-
المقاله
1 - ارزیابی ارتباط تابآوری با خطرپذیری در مواجهه با مخاطرات طبیعی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل تحلیلی دیمیتل و تحلیل شبکهای ANP(مطالعه موردی:شهر بندرعباس)کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامهریزی , العدد 54 , السنة 14 , زمستان 1402مقدمه: امروزه بروز مخاطرات طبیعی و ایجاد خسارات و تلفات ناشی از این مخاطرات در نقاط مختلف جهان موجب گردیده تا ایمنتر نمودن شهرها و نقاط شهری، به یک چالش درازمدت اما دستیافتنی تبدیل شود. تابآور ساختن شهرها در ابعاد مختلف، راهی مناسب و کارا در جهت تقویت ساختار شهر برای أکثرمقدمه: امروزه بروز مخاطرات طبیعی و ایجاد خسارات و تلفات ناشی از این مخاطرات در نقاط مختلف جهان موجب گردیده تا ایمنتر نمودن شهرها و نقاط شهری، به یک چالش درازمدت اما دستیافتنی تبدیل شود. تابآور ساختن شهرها در ابعاد مختلف، راهی مناسب و کارا در جهت تقویت ساختار شهر برای مقابله با بحرانها و مخاطرات طبیعی و غیرطبیعی است. برایناساس این هدف از این پژوهش بررسی رابطه تابآوری شهر بندرعباس با وضعیت خطرپذیری در برابر سوانح طبیعی میباشد. روش کار: روش تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش بررسی توصیفی - تحلیلی، روش گردآوری اطلاعات بهصورت اسنادی (کتابخانهای) و میدانی (مصاحبه و پرسشنامه) و جهت تجزیهوتحلیل دادهها از سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل تحلیلی دیمیتل و تحلیل شبکهای ANP استفاده میگردد. متغیرهای مورد بررسی در جهت تبیین تابآوری شهر بندرعباس به شرح وضعیت فضاهای باز، کاربریهای ناسازگار، زمین (بستر)، مقاومت ساختمان، دسترسی، مالکیت، تراکم هستند که در پارادایم ارائه شده مورد واکاوی قرار میگیرند. پس از جمعآوری امتیازات و حاصلضرب امتیازات در ضرایب بهدستآمده، از فرایندهای آماری به مدل تابآوری شهری اقدام به اندازهگیری نهایی میزان تابآوری شهری در بندرعباس شده است، نتایج: نتایج نشان میدهد، مقدار آن 44398/5 محاسبه گردیده که نشاندهنده که نیاز مبرم به تدوین برنامهها و ساختار اصلاحی برای افزایش سطح تابآوری در این منطقه شهری را دارا هستند. تفاصيل المقالة -
المقاله
2 - مدلسازی ساختاری عناصر تببینکننده مخاطرات طبیعی در توسعه کلانشهر اهوازکاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامهریزی , العدد 55 , السنة 15 , بهار 1403در طول تاریخ حیات بشر مخاطرات طبیعی همواره وجود داشتهاند، اما بهواسطه رشد تصاعدی جمعیت و تراکم انسانها در تمام عرصههای زیستی بهخصوص در نواحی پرخطر، امروزه بشر شاهد بلایای بزرگی چون سیل، گردباد، خشکسالی و غیره میباشد. در همین راستا؛ أکثر
در طول تاریخ حیات بشر مخاطرات طبیعی همواره وجود داشتهاند، اما بهواسطه رشد تصاعدی جمعیت و تراکم انسانها در تمام عرصههای زیستی بهخصوص در نواحی پرخطر، امروزه بشر شاهد بلایای بزرگی چون سیل، گردباد، خشکسالی و غیره میباشد. در همین راستا؛ هدف پژوهش حاضر شناسایی و تبیین ساختاری مؤلفههای تببینکننده مخاطرات طبیعی در توسعه کلانشهر اهواز است. از نظر هدفگذاری کاربردی و از نظر روششناسی به صورت توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری را اساتید دانشگاهی و خبرگان حوزه پژوهش در شهر اهواز تشکیل میدادند که به روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند.از این رو در این پژوهش از نمونهگیری هدفمند قضاوتی(30نفر از اساتید دانشگاهها و متخصصین عرصه پژوهش) به منظور انجام و اجرایی شدن پژوهش انتخاب شدند. در جهت دستیابی به اهداف پژوهش با استفاده از متدولوژی تحلیلی نوین مدلسازی ساختاری تفسیری((ISM) روابط بین عوامل تعیین و به صورت یکپارچه تحلیل شد. در نهایت با استفاده از تحلیل MICMAC، عوامل با توجه به اثرگذاری و اثرپذیری بر سایر مولفه ها،تحلیل شدند. نتایج حاصل از مدل ساختاری تفسیری عوامل موثر بر توسعه درونی شهر نشان داد که مدل بدست آمده در بر گیرنده چهار سطح است و نتایج نشان داد که عوامل سیل و ریزگردها اساسیترین عوامل موثر بر توسعه درونی شهری است که باید در وهله اول بر آنها تاکید شود به عبارتی دیگر هرگونه اقدام برای زمینه سازی در جهت توسعه درونی شهر، مستلزم توجه به این عوامل در کنار سایر عوامل یاد شده است.
تفاصيل المقالة -
المقاله
3 - تحلیلی بر نقش عوامل طبیعی اثرگذار در توسعه آینده شهر اهوازمطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی , العدد 2 , السنة 19 , تابستان 1403مقدمه: امروزه رشد جمعیت و گسترش فیزیکی در شهرهای ایران به خصوص شهر اهواز روندی رو به افزایش دارد. الگوی گسترش شهری در شهر اهواز نیز به تبع جریان سریع شهرنشینی در ایران در چندین سال گذشته تحت تأثیر روند شهرنشینی، گسترش جمعیت و افزایش مهاجرت به سمت و سویی جدید رفته به گون أکثرمقدمه: امروزه رشد جمعیت و گسترش فیزیکی در شهرهای ایران به خصوص شهر اهواز روندی رو به افزایش دارد. الگوی گسترش شهری در شهر اهواز نیز به تبع جریان سریع شهرنشینی در ایران در چندین سال گذشته تحت تأثیر روند شهرنشینی، گسترش جمعیت و افزایش مهاجرت به سمت و سویی جدید رفته به گونهای که طرح جامع نتوانسته است الگویی مناسب برای گسترش این شهر ارائه دهد. بنابراین یکی از مهم ترین مسائلی که در برابر توسعه این شهر قرار دارد، مکان توسعه آتی آن است و در این راستا پارامترهای طبیعی از عوامل اصلی و تعیین کننده جهات توسعهی فیزیکی شهر اهواز محسوب میشوند.هدف: هدف این پژوهش، تحلیل نقش عوامل طبیعی اثرگذار در توسعه آینده شهر اهواز و ارائه مکان مناسب با توجه به این عوامل جهت توسعه آتی این شهر است..روششناسی تحقیق: پژوهش حاضر از نظـر هـدف کـاربردی و از لحاظ روش شناسی، توصیفی- تحلیلی است. قلمرو پژوهش حاضر نیز شهر اهواز است. در این پژوهش ابتدا با استفاده از نرم افزار GIS به بررسی وضعیت توسعه کالبدی شهر اهواز پرداخته شده، سپس جهات گسترش شهر از دید عوامل ژئومورفولوژیکی و طبیعی در محیط ARC GIS با استفاده FUZZY OVERLAY و عملگر GAMMA مورد بررسی قرار گرفته است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، شهر اهواز میباشد.یافتهها: یافتههای پژوهش نشان داد که در برنامه ریزی برای توسعه شهر اهواز قابلیت و مخاطرات طبیعی نادیده گرفته شدهاند و توسعه فیزیکی این شهر بدون توجه به محدودیتهای ژئومورفولوژی به وقوع پیوسته است. نتایج: بر اساس نقشه نهایی وضعیت مناطق مستعد توسعه از لحاظ ژئوموفولوژیکی، بخش قابل توجهی از قسمت شمالی شهر اهواز در وضعیت نامناسب، در غرب وضعیت بیشتر نامناسب، در شرق وضعیت متوسط و در جنوب نیز وضعیت مناسب را نشان میدهد. بنابراین مناطق جنوبی شهر اهواز برای توسعه آتی این شهر مناسبتر است. تفاصيل المقالة -
المقاله
4 - ریز پهنه¬های خطر سیلاب در شهر اهواز با استفاده از AHP، GIS و منطق فازیعلوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی) , العدد 5 , السنة 19 , زمستان 1402از فراوانترین و خسارتبارترین مخاطرات محیطی، سیلاب میباشد که با تأثیر بر زندگی انسان، باعث آسیبهای شدید اقتصادی در سراسر جهان شدهاست. بهطور طبیعی سیلابهای ناشی از باران در مناطق گرم و معتدل و سیلابهای ناشی از ذوب برف در مناطق معتدل و سرد ایجاد میشوند و همین مسئل أکثراز فراوانترین و خسارتبارترین مخاطرات محیطی، سیلاب میباشد که با تأثیر بر زندگی انسان، باعث آسیبهای شدید اقتصادی در سراسر جهان شدهاست. بهطور طبیعی سیلابهای ناشی از باران در مناطق گرم و معتدل و سیلابهای ناشی از ذوب برف در مناطق معتدل و سرد ایجاد میشوند و همین مسئله اهمیت موضوع کنترل سیلاب و کاهش خسارتهای ناشی از آن را نمایان مینماید. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی پهنههای خطر سیلاب در شهر اهواز است. در این پژوهش با استفاده از مدل تحلیل سلسلهمراتبی، منطق فازی و تلفیق آن با امکانات سیستم اطلاعات جغرافیایی، پدیده سیلاب در شهر اهواز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. برای ریز پهنهبندی خطر سیلاب از 6 معیار تاثیرگذار در سیل¬خیزی شهر اهواز شامل ارتفاع، شیب، فاصله از رودخانه، فاصله از پل، پوشش زمین و لیتولوژی استفاده شدهاست. بر اساس نتایج حاصل از پژوهش بخش زیادی از محدوده شهری اهواز دارای پتانسیل آسیب¬پذیری بالایی است. براساس نتایج حاصله، مناطق میانی شهر اهواز به دلیل نزدیکی به رودخانه کارون، داشتن شیب کم (کم¬تر از 5 درصد)، ارتفاع کم و همچنین تراکم بالای نواحی سکونتگاهی، دارای پتانسیل آسیب¬پذیری بالایی است. تفاصيل المقالة -
المقاله
5 - پهنهبندی عرصههای مناسب برای انبوهسازی مسکونی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: شهر بندرعباس)علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی) , العدد 46 , السنة 20 , بهار 1403با رواج اندیشه مدرنیسم در معماری و شهرسازی به همراه رشد فزایندة جمعیت شهری، محدودیت ارائة زمین و خدمات، تقاضا برای مسکن و محدودیتهای اقتصادی و محیط زیستی، بلندمرتبهسازی در شهرهای بزرگ جهانگسترش یافت و مکانیابی این ساختمانها در فضاهای شهری از اهمیت زیادی برخوردار گر أکثربا رواج اندیشه مدرنیسم در معماری و شهرسازی به همراه رشد فزایندة جمعیت شهری، محدودیت ارائة زمین و خدمات، تقاضا برای مسکن و محدودیتهای اقتصادی و محیط زیستی، بلندمرتبهسازی در شهرهای بزرگ جهانگسترش یافت و مکانیابی این ساختمانها در فضاهای شهری از اهمیت زیادی برخوردار گردید. بلندمرتبهسازی راهکار مناسبی برای کنترل رشد کالبدی شهرهاست و شناسایی پهنههای مناسب برای احداث بلندمرتبهها ضروری است. هدف از این پژوهش، شناخت پهنههای مناسب برای احداث ساختمانهای بلندمرتبه در بندرعباس است. این تحقیق از نوع کاربردی بوده و به لحاظ ماهیت و روش از نوع توصیفی - تحلیلی است. جمعآوری اطلاعات به دو شیوه اسنادی و پیمایشی با جامعه آماری 10 نفر بهعنوان نمونه از متخصصین و مدیران شهرسازی شهرداری انجام گرفته است که پس از بررسی عوامل تأثیرگذار، معیارهایی در چهار بعد شامل کالبدی، اجتماعی و فرهنگی، زیست محیطی و اقتصادی تعیین گردید و وزن دهی بر اساس مدل AHP انجام و روی هم گذاری لایهها با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیای GIS صورت پذیرفت.یافتههای پژوهش نشان میدهد پهنههایی در شرق، غرب، جنوب غربی و مرکز بندرعباس، از ظرفیت مناسبی برای احداث ساختمانهای بلندمرتبه برخوردارند؛ بهنحویکه ساخت بلندمرتبه در این پهنهها، به توزیع متناسب و تراکم مناسب ساختمانی و جمعیتی در شهر منجر میشود در پایان پس از اولویتبندی پهنهها؛ بر مبنای یافتهها پیشنهادهایی برای استقرار بلندمرتبهها در پهنههای مناسب ارائه گردید. تفاصيل المقالة