شخصیّت بزرگ و برجستۀ علی(ع) به گونه‌ای است که همه را مجذوب خویش ساخته و در طول تاریخ همواره نویسندگان و شاعران بسیاری شخصیّت وی را توصیف کرده‌اند از جملۀ آنان مولانا محمّدبن‌حسّام خوسفی شاعر قرن نهم هجری است. وی نخستین حماسه‌سرای مذهبی ادب فارسی و جزء اوّلین شاعرانی است که تفکّر شیعی را در شعر خود پرورانده است. شخصیّت والای علی (ع) وی را بر آن داشته تا پیرامون آن حضرت، ابیاتی نغز و زیبا بسراید. فیلیپ هامون (Philip Hamon) نشانه‌شناس فرانسوی، شخصیّت را به عنوان عنصر نشانه‌ای در نظر می‌گیرد و مبانی نظری نشانه‌شناسی شخصیّت را گسترش می‌دهد. هامون، شخصیّت را نشانه‌ای می‌داند که از دال (نام، جایگاه نحوی و بُعد بلاغی) و مدلول (صفات، کنش گفتاری و کنش رفتاری)تشکیل می‌شود. به طور کلی با بررسی نشانه‌شناسی شخصیّت می‌توان با تکیه بر ویژگی‌ها و صفات به لایه‌های عمیق درونی شخص پی برد و این مجموعه رفتارها را الگو و سرمشق خویش قرار داد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که کنش‌های گفتاری، دو سطح از شخصیّت حضرت علی(ع) را نشان می‌دهد. در گفت‌وگوهای میان مردم، وی شخصیّتی بی‌نیاز و توانمند ترسیم شده است که از هیچ چیز و هیچ کس ترسی ندارد؛ اما در گفت ‌و گوهایی که ما بین او با خدا صورت می‌گیرد، وی به عنوان شخصیّتی نیازمند و ناتوان به تصویر کشیده شده است. کنش‌های رفتاری وی شامل کنش‌های مختلفی مانند جنگ کردن، کشتن، نجات دادن و مانند این است که بسامد فراوان این نوع کنش‌ها نشان دهندۀ جایگاه اصلی امام علی(ع) در داستان دارد. همچنین وی شخصیّتی بوده که درگیر مبارزه با دشمنان و نابود کردن آنان برای دفاع از دین اسلام و مسلمانان بوده است. نام‌ها و لقب‌های به کار رفته برای این امام، یعنی؛ علی، حیدر و غشمشم، همگی با صفت‌ها و کنش‌های این شخصیّت هم‌خوانی دارند و به گونه‌ای اسم و لقبش دلالت بر تمام خصوصیّت‌هایی دارد که در داستان، وی از خود نشان می‌دهد. تفاصيل المقالة

بشر برای در امان بودن از خشم طبیعت به تقدیس مظاهر طبیعت پرداخته و این تقدّس سبب شده است که انسان‌های بدوی برای مظاهر طبیعی، قدرت سحر و جادو، نیروی مافوق طبیعی و یا روح قائل شوند. بدین ترتیب مذاهب فتیش(قدرت جادو)، مانا(نیروی مافوق طبیعی) و آنیمیسم(روح) شکل گرفته است. برخی اسطوره‌ها، زادۀ طبیعت و اعتقادات دینی آن سرزمین است از آن‌جایی‌که بنا بر نظر برخی پژوهش‌گران، حماسه‌ها زاییدۀ اسطوره هستند؛ بنابراین وجود پدیده‌های سحرانگیز در آن‌ها امری طبیعی است. گرشاسب نامه اسدی توسی نیز این گونه است. در این پژوهش نگارنده درصدد است تا به شیوۀ توصیفی- تحلیلی پدیده‌های طبیعی در گرشاسب‌نامه را که خاصیّت سحرانگیز دارند، تحلیل نماید. نتایج پژوهش بیان‌گر این است که آیینه قدرت شفابخشی، سنگ قدرت ریزش باران و زایندگی زنان، کمربند افزون دهندۀ قدرت پهلوان، درخت قدرت شفای بیماران، و... پر پرنده شفای بیماران، چشمه شامل قدرت یاری‌گری و شفابخشی؛ گیاه دارای نیرویِ شجاعت و شفا بخشی، شادی‌آور و خواب آور؛ آب دارای قدرت حیات بخشی، گرز گرشاسب قدرت پهلوانی فوق‌العاده است. بنابراین می‌توان گفت پدیده‌های طبیعی سحرانگیز به عنوان فتیش و نیرو عمل می‌کند و روح موجود در آن‌ها نقش مانا و آنیمیسم دارند. تفاصيل المقالة