Abstract Following Arab invasions into Iran and their territorial expansion within the Sasanian realm, Iranian discontent with Arab rulers grew, particularly during the Umayyad and Abbasid periods. These grievances sparked uprisings and revolts, eroding Arab control over the eastern reaches of the Islamic Empire and gradually enabling local governments in the east to assert autonomy. Amidst conflicts on its western borders and engagements with the Byzantine Empire, the Abbasid Caliphate grew uneasy as local governments like the Tahirids, Saffarids, and Samanids declared independence, albeit with nominal allegiance to Baghdad. Among these emerging powers, the Samanids of Transoxiana, centered in Bukhara, rose to prominence. Originally prominent commanders within the Abbasid army, the Samanid rulers, with the backing of their people and forces, navigated toward independence. Initially part of the Abbasid army hierarchy and beneficiaries of military training under the Abbasid regime, the Samanid emirs seized the opportunity created by the weakened Caliphate and conflicting interests with Baghdad, establishing a semi-independent government in the east.In this historical context, military forces and militarism held significant importance for all the established systems in the eastern regions, including the Samanids. The military played a pivotal role in shaping and sustaining Iranian local governments like the Samanids. تفاصيل المقالة

The influence of Iranian architectural art on Indian architecture is a category that is as old as the cultural-civilization relations between Iran and India, and according to historical evidence, its history goes back to the third century BC, when we witnessed that in the capital of the Mauryan empire, Patliputra, There were influences of Iranian architecture.This flow after the emergence of Islam in the 7th century AH / 13 AD. And especially after the formation of Islamic states in India, it became more intense. The art of Iranian-Islamic architecture with its unique characteristics was used in the construction of large mosques in India, and while combining with Indian architecture, it benefited from Indian materials that were suitable for the climate there. In this regard, Indian architecture benefited from the accuracy and subtleties of Iranian architecture, and from the combination of those two new and independent styles emerged in the art of architecture, which became known as the Indo-Iranian style. Before the Gurkanians came to power, the Indian aspect of this style was more obvious, but in the Gurkanian era, its Iranian aspect prevailed. This style in the construction of the tombs of Gorkani sultans was widely inspired by the garden tradition of the Safavid era. تفاصيل المقالة

تاسیس خلافت فاطمی در مغرب در سال 297 ه.ق، به رغم اینکه از نظر سیاسی برای اسماعیلیه پیروزی به شمار می رفت، اما موفقیت در حوزه مسائل فرهنگی و اجتماعی در مغرب به سهولت نبود. داعیان اسماعیلی با تاکید بر نقش محوری شخصیت فرهمند، سیره عملی و شیوه های تبلیغی خود موجب کامیابی بی نظیر اسماعیلیه در شمال آفریقا شدند. داعیان در تلاش بودند تا شرایط را به سمت یک حرکت شورانگیز شیعی سوق داده و متعاقب آن با تغییر رویکرد امامان اسماعیلی از وضعیت ستر به آشکار و تمرکز رهبری در مغرب موجبات موفقیت داعیان در تاسیس خلافت فاطمی را فراهم آوردند. داعیان عامل محوری در گرایش دادن بخش قابل توجهی از مردم مغرب به نهضت اسماعیلیه را داشتند، هرچند آنان با مخالفت گسترده رو به رو شدند و مجبور گردیدند سیاست مذهبی خویش را در مغرب تعدیل کنند و سیاست مدارا و تسامح را در پیش بگیرند، که این خود منجر به پایه مهم موفقیت داعیان اسماعیلی بود. کلید واژه: داعیان اسماعیلی، مغرب، خلافت فاطمی، مدارای مذهبی تفاصيل المقالة

مجلس از مهم‌ترین ارکان مردم سالاری در هر کشوری، در سراسر دنیا به شمار می آید که به عنوان رویه‌ای برای افزایش مشارکت مردم در تعیین سرنوشتشان، عمل می کند . با شکل گیری انقلاب مشروطیت در ایران، تشکیل پارلمان یا همان مجلس شورای ملی رقم خورد. اما قدرت گیری رضاخان پایان رویای مشروطه بود و جانشین او نیز راه پدر را ادامه داد . با این حال در اوایل دوره حکومت محمدرضاشاه جایگاه مجلس تا حدودی بهبود یافت .در پژوهش پیش رو با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و با بهره گیری از منابع کتابخانه ایی ، اسناد تاریخی، روزنامه ها ، در پی پاسخ به این پرسش هست که عملکرد مجلس شورای ملی( پانزدهم ) در دوره فترت بین قدرت مطلقه رضا شاه و دیکتاتوری محمدرضا شاه چگونه بوده است و مجلس مذکور از این وضعیت ویژه چه بهره ای برد؟ و نقش حزب دموکرات قوام در این فرایند که نوعی فضای باز سیاسی به وجود آمده بود، چه نقش آفرینی کرد؟ یافته های پژوهش آن است که فقدان استبداد رضا شاه و جوانی و کم تجربگی شاه جوان باعث شد فضایی نسبتا آزاد برای فعالیت احزاب مختلف از جمله حزب دموکرات فراهم آید. از آن جمله این که برای اولین بار در تاریخ ایران پس از مشروطه درهای دولت و مجلس به روی چهره های جدید و جوانتر گشوده شد و بسیاری از شخصیتهای با سابقه و قدیمی از دولت طرد شدند و بالعکس نیروهای جدید با عضویت در احزاب وارد کابینه شده و نهایتا موفق شدند بر کرسی های مجلس بنشینند . همچنین اقدامات قوام باعث شد تا مجلس پانزدهم توافق نامه قوام – سادچیکف درباره تشکیل شرکت مختلط نفت ایران و شوروری را رد کند . تفاصيل المقالة

اکبر شاه به عنوان بزرگترین پادشاه گورکانی هند، در تکمیل سیاست آزاد اندیشی و تسامح دینی خود در جامعه چند مذهبی و چند قومی هند، جهت آشنایی با ادیان و دانش ملل هندی دستور داد آثار برجسته هندو ، مسیحی ، بودایی و دیگر ادیان در زمینه های دینی ، تاریخی و ادبی به زبان فارسی برگردانده شود، به این ترتیب در روزگار وی نهضت ترجمه ای به راه افتاد که ایرانیان مقیم هند سهم بی بدیلی در آن داشتند، به طوری که نخبگان و مترجمان و ادبای ایرانی را می توان پیشگامان اصلی این نهضت ترجمه دانست.هدف این مقاله مطالعه نقش نخبگان ایرانی در نهضت علمی ـ ادبی عصر اکبرشاه است و به تبع آن سوال اصلی پژوهش این است که نخبگان ایرانی در چه عرصه و رشته هایی در نهضت علمی ـ ادبی عصر اکبرشاه نقش آفرین بودند؟یافته های پژوهش نشان می دهد که ایرانیان ساکن هند نه تنها از پیشرانان علم و ادب در دوره اکبر و فرمانروایان بعدی گورکانی بودند، بلکه به رشد ، گسترش و تعمیق زبان فارسی در هند بسیار یاری رساندند. روش پژوهش در این مقاله روش توصیفی ـ تحلیلی است و گردآوری اطلاعات در آن به شیوه کتابخانه ای است. تفاصيل المقالة

سرزمین دکن در جنوب هند از نخستین قرون ظهور و گسترش اسلام مورد توجه بسیاری از مسلمانان قرار گرفت و گروه‌هایی از‌ بازرگانان‌ و صوفیان‌ مسلمان به قـصد تـجارت و نیز‌ برای‌ تبلیغ‌ اسلام وارد این منطقه گردیدند؛ مهاجرت این افراد ، پیامدهای بسیاری در زمینه های ادبی ، هنری و مذهبی در دکن داشت .پژوهش حاضر بر آن است تا با استفاده از روش تحقیق تاریخی که مبتنی بر توصیف و تحلیل است، به این سوال پاسخ دهد که علل و عوامل مهاجرت شیعیان ایرانی به منطقه دکن (حکومت بهمنیان ) در این دوره چه بوده و تاثیرات ادبی و هنری این مهاجرت را بررسی کند ؟ یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که ریشه های مذهب تشیعی که در دوره بهمنیان نهاده شده بود و حمایت آنان از شیعیان مهاجری که از ایران و سرزمین های عربی به دکن مهاجرت می کردند موجب گسترش مذهب تشیع، رواج فرهنگ و تمدن ایرانی – اسلامی دردکن شد . یکی از مهم‌ترین نتایج حضور آنان به عنوان مبلغان فرهنگی با ایجاد مؤسسات آموزشی و با استفاده از حضور عالمان فضای مناسبی را برای حمایت‌های ادبی به وجود آوردند. تألیفات ارزشمندی که در این دوره به رشته تحریر درآمدند زبان فارسی را به اوج رساندند. تفاصيل المقالة

سادات به جهت انتساب به پیامبر اکرم، از همان بدو طلوع اسلام مورد احترام عموم مردم بوده و از موقعیت ویژه ای برخوردار بودند. فروپاشی خلافت عباسی و حاکمیت مغولان یک فضای آزاداندیشی دینی در سراسر جهان اسلام به وجود آورد و مذاهب ، طریقت ها و جریانهای فکری فرصت پیدا کردند که آزادانه به تبلیغ اندیشه های خود بپردازند. سادات هم از این فضای آزاد بی بهره نماندند و برخی خاندان های سرشناس این شانس را یافتند که قدم در راه سیاست و کسب قدرت بگذارند و حکومت هایی هرچند کوچک و محلی مانند مرعشیان تشکیل دهند. سوای حکومت هایی که سادات تشکیل دادند؛ تیمور و جانشینان او ارادت زیادی نسبت به سادات داشتند و در ساختار اداری دولت تیموری آنها را به مناصب بالا می گماردند. سادات هم به سبب موقعیت اجتماعی و نسب سیادت خود، نقشی میانجی در بین صاحبان قدرت به مثابه فرادستان و توده مردم به مثابه فرودستان داشتند و همین نقش میانجی و ارتباط و احترام دوسویه از جانب فرادستان و فرودستان باعث می شد در عرصه های سیاسی ـ اجتماعی کنشگری فعالی داشته باشند و در مواقع بحران مانند جنگ ها یگانه ملجأ توده مردم باشند. با این اوصاف هدف پژوهش حاضر مطالعه نقش سادات در عصر تیموری به مثابه یک گروه میانجی بین طبقات فرادست و فرودست است و سوالی که مطرح می شود این است که سادات در دوره فرمانروایی تیموریان به عنوان میانجی در بین طبقه فرادست و فرودست چگونه عمل می کردند ?

تفاصيل المقالة

یکی از مطرح ترین چالش های دنیای کهن و عصر مدرن رقابت بر سر منابع سرزمین های دور و نزدیک بوده است. رقابتی که به جنگ های تمام عیاری منجر می شد تا جانب فاتح جنگ بر همه مولفه های جغرافیای سیاسی یک اقلیم اعم از فضا، منابع اقتصادی و نیروی انسانی آن سیطره داشته باشد. پس از این رو اقلیم ها نقش بارزی در آتش افروزی جنگ ها داشته و خواهند داشت. بررسی این موضوع از زاویه علم تاریخ و ژئوپلیتیک و انطباق آن با آنچه که بین سالهای 1914 تا 1945 بر سرزمین ایران رفت، محک و میزان قابل انعکاسی برای مقایسه و هدف گذاری در ارتباط با چگونگی ویژگیهای ژئوپلیتیک ایران با شروع دو جنگ جهانی بزرگ نیمه قرن بیستم مقابل پژوهشگر قرار می دهد. با نظر به اینکه علم ژئوپلیتیک مفهوم نسبتا جدیدی است و در چهارچوب علوم تاریخ، جغرافیا و سیاست قرار دارد و پس از پایان جنگ جهانی دوم و آغاز جنگ سرد و نیز خلق شدن مفاهیمی چون هارتلند و ریملند قوام بیشتری پیدا کرده است، بر اساس آن می توان ریشه بسیاری از جنگ های تاریخ خاصه جنگ های قرون 19 و 20 را مورد بررسی قرار داد. ژئوپلیتیک گرچه همه اقلیم های جهان را مورد مطالعه قرار می دهد، اما اقلیم هایی مانند ایران، مصر، شبه قاره هند، شبه جزیره ایبری، شبه جزیره بالکان و ... همواره از اهمیت بیشتری برخوردار هستند چرا که بیشترین تقابل های بشری در آنها روی داده است. تفاصيل المقالة

در دوران فترت حکومت صفویه، تغییر و تحولات قدرت‌های منطقه تأثیر بسیاری در تعیین کم‌وکیف روابط دولت‌های شیعه‌مذهب جنوب با این حکومت داشت. شرایط آشفته داخلی ایران در این دوران و درگیری با ترکان عثمانی در غرب و گرفتاری وی با ازبکان در شرق که خراسان را مورد تهدید قرار داده بود، با یک سیاست هوشمندانه و صلح با دولت عباسی شاه‌عباس توانست بر مشکلات فائق آید و هم‌زمان رابطه مسالمت‌آمیزی با حکومت بابریان طرح‌ریزی نکرد. فتح قسطنطنیه در سال 857ق موجب تحول بزرگی در عرصه تجارت بین‌المللی شد و ترکان با در اختیار گرفتن کامل مسیرهای خشکی بر تجارت شرق دست یافتند و دولت پرتغال به اهمیت جزیره هرمز به عنوان منطقه‌ای سوق‌الجیشی برای سیطره بر کل خلیج‌فارس پی برد و به تسخیر جزیره هرمز برآمدند و توانستند متجاوز از یک قرن در متصرفات خود فرمانروای مطلق باشند تا در دوره شاه‌عباس در سال 1022ق موفق به بازپس‌گیری بندر گمبرون و سیطره بر سواحل دریا شد. شاه‌عباس با روی کار آمدن جهانگیر سعی در بازپس‌گیری مسالمت‌آمیز قندهار کرد اما جهانگیر پاسخ به درخواست شاه‌عباس را موکول به رفع دل‌مشغولی‌اش از دکن نمود که در همین احوال شاه‌عباس از این فرصت برای تسخیر قندهار استفاده نمود. مسأله قندهار همواره بین ملوک دکن و دولت صفوی عامل مهم و مؤثری بود و ایرانیان به دنبال تحقق داعیه خود بر این منطقه بودند. کلید واژه: جزیره هرمز، قندهار، صفویه، جنوب هند، گمبرون تفاصيل المقالة

رفراندوم 23 ژوئن 2016 مردم بریتانیا ، قانون خروج این کشور از اتحادیه اروپا که به برگزیت معروف شد را تصویب کرد. خروجی که توانسته تاثیر شگرفی بر معادلات قدرت در اروپا و جهان داشته باشد. بریتانیا که روی خوش به سیاست خارجی و امنیتی مشترک اروپا نشان نداد ،درصدد اتخاذ سیاستهای مسقل در حوزه امنیتی و دفاعی برامده است. خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا به عنوان کشوری هسته ای و دارای حق وتو ، ضمن کاهش وزن و قدرت اروپا در سطح بین المللی اجرای شماری ازپروژه های دفاعی انگلستان را دچار وقفه می کند که این خود می تواند به کاهش توان نظامی و دفاعی اروپا منجر شود.سوال اصلی این مقاله اینگونه مطرح شده است که مهمترین پیامدهای دفاعی و امنیتی برگزیت بر همگرایی اتحادیه اروپا کدام است؟در این مقاله از رویکرد توصیفی –تحلیلی به شیوه کتابخانه ای استفاده شده است.کلید واژه: اتحادیه اروپا،برگزیت و بریتانیا تفاصيل المقالة

انسان‌شناسی تاریخی به عنوان یک شاخه ترکیبی و حوزه میان رشته ای نقطه تلاقی دو علم تاریخ وانسان‌شناسی است. این مقاله به مطالعه سیر تطور آیین شمنیسم در بین اقوام ترکمن می پردازد. بررسی شمنیسم به عنوان کهن ترین قالب دینی در میان ترکمن ها و تلفیق آن با تصوف اسلامی بخشی از مباحث این پژوهش را به خود اختصاص می دهد. با مطالعه بقایای آیین های شمنی سیر تطور تاریخی نظام اعتقادی اقوام ترکمن مورد بررسی قرار گرفت.چنانچه بسیاری از اعتقادات وآیین های اقوام ترکمن ریشه در باورهای کهن دینی و ابتدایی مانند اعتقاد به سحر، جادو و تسلط ارواح به انسان ها و به طور کلی در شمنیسم دارد. با وجود پذیرش اسلام از سده های پیش تاکنون امروزه نیز نشانه های شمنیستی در مراسم آیینی آن ها متجلی است.پرشش اساسی این پژوهش آن است سیر تطور آیین پرخوانی به عنوان بازمانده آیین شمنیسم در بین ترکمن های اوغوز چگونه بوده است؟ آنچه که امروزه از آن به عنوان آیین پرخوانی یاد می شود در ادیان کهن اقوام ترکمن و نیز شمن ها در نظام سیاسی و اجتماعی اوغوزها چه جایگاهی داشته اند؟در این پژوهش با رویکرد تاریخی به آیین ها وباورهای شمنی در ادیان ابتدایی اوغوزها و نیز به جایگاه شمن ها در تاریخ باستانی آن ها پرداخته شد و در نهایت با بررسی تاریخ قومی ترکمن ها(اوغوزها)به بقایای آیین های شمنی تحت عنوان آیین پرخوانی در یافته های میدانی تحقیق پرداختیم. تفاصيل المقالة

یکی از مهم ترین فعالیت های هسته مرکزی دعوت، شامل تالیف آثاری در الهیات-کلام-فلسفه-فقه با تاکید بر اندیشه امامت محوری به عنوان اصول دین به تحلیل و اثبات حقانیت نص امامت فاطمیان می پردازد. در این مرحله داعیان ایرانی به عنوان کارگزاران ایدئولوژی خلافت، تلاش نمودند از طریق فعالیت نظری به تدوین آثار کلامی- فلسفی در تبیین ساخت قدرت مذهبی- سیاسی فاطمیان بپردازند. داعیان و متفکران ایرانی با تکیه بر تعالیم شیعی و آشنا با فلسفه و حکمت و با استعمال آیات و احادیث در تبلیغ و تبشیر و تعالی سیادت کاریزمایی امام- خلیفه فاطمی نقش بارزی ایفا نمودند. تلاش داعیان در دربار فاطمی تلفیق علم ودین بود واز طریق آن دو در پی اثبات و تبیین علمی اقتدار امامت فاطمی در برابر مخالفان و رقیبان بودند، بطوری که داعیانی چون کرمانی، سجستانی، الموید شیرازی، ناصرخسرو و... با توجه به اوضاع سیاسی- مذهبی عصر خویش خواستار تحکیم قدرت سیاسی- مذهبی خلافت فاطمی در برابر مخالفان و رقیبان بودند، چنانکه ابویعقوب سجستانی با روش تحلیل عقلانی و علمی، امامت فاطمیان را تحلیل و تفسیر نمود. تفاصيل المقالة

دکن فلات حاصلخیزی در جنوب شبه قاره،که تقریباً سیصد کیلومتر طول دارد. مذهب تشیع در قرن نهم و دهم هجری توسط برخی از حکومتهای محلی دکن بعنوان مذهب رسمی برگزیده شد. پس از انقراض حکومت بهمنیان در منطقه دکن پنج حکومت محلی، قطب‌شاهیان در گلکنده، عادل‌شاهیان در بیجاپور، نظام شاهیان در احمدنگر، عمادشاهیان در برار و بریدشاهیان در بیدر، بر جای آنان نشستند. قطب‌شاهیان، نظام‌شاهیان و عادل‌شاهیان تشیع را مذهب رسمی حکومت خود خواندند و در تاریخ، حکومت‌های شیعه شناخته می‌شوند. حکومت قطب شاهیان توسط یکی از شاهزادگان قراقویونلو به نام قلی که به دکن رفته وارد دستگاه حکومت بهمنیان شد و در آنجا مدارج ترقی و رشد راطی کرد. و از طرف بهمنیان به حکومت گلکنده منصوب شد و در سال ۹۱۸ ه. مقارن با ضعف بهمنیان،اعلام استقلال کرد وبلافاصله به تبعیت از شاه اسماعیل ،مذهب تشیع را بعنوان مذهب رسمی انتخاب و خطبه خواند. هدف از پژوهش حاضر، علل و عوامل گسترش تشیع در دوره قطب شاهیان و پیامدهای سیاسی و فرهنگی مذهب شیعه بوده است، مقاله از روش توصیفی ـ تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه‌ای بهره برده است. یافته‌های تحقیق حاکی ازآن است که عامل مذهب نقش مهمی در تحکیم روابط سیاسی بین قطب شاهیان و صفویان داشته بطوریکه مهاجرت ایرانیان به دربار قطب شاهیان و بدست گرفتن مناصب مهم دربار بدست آنان، بعنوان مبلغان مذهبی و فرهنگی در رشد و اعتلای فرهنگ ایرانی و اسلامی کوشیدند بطوریکه زبان فارسی بعنوان زبان رسمی و درباری مورد استفاده قرار گرفت . تفاصيل المقالة

با پایان یافتن حملات اعراب و گسترش ارضی و مرزی آنان در قلمروی عصر ساسانی مردم ایران را به واسطه تعصب و تبعیض حاکمان عرب باعث قیام های متعددی گرداند. که بعدها این قیام‌ها و شورش ها به شکل حکومت های محلی چون طاهریان و صفاریان بروز کرد. بررسی منابع نشان می‌دهد که حاکمان محلی چون طاهریان و صفاریان از سرداران معروف سپاه عباسی بودند به واسطه حمایت مردم و سپاهیان به سوی اعلام استقلال در شهرهایی چون نیشابور و شهر بست و زرنج روی آوردند. هر یک از این حاکمان محلی خود در اصل جز سپاه عباسی و از فرماندهان امپراطوری اسلامی بودند و تحت تعالیم نظامی آنان قرار داشتند و به واسطه تضاد منافع بین حاکمان محلی چون طاهری و صفاری به شکل گیری نظام های محلی منجر گردید که در آن به واقع نقش افراد نظامی در شکل گیری این حکومت‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است. موضوع سپاه و سپاهیگری حکومت های اولیه ایران چون سلسله طاهریان و صفاریان از جمله موضوعات جالب در تحقیقات و پژوهش های تاریخی است که مقاله پیش رو قصد دارد مسله سپاه و سپاهیگری اقتباسات- الگوبرداری- نظامی- شکل گرفته در ساختار حکومتی طاهریان و صفاریان را مورد بررسی قرار دهد. تفاصيل المقالة

مهاتما گاندی یکی از بزرگ ترین شخصیت های اندیشمند و متفکر جهان اسلام است،افکار گاندی این رهبر فرهمند را بر آن داشت تا نقش بزرگی را در بیداری دینی،اخلاقی، اجتماعی و سیاسی هندوان ایفا کند. در بینش وی دین جایگاه اساسی داشت وتأثیر اندیشه های دینی ابعادی را از حیث جنبش های دینی نزد ادیان و مذاهب و آیین های مختلف ایجاد کرد و منجر به یک استراتژی استقلال طلبانه در هندوستان گردید. دین درنگاه گاندی بیشتر در عرصه عمل و تجربه قابل فهم بود و از همین رو آدمی می بایست باعمل به آموزه های دینی و اخلاقی از سطح دین عبور کرده و به ژرفای آن دست یابد. دراین مقاله سعی شده ضمن اشاره به نقش دین اسلام در اندیشه گاندی، برداشت ها ونقطه نظر او در حوزه دین اسلام بیان گردد، همچنین برخی ابعاد مهم در حیطه دین،دین داری، اصول و مبانی آن ها نیز موردبررسی قرار می گیرد. تفاصيل المقالة

حکومت قاجار در دوره ناصری و مظفری در شرایطی که کشورهای مغرب زمین در عرصه ی اقتصادی ، سیاستصدور سرمایه به کشورهای توسعه نیافته را گسترش می دادند در قلمرو اقتصاد راعی و تجاری و صنعتی از توسعهبازماند. در باب این واقعیت و تبیین ریشه های آن از دیرباز نظریه های متعددی عرضه شده است. ماهیت کارشکندولت قاجار و ناتوانی دستگاه حکومتی از معرفت به واقعیات اقتصادی و زمینه های توسعه ی کشور ، بستر فرهنگیمناسب و دنیا گریزی اجتماعی، و سرانجام تسلیم پذیری حکومت تا حدی در مقابل سیاستهای استعماری روسیه وانگلستان از جمله عوامل بازماندن اقتصاد کشور از روند توسعه طلبی بوده است . نوشتار موجود در وهله ی اول سیرتحولات اقتصادی و مطالعه ی دستگاه ایران در عصر ناصری و مظفری پرداخته است و در وهله ی دوم اقداماتمحدود دولتی درزمینه ی توسعه اقتصادی که باعث عقیم ماندن اقتصاد ایران شد پرداخته است و در وهله ی سوماقشار اجتماعی کشور، نظیر بازرگانان نیز که انگیزه های قابل توجهی برای تحرک بخشیدن به اوضاع اقتصادی راداشتند و نه تنها از حمایت حکومت برخوردار نشدند بلکه با کارشکنی های دولت مواجه بودند و در وهله ی چهارماستنباطی از گسترش آمار ورشکستگی ، انحطاط صنایع سنتی داخلی، تبدیل اقتصادی محدود تجاری به اقتصاد ازجمله نهادها و علایم آشکار بن بست اقتصادی و گسترش موانع توسعه نیافتگی مورد تجزیه و تحلیل قرار داده ایم تفاصيل المقالة

سرزمین دکن در جنوب هند از نخستین قرون ظهور و گسترش اسلام مورد توجه بسیاری از مسلمانان قرار گرفت و گروه‌هایی از‌ بازرگانان‌ و صوفیان‌ مسلمان به قصد تجارت و نیز‌ برای‌ تبلیغ‌ اسلام وارد این منطقه گردیدند؛ مهاجرت این افراد، پیامدهای بسیاری در زمینه های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی و مذهبی در دکن داشت .اما زمانی طولانی به اندازه چندین قرن لازم بود تا دکن به تسخیر مسلمانان درآید. از اواخر قرن چهارم همزمان با فتوحات غزنویان در هند نه تنها آیین اسلام؛ بلکه فرهنگ، هنر و معماری و زبان فارسی در آن سرزمین رواج یافت.پژوهش حاضر بر آن است تا با استفاده از روش تحقیق تاریخی که مبتنی بر توصیف و تحلیل است، به این سوال پاسخ دهد که علل و عوامل مهاجرت شیعیان ایرانی به منطقه دکن و گسترش زبان فارسی چه بوده است؟ یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که ریشه های مذهب تشیعی که در دوره بهمنیان نهاده شده بود پس از انقراض آنان و در زمان جانشینان آنها یعنی قطب شاهیان، نظام شاهیان و عادل شاهیان ادامه پیدا کرد و آنان نیز مذهب تشیع را به عنوان مذهب رسمی حکومت خود اعلام کردند. حمایت آنان از شیعیان مهاجری که از ایران و سرزمین های عربی به دکن مهاجرت می کردند موجب گسترش مذهب تشیع، رواج فرهنگ و تمدن ایرانی– اسلامی در دکن شد. یکی از مهم‌ترین نتایج حضور و نقش مهاجران شیعه در سیاست دکن تأثیرات اجتماعی و فرهنگی آنها بود. آنان به عنوان مبلغان فرهنگی با ایجاد مؤسسات آموزشی و با استفاده از حضور عالمان فضای مناسبی را برای حمایت‌های ادبی به وجود آوردند. تألیفات ارزشمندی که در این دوره به رشته تحریر درآمدند زبان فارسی را به اوج رساندند و رشد و شکوفایی فرهنگ ایرانی- اسلامی را رقم زدند و زبان فارسی علاوه بر این که زبان رسمی و اداری به شمار می‌رفت عامه مردم نیز در مکالمات روزمره از فارسی استفاده می کردند و نشانه افتخار به شمار می‌رفت. همچنین این زبان مورد علاقه سلاطین مسلمان نیز بود و علم دوستی و ادب‌پروری آنان، دربارشان را به محل تجمع دانشمندان و ادیبان تبدیل کرد. تفاصيل المقالة

بهمنیان، سلسله ای ازپادشاهان مسلمان هند( 934-748ق)، اولین حکومت مستقل مسلمان بودند که در جنوب هند مستقر شدند. بنیانگذار این سلسله علاء الدین حسن کانگو یا بهمن شاه (748-759 قمری )بود .هیجده تن از اعضاء این خاندان بر دکن حکومت می کردند، که پایتخت هشت تن از آنان حسن آباد گلبرگه بود و پایتخت ده تن دیگرازاین سلاطین بهمنی، محمد آباد بیدر بود . حـمایت‌ بـسیار پادشاهان این سلسله از ایرانیان‌ و سادات‌ عراق و مکه و مدینه موجب شد که گروه فراوانی از ایـن مـهاجران سرزمین دکن را بهترین‌ پناهگاه خویش بدانند و به شکل انفرادی و گروهی به قلمرو بهمنیان مهاجرت کنند . پژوهش حاضر بر آن است تا با استفاده از روش تحقیق تاریخی که مبتنی بر توصیف و تحلیل است، به این سوال پاسخ دهد که عملکرد پادشاهان بهمنی در گسترش فرهنگ و ادب ایرانی با تاکید بر نقش مهاجرین شیعه ایرانی به این منطقه چه بوده است و نیز به دنبال آن است که علل مهاجرت شیعیان به دربار بهمنیان را مورد بررسی قرار دهد ؟ یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که شبه جزیره دکن با داشتن شرایط اقلیمی و موقعیت اقتصادی ویژه، همیشه جایی مناسب، برای مهاجرت بوده است. حمایت پادشاهان این سلسله از شیعیان مهاجری که از ایران و سرزمین های عربی به دکن هجرت می کردند سبب گسترش مذهب تشیع،گسترش مناسبات سیاسی و در نهایت بسط فرهنگ وادب ایرانی واوج زبان فارسی دردکن دردوره بهمنیان شد . تفاصيل المقالة

بهمنیان نحستین حکومت مستقل مسلمان در جنوب هند بودند که از سال 748 تا 932 ق بر این منطقه حکومت کردند. بنیانگذار این خاندان اصل و نسبی ایرانی داشت. به همین دلیل وی و جانشینانش توجه فراوانی به فرهنگ و تمدن ایرانی و به کارگیری ایرانیان در مناصب مختلف سیاسی و اجتماعی از قبیل وزارت و صدارت نشان دادند. مهاجرت شیعیان ایرانی به دکن از نیمه قرن هشتم هجری افزایش چشمگیری داشت و در قرن دهم و یازدهم به اوج خود رسید. شمار زیادی از نخبگان و اشراف به دربار بهمنیان در دکن کوچیدند. شاهان بهمنی نیز مشوق این مهاجرت بودند. مهاجرت این عالمان، مردان سیاست، شاعران و اطباء پیامدهای بسیاری در زمینه‌های مذهبی و فرهنگی دکن داشت. یافته‌های پژوهش حاضر که با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و با روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است. نشان می‌دهد که این مهاجرت‌ها باعث گسترش مذهب تشیع و موجب رواج فرهنگ و تمدن ایرانی ـ اسلامی در دکن شد. تفاصيل المقالة

چکیده جنگ دوم خلیج‌فارس را می‌توان اولین بحران بزرگ بین‌الملل پس از جنگ سرد نامید که در منطقه‌ای حساس و استراتژیک، میان جمع زیادی از بازیگران بین‌الملل و عراق متجاوز به خاک کویت به وقوع پیوست. اختلافات مرزی سرزمین‌های خلیج‌فارس در مرزکشی‌های شکننده میان کشورها ریشه دارد. برای عراق، خوزستان ایران و کویت دو هدف مهم و استراتژیک توسعه‌طلبانه هستند. پس از ناکامی در تجزیه خوزستان، طبیعی بود که عراق به‌سوی دستیابی به هدف دوم خود یعنی کویت پیش رود. پس از برقراری آتش‌بس در جنگ ایران و عراق نگرانی فزاینده‌ای نسبت به سیاست‌های توسعه‌طلبانه عراق، دولت کویت و سایر دولت‌های خلیج‌فارس را فرا گرفت. قدرت نظامی عراق و داشتن چهارمین ارتش قدرتمند جهان، مشکلات مالی با کشورهای عربی و تهدیدات صدام، مسائلی بود که منطقه خلیج‌فارس را در آن زمان ناامن کرده بود. از سوی دیگر جهان پس از جنگ سرد که منطقه خلیج‌فارس را به‌عنوان قلب انرژی جهان شناخته بود؛ درپی آن بود که در این جنگ سرنوشت قدرت جهانی را مشخص کند. آمریکا در نبود رقیبی هم‌سنگ چون اتحاد شوروی درپی آن بود تا نقش تازه خود را در جهانی که ادعا می‌شود تنها حول محور یک ابرقدرت شکل خواهد یافت در قالب نظم نوین جهانی تثبیت کند. جنگ دوم خلیج‌فارس برای ایالات متحده آمریکا فرصت ایده‌آلی بود تا این کشور نه تنها به تقویت مواضع خود نسبت به رقبای اقتصادیش چون اتحادیه اروپا و ژاپن بپردازد بلکه تغییر و تحولات جهانی را نیز تحت کنترل خود در آورد و به‌عنوان قیم و پدر معنوی کشورهای عربی تولید‌کننده نفت از این پس نبض اقتصاد و قدرت جهان را در دست بگیرد. سرانجام بتواند به‌عنوان ابر قدرت بی‌رقیب جهانی پس از پایان جنگ دوم خلیج‌فارس سر برآورد. تفاصيل المقالة

امامت، محور اساسي و شالوده اصلي فلسفه سياسي در آیین تشیع به شمار می آید. در ميان مجموعه فرقه‏ هاي اسلامي، در باب ضرورت و وجوب نصب امام اختلاف نظر وجود دارد و هركدام از آنها بنا به خاستگاه کلامی و فقهی خود عقاید ویژه ای در پیش گرفته اند. یکی از این فرقه های مهم اسماعیلیه است که ضمن تأكيد بر صراحت و وجوب نصب امام از جانب خداوند و امام پیشین، در باب شالوده نصب امام نظري ويژه دارند. متکلمان این فرقه از جهات مختلف عقلی، روائی و تاریخی قائل به ضرورت نصب الهی امام، شناخت آن و استمرار امامت تا قیامت هستند. نظر به چنین موضوعی پژوهش حاضر بر آن است تا ضمن بررسی مسأله نصب الهی امام در نزد فرق مختلف تشیع، موضوع ضرورت نصب الهی، شناخت و استمرار امامت تا قیامت را از منظر متکلمان اسماعیلی و در مقایسه با دیدگاه شیعیان دوازده امامی مورد بحث و بررسی قرار دهد. تفاصيل المقالة