شناسایی باکتری های اسید لاکتیک تولید کننده باکتریوسین مورد توجه محققین بسیاری قرار گرفته است. بررسی ها نشان داده است که باکتریوسین های باکتری های اسید لاکتیک دارای خواص ضدباکتریایی قابل‌توجهی در برابر باکتری های عامل مسمومیت می باشند و می توان این باکتریوسین ها را به‌عنوان نگه‌دارنده ‌های طبیعی مواد غذایی به‌کار برد .در این پژوهش فعالیت ضدباکتریایی مایع رویی کشت 10 سویه از باکتری‌های لاکتیکی استاندارد بومی (که قبلاً شیر خام و ماست محلی جداسازی شده بود) علیه ﻟﯿﺴﺘﺮﯾﺎ اﯾﻨﻮﮐﻮا، باسیلوس سرئوس، شیگلا فلکسنری، اشریشیا کولای، استافیلوکوکوس اورئوس، یرسینیا انتروکولیتیکا، کلبسیلا پنومونیه مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس ماهیت پروتئینی عامل ضدباکتریایی با استفاده از آنزیم‌ تریپسین بررسی گردید. هر آزمون در سه تکرار انجام و میانگین قطر هاله عدم رشد اندازه گیری سویه‌ها با هم مقایسه شدند. طبق نتایج مطالعه، سویه های اسید لاکتیک توان ضدباکتریایی خوبی را در مقابل باکتری‌های شاخص نشان دادند. هم‌چنین سویه 15E با قطر هاله عدم رشد 03/6 میلی‌متر علیه شیگلا فلکسنری و با قطر هاله عدم رشد 167/0 میلی‌متر علیه یرسینیا انتروکولیتیکا به‌ترتیب بیش‌ترین و کم‌ترین بازدارندگی را نشان دادند. اشریشیا کولای و شیگلا فلکسنری حساس ترین و باسیلوس سرئوس مقاوم ترین سویه های شاخص در برابر باکتری های اسید لاکتیک بومی شناخته شدند. هم‌چنین نتایج تیمار آنزیمی ماهیت پروتئینی عوامل آنتاگونیستی تولید شده توسط باکتری‌های لاکتیکی را تأیید کرد. بر اساس یافته‌های مطالعه، سویه بومی T2 را می‌توان سویه ای با پتانسیل بسیار بالا برای مهار رشد باکتری های گرم منفی نظیر شیگلا فلکسنری، اشریشیا کولای، یرسینیا انتروکولیتیکا و کلبسیلا نومونیه در نظر گرفت. Manuscript profile

باکتری های اسیدلاکتیک، مولکول های پروتئینی ضد باکتریایی باکتریوسین با منشأ ژنتیکی متنوع تولید می‌کنند. بنابراین، شناسایی رده باکتریوسینی این باکتری‌ها، می‌تواند منجر به درک درستی از عملکرد ضد باکتریایی این پپتیدها شود. هدف از این پژوهش غربالگری باکتری‌های اسیدلاکتیک بومی مولد باکتریوسین‌های زیرگروه IIa و IIb بود. ابتدا جدایه‌های با ویژگی ضد باکتریایی علیه دو باکتری شاخص لیستریا اﯾﻨﻮﮐﻮا (Listeria innocua)و اشریشیا کولای (Escherichia coli) با استفاده از آزمون انتشار از دیسک غربالگری شدند. وزن مولکولی پپتیدهای ترشح‌شده از باکتری های اسیدلاکتیک در محیط کشت با روش ترسیب سولفات آمونیوم تخمین زده شد. برای شناسایی جدایه های لاکتیکی مولد باکتریوسین از توالی های بالادستی و پایین‌دستی ژن ساختاری باکتریوسین در واکنش زنجیره ای پلیمراز استفاده گردید. پنج جدایه اسیدلاکتیک با بیشترین قطر هاله عدم رشدی علیه دو باکتری شاخص گزینش و وزن مولکولی پپتیدهای ترشح‌شده توسط این سویه‌ها کمتر از 10 کیلودالتون برآورد گردید. توالی‌یابی محصول واکنش زنجیره ای پلیمراز منجر به شناسایی مناطق ژنی plnN،plnJK وplnEF در جدایه N و مناطق ژنی plnJK وplnEF در جدایه M گردید. بنابراین، جدایه M و N دارای باکتریوسین گروه IIb بوده و از قابلیت خوبی برای استفاده در افزایش سطح کیفی فراورده های لبنی و غذای دام برخوردار می باشند. نتایج زیر هم‌چینی توالی های به‌دست‌آمده نشان داد که سویه‌های بومی موجود در ایران تشابه بسیار بالایی (99 درصد) با لاکتوباسیلوس پلانتاروم (Lactobacillus plantarum) سویه‌های FQ و ATCC BAA-793 دارد. در صورت انجام آزمایش‌های تکمیلی در ارتباط با جداسازی باکتریوسین‌های موجود در سویه‌های بومی M و N، می‌توان از اثر مهاری آن‌ها علیه باکتری‌های بیماری‌زای غذایی استفاده نمود. Manuscript profile