-
المقاله
1 - بررسی ارتباط بین روند تغییر شوری خاک، کاربری اراضی و فاکتورهای اقلیمی (مطالعه موردی: شادگان، خوزستان)علوم و تکنولوژی محیط زیست , العدد 9 , السنة 22 , پاییز 1399زمینه و هدف: هدف از این مطالعه بررسی ارتباط بین روند تغییر شوری خاک، کاربری اراضی و فاکتورهای اقلیمی در منطقه شادگان میباشد. روش بررسی: در این تحقیق ابتدا با استفاده از روش تجزیه و تحلیل مؤلفههای اصلی و 54 نمونه خاک موجود، نقشه شوری خاک برای سالهای 1990، 2006 و 2015 أکثرزمینه و هدف: هدف از این مطالعه بررسی ارتباط بین روند تغییر شوری خاک، کاربری اراضی و فاکتورهای اقلیمی در منطقه شادگان میباشد. روش بررسی: در این تحقیق ابتدا با استفاده از روش تجزیه و تحلیل مؤلفههای اصلی و 54 نمونه خاک موجود، نقشه شوری خاک برای سالهای 1990، 2006 و 2015 تهیه شد. سپس با استفاده از تصاویر ماهوارهای، نقشههای کاربری اراضی برای سالهای مذکور تهیه و روند تغییرات مشخص گردید. همچنین تغییرات فاکتورهای اقلیمی (دما و بارش) طی دوره زمانی 2015-1990 مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که کاهش میزان بارندگی و افزایش درجه حرارت موجب افزایش شوری خاک در طی 25 سال شده و از طرفی آبیاری اراضی کشاورزی با آب شور باعث افزایش شور شدن خاک شده است. بحث و نتیجه گیری: با توجه به این که قسمتهای غربی منطقه در مجاورت تالاب هورالعظیم میباشند و این تالاب دارای آب شیرین، شور و لب شور است میتوان گفت که آبیاری اراضی کشاورزی با این آب موجب گردیده که اراضی در این منطقه بیشتر شور شوند. همچنین شور شدن خاک منجر به تغییر کاربری، از اراضی کشاورزی به اراضی غیرکشاورزی و در نهایت باعث بیابانزایی در منطقه شده است. تفاصيل المقالة -
المقاله
2 - بررسی تغییرات مکانی کیفیت آبهای زیرزمینی مناطق خشک و نیمه خشک با استفاده از شاخص IRWQI (مطالعه موردی: دشت مهران، ایلام)علوم و تکنولوژی محیط زیست , العدد 144 , السنة 26 , تابستان 1403زمینه و هدفأکثر
زمینه و هدف: کیفیت منابع آب زیرزمینی را میتوان از طریق مقایسه مقادیر پارامترهاي اندازهگیري شده با مقادیر استاندارد آنها ارزیابی کرد، اما این روش قدیمی و ساده بوده و تصویری جامع و قابل فهم براي عموم از وضعیت کیفیت آب را بهخصوص در مناطق خشک و نیمهخشک نشان نمیدهد. در تحقیق حاضر پس از محاسبه کیفیت آب زیرزمینی دشت مهران با استفاده از شاخص IRWQI به بررسی و مقایسه انواع روشهای زمین آماری جهت پهنهبندی کیفیت پرداخته شده است.
روش بررسی: با توجه به اهمیت منابع زیرزمینی در دشت خشک مهران، در اين مطالعه دادههاي کيفيت آب تعداد 17 حلقه چاه در دشت مهران انتخاب و نمونهبرداری از چاههای انتخابی به منظور آنالیز و محاسبه مقدار پارامترهای فوق در اواخر بهمن و اوایل اسفند 98 انجام شد. جهت محاسبه شاخص، به هریک از پارامترها بر اساس نقشی که در آلودگی آبهاي زیرزمینی دارند، وزنی خاص تعلق گرفت. برای ارزیابی همبستگی بین داده ها و شاخص IRWQI از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. به منظور تهیه نقشه پهنهبندي کیفیت آب، از روشهای زمینآماری عکس فاصله، چند جملهای جهانی، تابع شعاعی، روش موضعی، كريجينگ معمولي، ساده و عام استفاده گردید.
یافته ها: نتایج نشاندهنده همبستگی معنیدار شاخص کیفیت آب با پارامترهای EC و SAR در سطح 1 و 5 درصد میباشد. نتایج بررسی شاخص IRWQI نشاندهنده وضعیت خیلی خوب کیفیت آب منطقه با میانگین شاخص عددی 100 است. همبستگی بین پارامترهای آب زیرزمینی با شاخص IRWQI نشان داد که پارامترهای EC و SAR دارای همبستگی معنیداری هستند. همچنین روش عکس فاصله (IDW) با MAE ، RMSE و R2 برابر 10/10، 65/12 و 77/0 کمترین خطا را بین سایر روشهای زمینآماری داشت که بهعنوان بهترین روش برای پهنهبندی شاخص کیفیت آب در دشت مهران معرفی گردید.
بحث و نتیجه گیری: بر اساس مساحتهای کلاسهای نقشه پهنهبندی شاخص کیفیت آب مشخص شد که کلاس خیلی خوب با مساحت 12429 هکتار (69 درصد) بیشترین سطح منطقه را در برگرفته که نشاندهنده کیفیت خیلی خوب آبهای زیرزمینی در دشت مهران میباشد.
تفاصيل المقالة -
المقاله
3 - ارزیابی تاثیر صنایع آلاینده بر میزان فلزات سنگین در خاکهای اطراف آن (مطالعه موردی: کارخانه سیمان ایلام)جغرافیا و مطالعات محیطی , العدد 4 , السنة 5 , پاییز 1395امروزه آلودگی محیط زیست با فلزات سنگین به مسئله ای جهانی تبدیل شده است. فلزات سنگین می توانند از طریق منابع انسانی و طبیعی وارد محیط زیست شوند. خاک می تواند آلودگی های زیست محیطی را در خود نگه دارد و از طریق آنالیز شیمیایی خاک می توان به این آلودگی ها پی برد. هدف از این أکثرامروزه آلودگی محیط زیست با فلزات سنگین به مسئله ای جهانی تبدیل شده است. فلزات سنگین می توانند از طریق منابع انسانی و طبیعی وارد محیط زیست شوند. خاک می تواند آلودگی های زیست محیطی را در خود نگه دارد و از طریق آنالیز شیمیایی خاک می توان به این آلودگی ها پی برد. هدف از این تحقیق میدانی، بررسی میزان آلودگی خاکهای اطراف کارخانه سیمان ایلام به فلزات سنگین و سمی می باشد. در این راستا تعداد 20 نمونه خاک در جهات مختلف برداشت و غلظت عناصر روی، کبالت، منگنز، مولیبدن، کادمیوم، مس، سرب، کروم و نیکل در نمونه های خاک با استفاده از دستگاه جذب اتم اندازه گیری شد. به منظور درک بهتر چگونگی پراکنش فلزات مورد مطالعه از روش های زمین انباشت، فاکتور آلودگی، درجه آلودگی اصلاح شده و شاخص بار آلودگی استفاده شد. نتایج نشان داد که هرچند منطقه مورد مطالعه نسبت به همه فلزات سنگین غیر آلوده بوده است اما ضریب همبستگی عناصر در جهات مختلف نشان می دهد که بیشترین ضریب همبستگی برای عناصر به طرف شمال غرب منطقه و همسو با باد غالب منطقه می باشد. بنابراین جهت وزش باد در پراکنش عناصر مؤثر بوده و در اکثر نقاط با دور شدن از کارخانه غلظت عناصر کاهش یافته است. تفاصيل المقالة