دوره‌ای که نجم الدین رازی در آن می‌زیسته، دوره‌ای است که ادب فارسی از حیث تأثیرپذیری از قرآن و حدیث و ادب عربی در اوج و شکوفایی است. بی‌گمان مرصاد العباد و دیگر آثار جاودانه شیخ نجم‌الدین رازی، عارف برجسته قرن هفتم هجری، باید از مظاهر تجلّی معارف اسلامی و ادب عربی در شعر فارسی محسوب گردد. نجم الدین رازی به مخازن غنی و سرشار قرآن و حدیث شوقی وافر داشت و از احادیث منقول از پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین(ع) در جهت بیان مقاصد خود بهره جسته است. او در ضمن طرح و شرح آموزه‌های عرفانی خود، گهگاه اشعاری نیز سروده و جهت تلطیف بحث، در لابه‌لای مطالب جای داده است. مطالعه در این اشعار نشان می‌دهد که اگرچه این اشعار، به لحاظ زیبایی‌های شعری، در حدّ متوسط است، امّا تجلی قرآن و حدیث در آن هویداست. وی به شدّت تحت تأثیر قرآن کریم بوده و از گنجینه احادیث نبوی نیز بهره کافی داشته است. Manuscript profile

بلاگردانی یک آیین اسطورهای مذهبی است که در میان اقوام و ملل مختلف با اهداف گوناگون از دیرباز رواج داشته است. بسیاری از سنتهای اسطورهای و کهن برای دور ماندن از بلایا و یا رفع آن، روشهای مختلف بلاگردانی را توصیه کردهاند. در ادبیات کلاسیک فارسی از سنایی به عنوان یکی ازنخستین حلقههای نوآوری و گسترش مضامین و اندیشههای عرفانی، تعلیمی و حکمی نام بردهاند، اماسنایی به شهادت شمار زیادی از ابیات مثنوی حدیقة الحقیقه‌اش با اساطیر به خوبی آشنایی داشته و از مصادیق و فرهنگ عامهای که در روزگار وی رایج بوده است به خوبی بهره برده است. در پژوهشحاضر که به شکل بنیادی بر پایة مطالعات کتابخانهای و با روش توصیفی تحلیلی انجام شده است،سعی کردیم تا نشان دهیم سنایی در حدیقة الحقیقه‌ صورتهای گوناگون مصادیق بلاگردانی از جملهقربانی، حرز و تعویذ، دعانویسی و دودکردن اسپند برای دفع چشمزخم را مورد توجه قرار داده است.برای روشن شدن این امر، پس از تحلیل باور بلاگردانی به تحلیل مصادیق یافتشده در حدیقة سناییخواهیم پرداخت، در نهایت نشانههای آیین بلاگردانی در این اثر مشخص و مورد تحلیل قرار گرفته است. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که سنایی به جنبههای اسطورهای آیین بلاگردانی که اشاره نمودیم کاملاً آشنا است و توانسته به هنریترین وجه ممکن آن را در مثنوی حدیقه بهکار ببرد. Manuscript profile