زمینه و هدف: تعداد روز طوفانی به وسیله عوامل گوناگونی مانند سرعت وزش باد، میزان بارش، رطوبت خاک و غیره قرار دارد. بررسی این شاخص در کشور می تواند در برنامه ریزی های گوناگون مورد توجه قرار گیرد. هدف از انجام این تحقیق پهنه بندی تعداد روزهای طوفانی در کشور و انتخاب بهترین مدل بر اساس داده های 150 ایستگاه هواشناسی در دوره آماری 25 ساله 2010-1986میلادی است. روش بررسی: بعد از تعیین ایستگاه ها با پراکندگی مناسب، داده های تعداد روز طوفانی در کشور ایران مربوط به دوره ی زمانی 2010-1986 در سال 1395 جمع آوری شد. به منظور بررسی نرمال بودن داده ها از روش کلموگروف- اسمیرنف استفاده گردید. جهت نشان دادن همبستگی مکانی بین داده های تعداد روز طوفانی از واریوگرام استفاده شد. وایروگرام گوسین با میزان همبستگی 96/0، بهترین همبستگی بین داده ها را مدل سازی نمود و برای درون یابی از روش کریجینگ استفاده گردید. سپس با استفاده از روش های مختلف زمین آماری و ریاضی، نقشه تعداد روزهای طوفانی در کشور ترسیم شد. به این منظور از روش های درون یابی ریاضی شامل روش عکس فاصله (IDW)، درون یاب چند جمله ای جهانی (GPI)، تابع شعاعی (RBF)، درون یاب موضعی (LPI) و روش زمین آماری کریجینگ استفاده شد. جهت انتخاب بهترین روش درون یابی از شاخص های آماری ریشه میانگین مربعات (RMS) و میزان همبستگی داده های مشاهداتی و پیش بینی شده استفاده گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که پیش بینی روش کریجینگ شاخص (Kriging Indicator) دارای بیشترین میزان همبستگی با داده های مشاهداتی است (R2=0.74). همپنین مناطق جنوب شرقی و جنوب غربی کشور دارای بیشترین میزان تعداد روز طوفانی در کشور می باشند. بحث و نتیجه گیری: بالا بودن این شاخص در جنوب شرق ناشی از خشک شدن دریاچه هامون و وجود بادهای 120 روزه ی سیستان و در جنوب غرب کشور ناشی از گرد و غبار ورودی از کشورهای عربی است. نوار شمالی کشور نیز دارای کمترین میزان شاخص تعداد روز طوفانی در کشور است. تفاصيل المقالة

زمینه و هدف: کیفیت منابع آب زیرزمینی را می­­توان از طریق مقایسه مقادیر پارامترهاي اندازه­گیري شده با مقادیر استاندارد آنها ارزیابی کرد، اما این روش قدیمی و ساده بوده و تصویری جامع و قابل فهم براي عموم از وضعیت کیفیت آب را به­خصوص در مناطق خشک و نیمه­خشک نشان نمی­دهد. در تحقیق حاضر پس از محاسبه کیفیت آب زیرزمینی دشت مهران با استفاده از شاخص IRWQI به بررسی و مقایسه انواع روش­های زمین آماری جهت پهنه­بندی کیفیت پرداخته شده است.

روش بررسی: با توجه به اهمیت منابع زیرزمینی در دشت خشک مهران، در اين مطالعه داده­هاي کيفيت آب تعداد 17 حلقه چاه در دشت مهران انتخاب و نمونه­برداری از چاه­های انتخابی به منظور آنالیز و محاسبه مقدار پارامترهای فوق در اواخر بهمن و اوایل اسفند 98 انجام شد. جهت محاسبه شاخص، به هریک از پارامترها بر اساس نقشی که در آلودگی آب­هاي زیرزمینی دارند، وزنی خاص تعلق گرفت. برای ارزیابی همبستگی بین داده ها و شاخص IRWQI از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. به منظور تهیه نقشه پهنه­بندي کیفیت آب، از روش­های زمین­آماری عکس فاصله، چند جمله­ای جهانی، تابع شعاعی، روش موضعی، كريجينگ معمولي، ساده و عام استفاده گردید.

یافته­ ها: نتایج نشان­دهنده همبستگی معنی­دار شاخص کیفیت آب با پارامترهای EC و SAR در سطح 1 و 5 درصد می­باشد. نتایج بررسی شاخص IRWQI نشان­دهنده وضعیت خیلی خوب کیفیت آب منطقه با میانگین شاخص عددی 100 است. همبستگی بین پارامترهای آب زیرزمینی با شاخص IRWQI نشان داد که پارامترهای EC و SAR دارای همبستگی معنی­داری هستند. همچنین روش عکس فاصله (IDW) با MAE ، RMSE و R² برابر 10/10، 65/12 و 77/0 کمترین خطا را بین سایر روش­های زمین­آماری داشت که به­عنوان بهترین روش برای پهنه­بندی شاخص کیفیت آب در دشت مهران معرفی گردید.

بحث و نتیجه ­گیری: بر اساس مساحت­های کلاس­های نقشه پهنه­بندی شاخص کیفیت آب مشخص شد که کلاس خیلی خوب با مساحت 12429 هکتار (69 درصد) بیشترین سطح منطقه را در برگرفته که نشان­دهنده کیفیت خیلی خوب آبهای زیرزمینی در دشت مهران می­باشد.

تفاصيل المقالة