به منظور بررسی تغییرات عملکرد و‌ اجزای عملکرد ‌دانه 22 ژنوتیپ ذرت، طی دو سال زراعی 1392و 1393 آزمایشی در قالب طرح اسپلیت ‌پلات در 3 تکرار تحت شرایط نرمال و کم آبی در ایستگاه تحقیقات دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد تبریز اجرا گردید. فاکتور اصلی دو سطح آبیاری (سطح آبیاری پس از 70 میلی‌متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاس A وسطح آبیاری پس از 140 میلی‌متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاس A با شروع از مرحله کاکل دهی) و فاکتور فرعی 18 هیبرید ذرت به همراه چهار رقم شاهد بود. تجزیه مرکب دو سال نشان داد که برای اکثر صفات مورد مطالعه اثر متقابل ژنوتیپ × تنش کم آبی معنی‌دار است. ژنوتیپ L2×K1263/1 بیشترین عملکرد به مقدار 38/6 کیلوگرم را تحت شرایط نرمال و ژنوتیپ L3× A679 بیشترین عملکرد به مقدار 82/3 کیلوگرم را تحت شرایط کم‌آبی نشان دادند. تجزیه همبستگی نشان داد که تحت هر دو شرایط آبیاری نرمال و کم‌آبی، عملکرد دانه بیشترین همبستگی را با تعداد دانه در بلال و تعداد دانه در ردیف دارد. در مدل نهایی تجزیه رگرسیون چندگانه تحت شرایط آبیاری نرمال، وزن صددانه، تعداد دانه دربلال، تعداد برگ و ارتفاع بوته و تحت شرایط کم‌آبی، وزن صددانه، تعداد دانه دربلال و ارتفاع بوته باقی ماندند. در تجزیه علیت در شرایط آبیاری نرمال و کم‌آبی، بیشترین اثر مستقیم تاثیر‌گذار بر عملکرد دانه تعداد دانه در بلال بود. در تجزیه علیت در شرایط آبیاری نرمال و کم‌آبی، بیشترین اثر مستقیم تاثیر‌گذار بر عملکرد دانه تعداد دانه در بلال بود. Manuscript profile

به منظور بررسی اثر رژیم‌های مختلف آبیاری بر کیفیت تبدیل دانه ژنوتیپ‌های برنج آزمایشی به صورت کرت‌های یک‌بار خرد شده، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال (1393 و 1394) در مزرعه ایستگاه تحقیقات و آموزش کشاورزی شاوور وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل، چهار رژیم آبیاری (1، 3، 5 و 7 روزه) و 12 ژنوتیپ برنج که به ترتیب در کرت‌های اصلی و فرعی قرار گرقتند بودند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد اثر برهمکنش بین ژنوتیپ و رژیم آبیاری در تمامی صفات معنی‌دار بود. به عبارتی، ژنوتیپ‌ها بسته به دور آبیاری، واکنش متفاوتی داشتند. بیشترین عملکرد دانه با متوسط 10/6555 کیلوگرم در هکتار را رژیم آبیاری دوم و ژنوتیپ IR 81025-B-327-3 داشت. نسبت طویل‌شدن دانه در رژیم آبیاری چهارم و ژنوتیپ IR 79907-B-493-3-1 بیشتر بود. بالاترین میزان آمیلوز و کمترین قوام ژل مربوط به رژیم آبیاری اول و ژنوتیپ‌های متحمل بود. دمای ژلاتینه شدن در رژیم آبیاری چهارم بالاترین مقدار و ژنوتیپ‌های IR 80508-B-194-3-B و IR 81429-B-31 به ترتیب از بیشترین و کمترین میزان برخوردار بودند. غلظت ژل بیشترین همبستگی مثبت و معنی‌دار (**399/0) را با نسبت طویل شدن دانه داشت. که می‌تواند از اهداف مهم در تحقیقات به‌نژادی و اصلاح ارقام باشد. Manuscript profile

به منظور بررسی روابط بین صفات کمی و کیفی همچنین بین صفات زایشی و عملکرد دانه12 در ژنوتیپ برنج، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در استان خوزستان اجرا گردید. تجزیه رگرسیون گام به گام نشان داد که بین صفات وابسته به پانیکول طول، دانه پر، پوک و انشعابات اولیه، در بین خصوصیات کمی و کیفی کیفیت پخت دانه، درصد خرده برنج، طول دانه، درصد سبوس، طول پس از پخت، نسبت طویل شدن و غلظت ژل بیشترین تغییرات معنی دار را در عملکرد دانه داشتند. در این بین، طول پانیکول بیشترین تأثیر مثبت و معنی دار را در عملکرد دانه به دلیل رابطه مثبت افزایش طول با افزایش فضای رشدی از لحاظ تعداد و وزن داشت. همچنین، میزان خرده برنج بیشترین تأثیر منفی و معنی دار را با عملکرد دانه به دلیل کاهش کیفیت برنج داشت. نتایج بدست می توانند از اهداف اصلی و مهم در پژوهش های به نژادی و اصلاحی ارقام باشند. در نهایت توصیه می شود جهت افزایش حداکثری عملکرد کمی دانه تحقیقات در راستای کاهش رقابت و افزایش حجم و تعداد دانه بیشتر برای افزایش طول پانیکول باشد یا از ژنوتیپ های با طول پانیکول بیشتر استفاده شود. Manuscript profile