth grade male students in Najafabad. Master Thesis, Teacher Training University of Tehran [In Persion].
Farrokhmehr, H. (2013). Fostering children's creativity at home and school, Isfahan: Aali Publications [In Persion].
Ghorchiani, S. (2011). Art education in middle school, Journal of Art Education Development, 4(28): 56-59 [In Persion].
Gol Sabahi, T. (2000). Investigating the educational system from pre-school to the end of high school. Islamic Azad University, Tehran Branch - Faculty of Art and Architecture T (13). P. National Bibliography Number: 415918 [In Persion].
Hosseinzadeh, M. A. (2005). Music from the perspective of Islam. Zaim Publications [In Persion].
Huey, Aw. Y., & Hussein. Maimon. B. (2012). Stregthening arts education: a case study in Kinya district Perak. Proceedings management, agroindustry and tourism industry-84th international conference of humanities and social sciences. Aprill 21th, Faculty of liberal arts, prince of Songkla University.
Karimi, L.S., Zare, H., & Hadian Fard, H. (2011). The Effect of Music Therapy on Selective Attention in Children with Attention Deficit Hyperactivity Disorder, Exceptional Children Quarterly, 11(1): 33-44 [In Persion].
Khalaf Beigi, M., Fahimi, M. A., Ashayeri, H., & Dousdar, H. (2013). The effect of musical activities on the executive performance of patients with schizophrenia, Practical Research Journal of the University of Medical Sciences of the Islamic Republic of Iran,11(2): 120-129 [In Persion].
Khandaghi, M. A., & Pakmehr, H. (2013). The rule of tradition is central to the orientations of the art education curriculum for middle school art teachers. Challenges and harms. New educational approaches of the Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Isfahan, 8(1): 21-46 [In Persion].
Lin, J.-D, Lin, P.-Y & Wu. C.-L (2010). Wellbeing perception of institutional caregivers working for people with disabilities: Use of subjective Happiness scale and satisfaction with life scale analyses, Research in Developmental Disabilities, 31(5), 1083-1090.
Maleki, H. (2016). Curriculum planning (practice guide). Andisheh Message Publications [In Persion].
Mehr Mohammadi, M. (2019). General Art Education (What, Why and How), Tehran: Manadi Tarbiat Publications [In Persion].
Mirzakhani, H. (2017). A new approach in the jurisprudential principles of music (instrumental and vocal). Qom: Theological printing house [In Persion].
Modarressi, F. (2011). Reformism in the context of tradition, re-reading the discourse of Seyyed Mousa Sadr. News Monthly, Mehrnameh Analysis, 2(11):11-31 [In Persion].
Mossler, K., Assmus, J. Heldal, T. O., Fuchs, K., & Gold, C. (2012). Music therapy techniques as predictors of change in mental health care. Arts in psychotherapy, 39(4): 333-341.
Mursal clan, A.S. (2012). The effect of music therapy on the growth of social adjustment and spiritual growth in women aged 20 to 50 years in Tehran. Master Thesis in General Psychology. Tehran: Payame Noor University [In Persion].
Nawab Safavid, M. (2008). Evaluation report of the third grade elementary art course. Pilot implementation of the first phase, Educational Research and Planning Organization, Office of Planning and Textbook Writing [In Persion].
Qasim Tabar, S.N., Mofidi, F.and Zadeh Mohammadi, A. (2011). Journal of Transformational Psychology of Iranian Psychologists, 7(27): 245-254 [In Persion].
Reimer, B., (2008). Research in Music Education Personal and Professional Reflections in a Time of Perplexity. Journal of Reserch in Music Education, 3(56):190-203.
Robinso, K. (2000). Arts Education's Place in a Knowledge-Based Global Economy. Available at Learning and Arts: Crossing Boundaries/Proceedines from an Invitational Meeting for Education, Arts and Youth Funders Held January, Los Angeles.
Salem, S. & Mohammadpour, A. (2006). Teaching music in primary schools, Tehran: Manadi Tarbiat Publications [In Persion].
Schiro, M.S. (2012). Curriculum Theory: conflicting visions and enduring concerns. SAGE Publication, Inc, Second Edition.
Sharafi, H. (2010). Designing and compiling an art curriculum based on the approach of combining art and science with emphasis on the concept of art production in the fourth and fifth grades of elementary school. Education Quarterly, 27(2): 105-130 [In Persion].
Sharp, C., & Le Metais, J. (2000). The Arts, Creativity and Cultural Education: An International reviw of curriculum and assessment franeworks project. London: Qualifications and Curriculum Authority.
Shokohi, G.H. (2018). Education and its stages. Tehran: Astan Quds Razavi Publications, Publisher [In Persion].
Siaulytiene, D. (2002). Active Methods in Art Education in Lithuania. Published Springer Netherlands, Journal e-ISSN:1573-9090, Prospects; Paris 4(32):553-564.
Smetana, M. (2012). Die Wiederkehr des Ahnliehen Zur Bedeutung musikalischer Objekte in der Musiktherapie be Jugendlichen with strukturellen Storungen. The recurence of the similar. On the meaning of musical objects in music therapy with structural disordered adolescents. Unpublished doctoral dissertation, University of music and performing Arts, Vienna.
Smite, Ralph, A. (2008). Educational Aesthetics and Policy.The Journal of policy arts education review, 6(109):3-12.
Taggart, G., Whitby, K. & Sharp. C. (2004). International Review of Curriculum and Assessment Frameworks. National Foundation for Educational Research (NFER).
Taghipour Pourzahir, A. (2019). Introduction to educational and curriculum planning. Tehran: Agah Publications [In Persion].
Toku, M. (2012). The Role of Art education as an Independent & Interrelated subject, Facing the crisis of Art education in Japan, California state university, Chico.
Wachowaik, F. D., & Clements, R. D. (2010). Emphasis Art: A qualitative art program for elementary and middle schools. 9 th Edition, University of Georgia.
Wang, J.L., Wang, H., Zhang, D. (2011). Impact of group music therapy on the depression mood of college students, 3(3):151-155.
Warnick. B. (2009). Dilemmas f Autonomey and Happiness: Harry Brighouse on subjective wellbeing and Education, Theory and Research in Education; 17(89): 89-111.
Weinberger, N. M. (2014). Neuromusic research: Some benefits of incorporating basic research on the neurobiology of auditory learning and memory. Frontiers in Systems Neuroscience, 7(128): 1-2.
Weinberger, Normaan, M. (2002). The musinour minds. Educational leadership.
_||_Albornoz, Y. (2011). The effects of group improvisational music therapy on depression in adolescents & adults with substance abuse: A randomized controlled trail. Nordic Journal of Music therapy, 20(3), 208- 224
Ashayeri, H. (2013). Abstracts of music therapy seminar. Art university [In Persion].
Colwell, M., Cynthia & Edwards, R., Hernandez, E., & Brees. K. (2013). Impact of music therapy Interventions (Listening, composition, Orff-Based) on the physiological and Psychosocial Behaviors of Hospitalized children. A Feasibility Study. Journal of Pediatric Nursing.3(28):249-257.
Educational Research and Planning Organization. (2017). Art Curriculum Guide for General Education (Elementary and Secondary Education), Tehran: Curriculum Planning and Writing Office [In Persion].
Eisner, Elliot. (2002). The Lessons the Arts Teach, Available at Learning and Arts: Crossing Boundaries/Proceedings from an Invitational Meeting for Education, Arts and Youth Funders Held January, Los Angeles.
Eisner, Elliot. W. (2005). Reimagining schools. the selected works of Elliot w. Eisner. Published in the USA and Canada by Routledge.
Elliott, D. J. (2009). Curriculum as professional Action. In T.A. Regelski. & J. Terry Gates (Eds.), Music education for changing times: Guiding Visions for Practice. New York: Springer. PP. 163-174.
Fakharizadeh, S. (2006). The effect of music education on the academic achievement of fifth grade male students in Najafabad. Master Thesis, Teacher Training University of Tehran [In Persion].
Farrokhmehr, H. (2013). Fostering children's creativity at home and school, Isfahan: Aali Publications [In Persion].
Ghorchiani, S. (2011). Art education in middle school, Journal of Art Education Development, 4(28): 56-59 [In Persion].
Gol Sabahi, T. (2000). Investigating the educational system from pre-school to the end of high school. Islamic Azad University, Tehran Branch - Faculty of Art and Architecture T (13). P. National Bibliography Number: 415918 [In Persion].
Hosseinzadeh, M. A. (2005). Music from the perspective of Islam. Zaim Publications [In Persion].
Huey, Aw. Y., & Hussein. Maimon. B. (2012). Stregthening arts education: a case study in Kinya district Perak. Proceedings management, agroindustry and tourism industry-84th international conference of humanities and social sciences. Aprill 21th, Faculty of liberal arts, prince of Songkla University.
Karimi, L.S., Zare, H., & Hadian Fard, H. (2011). The Effect of Music Therapy on Selective Attention in Children with Attention Deficit Hyperactivity Disorder, Exceptional Children Quarterly, 11(1): 33-44 [In Persion].
Khalaf Beigi, M., Fahimi, M. A., Ashayeri, H., & Dousdar, H. (2013). The effect of musical activities on the executive performance of patients with schizophrenia, Practical Research Journal of the University of Medical Sciences of the Islamic Republic of Iran,11(2): 120-129 [In Persion].
Khandaghi, M. A., & Pakmehr, H. (2013). The rule of tradition is central to the orientations of the art education curriculum for middle school art teachers. Challenges and harms. New educational approaches of the Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Isfahan, 8(1): 21-46 [In Persion].
Lin, J.-D, Lin, P.-Y & Wu. C.-L (2010). Wellbeing perception of institutional caregivers working for people with disabilities: Use of subjective Happiness scale and satisfaction with life scale analyses, Research in Developmental Disabilities, 31(5), 1083-1090.
Maleki, H. (2016). Curriculum planning (practice guide). Andisheh Message Publications [In Persion].
Mehr Mohammadi, M. (2019). General Art Education (What, Why and How), Tehran: Manadi Tarbiat Publications [In Persion].
Mirzakhani, H. (2017). A new approach in the jurisprudential principles of music (instrumental and vocal). Qom: Theological printing house [In Persion].
Modarressi, F. (2011). Reformism in the context of tradition, re-reading the discourse of Seyyed Mousa Sadr. News Monthly, Mehrnameh Analysis, 2(11):11-31 [In Persion].
Mossler, K., Assmus, J. Heldal, T. O., Fuchs, K., & Gold, C. (2012). Music therapy techniques as predictors of change in mental health care. Arts in psychotherapy, 39(4): 333-341.
Mursal clan, A.S. (2012). The effect of music therapy on the growth of social adjustment and spiritual growth in women aged 20 to 50 years in Tehran. Master Thesis in General Psychology. Tehran: Payame Noor University [In Persion].
Nawab Safavid, M. (2008). Evaluation report of the third grade elementary art course. Pilot implementation of the first phase, Educational Research and Planning Organization, Office of Planning and Textbook Writing [In Persion].
Qasim Tabar, S.N., Mofidi, F.and Zadeh Mohammadi, A. (2011). Journal of Transformational Psychology of Iranian Psychologists, 7(27): 245-254 [In Persion].
Reimer, B., (2008). Research in Music Education Personal and Professional Reflections in a Time of Perplexity. Journal of Reserch in Music Education, 3(56):190-203.
Robinso, K. (2000). Arts Education's Place in a Knowledge-Based Global Economy. Available at Learning and Arts: Crossing Boundaries/Proceedines from an Invitational Meeting for Education, Arts and Youth Funders Held January, Los Angeles.
Salem, S. & Mohammadpour, A. (2006). Teaching music in primary schools, Tehran: Manadi Tarbiat Publications [In Persion].
Schiro, M.S. (2012). Curriculum Theory: conflicting visions and enduring concerns. SAGE Publication, Inc, Second Edition.
Sharafi, H. (2010). Designing and compiling an art curriculum based on the approach of combining art and science with emphasis on the concept of art production in the fourth and fifth grades of elementary school. Education Quarterly, 27(2): 105-130 [In Persion].
Sharp, C., & Le Metais, J. (2000). The Arts, Creativity and Cultural Education: An International reviw of curriculum and assessment franeworks project. London: Qualifications and Curriculum Authority.
Shokohi, G.H. (2018). Education and its stages. Tehran: Astan Quds Razavi Publications, Publisher [In Persion].
Siaulytiene, D. (2002). Active Methods in Art Education in Lithuania. Published Springer Netherlands, Journal e-ISSN:1573-9090, Prospects; Paris 4(32):553-564.
Smetana, M. (2012). Die Wiederkehr des Ahnliehen Zur Bedeutung musikalischer Objekte in der Musiktherapie be Jugendlichen with strukturellen Storungen. The recurence of the similar. On the meaning of musical objects in music therapy with structural disordered adolescents. Unpublished doctoral dissertation, University of music and performing Arts, Vienna.
Smite, Ralph, A. (2008). Educational Aesthetics and Policy.The Journal of policy arts education review, 6(109):3-12.
Taggart, G., Whitby, K. & Sharp. C. (2004). International Review of Curriculum and Assessment Frameworks. National Foundation for Educational Research (NFER).
Taghipour Pourzahir, A. (2019). Introduction to educational and curriculum planning. Tehran: Agah Publications [In Persion].
Toku, M. (2012). The Role of Art education as an Independent & Interrelated subject, Facing the crisis of Art education in Japan, California state university, Chico.
Wachowaik, F. D., & Clements, R. D. (2010). Emphasis Art: A qualitative art program for elementary and middle schools. 9 th Edition, University of Georgia.
Wang, J.L., Wang, H., Zhang, D. (2011). Impact of group music therapy on the depression mood of college students, 3(3):151-155.
Warnick. B. (2009). Dilemmas f Autonomey and Happiness: Harry Brighouse on subjective wellbeing and Education, Theory and Research in Education; 17(89): 89-111.
Weinberger, N. M. (2014). Neuromusic research: Some benefits of incorporating basic research on the neurobiology of auditory learning and memory. Frontiers in Systems Neuroscience, 7(128): 1-2.
Weinberger, Normaan, M. (2002). The musinour minds. Educational leadership.
