نهج‌البلاغه از منابع معتبر اسلامی است که گاه شکل تمثیلی به خود می‌گیرد. در تذکرةالاولیا نیز شرح ‌حال 97 تن از عارفان ذکر شده است که ضمن بیان احوال هرکدام، عقاید عرفا پیرامون مسائل مختلف بیان می‌شود. با توجه به گرایش عمومی به مسائل عرفانی و عدم اطلاع از جزئیات بعضی آداب ‌و رسوم آن و افراط‌ و تفریط‌های عرفا در امور زندگی، لازم است با بررسی علمی و منطقی این آثار و آسیب‌شناسی آن‌ها، شناخت دقیق و بهتری به دست آورد. هدف از پژوهش حاضر، یافتن پاسخ به این سؤالات است که مباحث و موضوعات این دو کتاب تا چه حدی در شیوۀ تمثیلی به همدیگر نزدیک است؟ چه تفاوت‌هایی بین نهج‌البلاغه و تذکرة الاولیا در کاربرد تمثیلات عرفانی وجود دارد؟ تفاوت‌های موجود در نهج‌البلاغه و تذکرة الاولیا نتیجۀ چه نگرش‌هایی است؟ در این پژوهش پس از بررسی موردی چند تمثیل عرفانی در نهج‌البلاغه و تذکرة الاولیا و تطبیق آن با قرآن و حدیث به روش کتابخانه‌ای و استناد به منابع با شیوۀ توصیفی تحلیلی، مهم‌ترین آسیب‌های نظری و عملی سخنان عرفا تحلیل شده است. تمثیل مار و شیر، تمثیل زندان و دوزخ، تمثیل کوچ و کشتی طوفان زده و جنگ و غیره از تمثیل‌های بررسی شده در نهج البلاغه و تذکرة الاولیا است. تفاصيل المقالة

شناخت و بررسی سبکی هر اثر ادبی، یکی از ابزارهای مهم در تعیین شاخص‌های زبانی، ادبی و فکری آن اثر است. نظامی گنجوی، یکی از بزرگ‌ترین شاعران ادب فارسی است که شعر او از جنبه‌های متعدد به‌ویژه سبک‌شناسی قابلیت بحث و بررسی را دارد. با بررسی عناصر سبک‌شناختی، می‌توان تا حدودی به ساختار شعری او پی برد و جایگاه شاعری او را در تاریخ ادبیات ایران مشخص کرد. هدف از این پژوهش، شناخت عناصر سبکی اشعار نظامی گنجوی و نهایتاً رسیدن به سبک شخصی او است؛ بدین ترتیب در این پژوهش، با استخراج مهم‌ترین ویژگی‌های زبانی، فکری و ادبی اشعار وی، سعی شده است تا شناخت بهتری از شعر و سبک خاص این شاعر سترگ به‌صورت علمی ارائه گردد. در این پژوهش، پس از بررسی نمونه‌های مختلف در دو منظومه خسرو و شیرین و لیلی و مجنون، به شیوه توصیفی تحلیلی، ویژگی‌های بارز شعر نظامی به دست آمدند که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌ بودند از: تنوع واژگانی، ترکیب‌‌های شاعرانه، ابداع مضامین نو، عفت کلام، اشارات تعلیمی، تنوع موضوع، توجه به علوم مختلف، فرهنگ‌عامه و تصویرسازی‌های بدیع. تفاصيل المقالة

شعر عاشیق‌های آذربایجان از ناب‌ترین آفرینش‌های ادبی وهنری و از ژانرهای مختلف فولکلور آذربایجان است که به واسطة ذوق هنری مردم و توانمندی کم‌نظیر زبان ترکی از لحاظ ایده، مضمون، شکل و فرم جایگاه منحصر به فردی را در ادبیّات شفاهی داراست و با شاخ و برگ عنصر فرهنگی خود در زبان عاشیق‌ها جذابیّت خاصی خلق می‌کند، شعر شفاهی ادبیّات عاشیقی در عصر صفوی با ظهور عاشیق قربانی شروع می‌شود که با زبان حماسی خود افق جدیدی در ادبیّات شفاهی ادبیّات عاشیقی می‌گشاید، به تبع آن شاعران، عاشیق‌ها و نقّالان قالب‌های مختلف شعری را با توجّه به موقعیّت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه، شکل‌های متفاوتی به وجود می‌آورند که حائز اهمّیّت فراوان در ادبیّات عامیانه دنیاست. این مقاله نیز تلاش نموده است تا شعر عاشیقی را از عصر صفوی تا قاجار از منظر فرم شناسی مورد بررسی قرار دهد و با این هدف به این سؤال پاسخ دهد که هنر عاشیق‌های آذربایجان در ژانرهای مختلف در صورت بندی و فرم شناختی چگونه است. تفاصيل المقالة