-
Article
1 - تحلیلی بر انعطافپذیری فضاهای باز مسکونی با تأکید بر عناصر منظر پرداز (نمونه موردی:خانه اراکی)Territory , Issue 4 , Year , Autumn 2023امروزه رشد سریع و شتابان شهرهای ایران در چند دهه اخیر به لحاظ کمی، باعث غافل ماندن آنها از جنبه های کیفی حیاط و فضای باز شده است، این وضعیت آسایش و کیفیت رادر خانهها به حداقل رسانده است، امروزه با توجه به پیشرفتهای ایجاد شده در زمینه تکنولوژی امکان ایجاد نوعی Moreامروزه رشد سریع و شتابان شهرهای ایران در چند دهه اخیر به لحاظ کمی، باعث غافل ماندن آنها از جنبه های کیفی حیاط و فضای باز شده است، این وضعیت آسایش و کیفیت رادر خانهها به حداقل رسانده است، امروزه با توجه به پیشرفتهای ایجاد شده در زمینه تکنولوژی امکان ایجاد نوعی معماری انعطافپذیر که خود را با تغییرات ایجاد شده تطبیق دهد، بیش از پیش احساس میشود، معماری که با توجه به نیازهای متغیر ساکنین خود را تطبیق دهد. روش تحقیق در این پژوهش بهصورت توصیفی تحلیلی میباشد که به مطالعه و تحلیل خانههای ساخته شده در دوره های قاجار و پهلوی در شهر اراک و پیداکردن ویژگیهای مشترک مربوط به گونه های گیاهی، آب و ساختار کالبدی بدنه و عناصر منظر پرداز در حیاط بهمنظور ایجاد انعطافپذیری در فضای باز میپردازد. در خانههای سنتی ایرانی، پیوند حوزه هایی چون صرفه جویی در مصرف انرژی، منظرپردازی و انعطافپذیری و... انجام شده که در دهه های اخیر بهعنوان دغدغه دانشمندان و معماران بهعنوان مسئله اساسی و بحرانی در جهان حاضر مطرح گردیده شده است. نتایج نشان می دهد که حیاط های خانههای کهن اراک دارای یک الگوی واحد ساختاری و همچنین عناصر منظر پرداز و پوشش گیاهی مربوط به خود است. این پژوهش تلاش میکند تا کارایی مولفه های سازنده منظر را در فضای باز خانهها مورد آزمون قرارداده وبا تکیه بر الگوشناسی و بازیابی اصول و عوامل منظر پرداز راهحل مناسبی جهت ارتقای انعطافپذیری فضای باز معماری امروز به دست آورد. Manuscript profile -
Article
2 - تبیین مؤلفه های مؤثر بر انعطافپذیری فضاهای باز مسکونی نمونه موردی اراکTerritory , Issue 4 , Year , Winter 2021ضرورت انعطاف پذیری از دو بعد قابل اثبات می باشد، یکی از نظر تئوری و دیگری تجربه های متعددی که در طول تاریخ معماری وجود داشته است. انعطاف پذیری مستلزم سازماندهی است و بدون آن می تواند منجر به آشفتگی و هرج و مرج گردد. هرچند انعطاف پذیری کامل امکان پذیر نیست، زیرا مرزهایی Moreضرورت انعطاف پذیری از دو بعد قابل اثبات می باشد، یکی از نظر تئوری و دیگری تجربه های متعددی که در طول تاریخ معماری وجود داشته است. انعطاف پذیری مستلزم سازماندهی است و بدون آن می تواند منجر به آشفتگی و هرج و مرج گردد. هرچند انعطاف پذیری کامل امکان پذیر نیست، زیرا مرزهایی در این میان حاکم است که باید کل نظام و ساختار اصلی را حفظ کند. یکی از پیش شرط های انعطاف پذیری عملکرد مجزای عناصر نگهدارنده و جدا کننده بناست، از این رو تاریخچهء انعطاف پذیری در ارتباط تگاتنگی با تحولات و شکوفایی بناهای اسکلتی در عصر جدید دارد. از نظر تئوری تغییرات مستمری هستند که روزانه، ماهانه و حتی سالانه در عوامل محیطی و عوامل انسانی رخ می دهند که این تغیرات به طور کلی در قالب سه دسته می باشند: تغییر در ساختار جمعیتی (افراد)، تغییر در ضوابط و استاندارد ها و تغییر در ارزش ها، معماری نیز به منظور تطبیق با این تغییرات و حفظ کیفیت فضا،ناگزیر به تغییر می باشد، تغییری که بر اساس تعاریف ارائه شده، انعطاف پذیر محسوب می گردد. در فضاهای مسکونی نیز قابلیت تطبیق فضا با نیازها و سلایق شخصی کاربران برای حفظ مطلوبیت فضا ضروری می باشد. عواملی همچون افزایش تعداد فرزندان، تغییرساکنین و استقلال فرزندان از خانواده، باعث ایجاد نیاز برای تفکیک یا تجمیع در واحد یا واحدهای مسکونی می گردد. همچنین رشد سنی افراد و تغییر سلایق آنها یکی از عوامل ایجاد تغییرات کالبدی در فضای مسکونی می باشد. Manuscript profile -
Article
3 - بررسی تاثیر باغ شفابخش بر سلامت روان بیماران با تاکید بر کاهش اضطرابJournal of Environmental Science and Technology , Issue 12 , Year , Winter 2020زمینه و هدف: ارتباط با طبیعت، ضروری ترین نیاز فطری آدمی میباشد. تحقیقات نشان میدهد که طبیعت و فضای سبز میتواند برکاهش فشار روانی و ارتقای سلامت روان موثر باشد. معماری منظر امروزه عناصر طبیعی را به گونه ای طراحی میکند که بر سلامت روان انسان و کاهش اضطراب تأثیر مثبت د Moreزمینه و هدف: ارتباط با طبیعت، ضروری ترین نیاز فطری آدمی میباشد. تحقیقات نشان میدهد که طبیعت و فضای سبز میتواند برکاهش فشار روانی و ارتقای سلامت روان موثر باشد. معماری منظر امروزه عناصر طبیعی را به گونه ای طراحی میکند که بر سلامت روان انسان و کاهش اضطراب تأثیر مثبت داشته باشد. در واقع باغ ها با پرورش دادن توان مقابله با اضطراب، سلامت روان را ارتقاء میدهند. هدف این پژوهش بررسی تاثیر منظر طبیعی (باغ) بر سلامت روان و نیز کاهش اضطراب و تامین نیاز فطری آدمی به تجربه ی محیط های طبیعی متنوع در جهت نیل به آرامش میباشد. روش بررسی: در پژوهش حاضر از ابزار جمع آوری اطلاعات (مطالعات کتابخانه ای، اسناد و مدارک مرتبط) استفاده شده است و مؤلفه ها، اصول و الگوهای مرتبط با موضوع، مورد بررسی و تحلیل قرار خواهد گرفت. یافته ها: نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که بکارگیری الگوی باغ ایرانی با کارکرد شفابخشی در مراکز درمانی در جهت سلامت روان و کاهش اضطراب لازم میباشد. در نتیجه میتوان عوامل ذیل را بهعنوان شاخص های یک باغ شفابخش در جهت سلامت روان انسان بیان نمود: عدم ابهام مادی در رابطه انسان و فضا، امکان انتخاب و ایجاد تعادل میان خلوت گزینی و تعامل، حواس پرت کن های مثبت، امکان فعالیت فیزیکی و ترغیب به آن، آب و القای حس آرامش. نتیجه گیری و بحث: در منابع داخلی تحقیقات زیادی با موضوع باغ های شفابخش و مناظر درمانی و تاثیرات آن بر انسان انجام گرفته است. اما در این نوشتار شاخصه هایی خاصه برای کاهش اضطراب و سلامت روان در این باغ ها استخراج گشته و مورد بررسی قرار گرفته است. Manuscript profile -
Article
4 - تحلیل تطبیقی باغهای شفابخش با باغ های ایرانیJournal of Environmental Science and Technology , Issue 1 , Year , Spring 2022زمینه و هدف: با توجه به اینکه اکثر مطالعات انجامشده در حوزه باغ های شفابخش در منابع غربی است، بهمنظور ارائه راهکار عملی همسو با ارزشهای فرهنگی- بومی ایرانیان، بررسی میزان تطابق الگوی منظر باغ ایرانی و باغ های شفابخش، از ضرورت ویژه ای برخوردار است. پژوهشگران در زمینه Moreزمینه و هدف: با توجه به اینکه اکثر مطالعات انجامشده در حوزه باغ های شفابخش در منابع غربی است، بهمنظور ارائه راهکار عملی همسو با ارزشهای فرهنگی- بومی ایرانیان، بررسی میزان تطابق الگوی منظر باغ ایرانی و باغ های شفابخش، از ضرورت ویژه ای برخوردار است. پژوهشگران در زمینه شفابخشی محیط های طبیعی و باغ های شفابخش پژوهش های زیادی انجام داده اند. اما کمتر مشاهده شده است که از روش مطالعه تطبیقی برای تحلیل باغ های شفابخش در باغ ایرانی استفادهشده باشد.روش بررسی: این نوشتار مطالعه تطبیقی را برای تحلیل میزان تطابق الگوی منظر باغ ایرانی و باغ های شفابخش به کار بسته است. پژوهش حاضر بر آن است تا "چگونگی و میزان تطابق شاخصهای باغ های شفابخش با باغ ایرانی" را مورد تحلیل قرار دهد. بدینجهت ، ابتدا محتوای کیفی مناظر شفابخش توصیف و اصول و شاخصهای آن موردبررسی، تجزیهوتحلیل قرار گرفت. سپس مؤلفهها و شاخصههای حاصل از این مطالعات، بهصورت پرسشنامه تدوین شد. پرسشنامه در اختیار متخصصان منظر قرار گرفت. با استفاده از نرمافزار Spss 16.0 پرسشنامهها تحلیل شد تا میزان تطابق این شاخص ها در باغ ایرانی ارزیابی شود.یافته ها: از بررسی ها و ارزیابی های انجامشده، مشخص شد؛ بیشترین درصد انطباق باغ ایرانی با شاخصهای یک باغ شفابخش مربوط به شاخص تحریک حسی و امکان دسترسی به طبیعت و تعامل با آن است.بحث و نتیجه گیری: لازم است طراحان برای افزایش اثربخشی و کارایی باغ ایرانی با کارکرد شفابخشی، راهکارهایی نوآورانه در جهت بهبود عرصههای خصوصی و نیز ایجاد تنوع فضایی بیشتر برای انتخاب، در اختیار کاربر قرار دهند. Manuscript profile -
Article
5 - بازشناسی رمزگان کالبدی در ساختار سراهای بازار تهران از دیدگاه بینامتنیت (نمونه موردی: سراهای امیر و نواب)Journal of Environmental Science and Technology , Issue 10 , Year , Winter 2022زمینه و هدف: بازارهای سنتی ایران با وجود تغییرات بسیار در زندگی شهری و گذر زمان، همچنان جایگاه ویژه خود را درون شهرها حفظ نموده است. در این میان، بازار سنتی تهران یکی از نمونه های بازارهای کشور از لحاظ قدمت، وسعت، موقعیت جغرافیایی و سیاسی از دوران قاجار است که به سبب مع Moreزمینه و هدف: بازارهای سنتی ایران با وجود تغییرات بسیار در زندگی شهری و گذر زمان، همچنان جایگاه ویژه خود را درون شهرها حفظ نموده است. در این میان، بازار سنتی تهران یکی از نمونه های بازارهای کشور از لحاظ قدمت، وسعت، موقعیت جغرافیایی و سیاسی از دوران قاجار است که به سبب معماری منحصربه فرد ساختار کالبدی آن، کیفیتی مطلوب را به فضای شهری بخشیده است. لذا بررسی ارتباط بین لایه های متن( سراهای امیر و نواب) با استفاده از نظام رمزگان کالبدی و دلالت های معنایی از دیدگاه بارت برای شناخت عمیق لایه های زیرین معنایی اثر، هدف اصلی این پژوهش است. روش بررسی: این پژوهش به صورت کیفی انجام شده و از روش توصیفی- تحلیلی با استفاده از روش نشانه شناسی لایه ای از دیدگاه بینامتنی به بررسی لایه های مختلف متن مورد نظر (اثر معماری) پرداخته است. در این تحقیق لایه های متن( عملکرد، فرم و معنا) سراهای امیر و نواب در سه دسته اصلی: دلالت صریح، دلالت ضمنی و دلالت ایدئولوژیک، مورد مطالعه قرار گرفته است. یافته ها: نیز حاکی از آن است که هر لایه متن دربردارنده لایه های متعدد معنایی است که با کنارهم قرارگرفتن لایه ها در محورهای زمانی مختلف و پیوستگی لایه های پیشین ایجاد شده است و به کمک خوانش بینامتنی میتوان علاوه بر شناخت لایه های سطحی اثر، به درک عمیق لایه های پنهان معنا پی برد. بحث و نتیجه گیری: بازشناسی رمزگان کالبدی متن معماری با تاکید بر روابط بینامتنی (تحلیل با انواع دلالت ها و لایه های سطحی و زیرین) و نظام نشانه ای کالبدی و نظام رمزگان معنایی صورت گرفته است. Manuscript profile -
Article
6 - ارایه الگوهای توسعه گردشگری پایدار منطقه حفاظت شده¬¬ آبشار مارگون فارس با تأکید بر اصول و معیار¬های طراحی منظر پایدارJournal of Environmental Science and Technology , Issue 1 , Year , Spring 2014چکیده استمرار تخریب گستره ها و مناظر طبیعی در نبود مدیریت های صحیح و حضور بی تأمل فنآوری و گسترش بی رویه شهرنشینی، نه تنها نیاز اساسی انسان به حضور در منظر طبیعی به مثابه زادگاه اولیه و ابدی انسان را بی جواب نهاده، بلکه برهم خوردن تعادل طبیعی این اکوسیستم ها، حیات و ز Moreچکیده استمرار تخریب گستره ها و مناظر طبیعی در نبود مدیریت های صحیح و حضور بی تأمل فنآوری و گسترش بی رویه شهرنشینی، نه تنها نیاز اساسی انسان به حضور در منظر طبیعی به مثابه زادگاه اولیه و ابدی انسان را بی جواب نهاده، بلکه برهم خوردن تعادل طبیعی این اکوسیستم ها، حیات و زندگی او را نیز دچار نقصان و مشکل گردانیده است. پژوهش حاضر به منظور ساماندهی و حفاظت از منظر طبیعی منطقه حفاظت شده آبشار مارگون فارس به مثابه اکوسیستم زنده، پویا و حیات بخش منطقه مارگون، و بر مبنای انگاره های طراحی منظر پایدار شکل گرفته است تا از این رهگذر موجبات انگیزش حضور هر چه بیشتر گردشگران داخلی و خارجی به این منطقه ها را فراهم آورد. روش تحقیق حاضر از نوع پیمایشی در منطقه ی توصیفی- تحلیلی است که در آن هدف، ارایه الگوی توسعه گردشگری پایدار منظر حفاظت شده آبشار مارگون می باشد. در فرآیند ارایه این الگو ها و در جهت دستیابی به نقاط ضعف، قوت، فرصت ها و تهدید های منطقه، نخست ویژگی های کالبدی، محیط زیستی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و تاریخی منطقه با استفاده از اسناد و مدارک مستدل چون نقشه ها و عکس های هوایی مورد بازشناسی و تحلیل قرار گرفته، سپس با تدوین پرسش نامه به عنوان ابزار جمع آوری اطلاعات، نیازها و ترجیحات گردشگران و جامعه محلی جهت حضور در منطقه مورد بحث، مورد تدقیق قرار گرفته است. در نهایت با ارزیابی میزان سازگاری ترجیحات گردشگران جهت حضور در سایت حفاظت شده آبشار مارگون با جاذبه های طبیعی منطقه، پیشنهادات و الگوی گردشگری پایدار با تأکید بر انگاره های طراحی منظر پایدار ارایه شده است. Manuscript profile -
Article
7 - ارزیابی مفاهیم زیبا شناسی و منظر شهری در انعطاف پذیری مجتمع های مسکونیفصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی , Issue 1 , Year , Spring 1400زیبایی و منظر دو مولفه بسیار حیاتی در سرزندگی فضاهای شهری و معماری به حساب می آیند که موجب یکپارچگی بصری و ساختاری در ساختمانها، خیابانها می شوند. زیبایی از وجود انسان نشات می گیرد و به همین دلیل لازمه سعادت و تعالی زندگی فردی و اجتماعی است. ماهیت زیبایی را باید در رو Moreزیبایی و منظر دو مولفه بسیار حیاتی در سرزندگی فضاهای شهری و معماری به حساب می آیند که موجب یکپارچگی بصری و ساختاری در ساختمانها، خیابانها می شوند. زیبایی از وجود انسان نشات می گیرد و به همین دلیل لازمه سعادت و تعالی زندگی فردی و اجتماعی است. ماهیت زیبایی را باید در روابط عاطفی میان انسان و جهان پیرامون جست و جو کرد. کارکرد اصلی زیبایی ایجاد هماهنگی عاطفی میان انسان، طبیعت و جامعه است و به همین دلیل نقش تعیین کننده ای در هدایت انسان به سمت سعادت، بهروزی و شادکامی به عهده دارد. همچنی زیبایی پدیده ای ارزشی و هدفمند است. در واقع تلاش انسان برای جذب و خلق زیبایی نوعی تلاش برای تقویت ارزش های زندگی و عناصر موافق زندگی و نفی پدید های منفی و زشت در زندگی است. بر این اساس هدف از مقاله حاضر بررسی معیارهای زیبایی شناسی در مجتمع مسکونی نارون اراک میباشد. مطالعه ادبیات موجود و نظرات خبرگان نشان می دهد که معیارهای منظر شهری زیبا با زمینه و متن شهرسازی، عناصر سازنده منظر شهری زیبا، عناصر سازنده منظر شهری زیبا از جمله معیارهای موثر می باشند. اولویت بندی معیارها بر اساس مدل ANP بوده و با استفاده از نظرات خبرگان که در زمینه تئوری و عملی زیبا شناسی و منظرشناسی تخصص داشته اند صورت گرفته است. زیرمعیارهای تباین، ریتم، و تنوع کاربری ها از تثیر گذارترین مولفه ها در انعطاف پذیری فضای مسکونی برخوردار هستند. معیار ادراکی در بین متغیرهای تحقیق بیشتریم وزن را به خود اختصاص داده است. Manuscript profile -
Article
8 - Dynamic Envelope and Control Shading Pattern for Office Buildings Visual Comfort in TehranSpace Ontology International Journal , Issue 4 , Year , Summer 2019This work reviews the effect of parametric programming on visual performance, daylighting and shading in office buildings in Tehran-Iran and studies their influences that help not only to reduce the glare but also to promote useful daylight illuminance through promoting MoreThis work reviews the effect of parametric programming on visual performance, daylighting and shading in office buildings in Tehran-Iran and studies their influences that help not only to reduce the glare but also to promote useful daylight illuminance through promoting visual comfort. It starts by establishing a review of the effective parameters on visual comfort indices, glare indices, and daylight metrics. The aim of the study was to characterize the impact of innovative, dynamic envelope design strategy to control shading pattern. The method used in this research is computer configuration and simulation. To parametric modeling and analysis used Rhinoceros, Grasshopper and its plug-in ladybug, honeybee, honeybee plus and daylight performance on visual comfort, as well as the impact on the best dynamic envelope option for a three-occupant office. The results show that the dynamic responsive to sun envelope often very efficiently effect on the occupants' visual comfort indices than the static envelope. They further show that this efficient envelope minimizes the percentage of upper useful daylight illuminance (UDI) and minimize the discomfort glare probability (DGP) for keeping an indoor glare-free environment. Manuscript profile -
Article
9 - Proposing a Conceptual Model of The Effects of Nature on Residential Satisfaction, Case Study: Selected Residential Complexes in TehranSpace Ontology International Journal , Issue 4 , Year , Summer 2022This research aims to explain the mechanism of the effects of the architectural application of Nature (AAN) on residential satisfaction (RS) at the scale of residential complexes and to identify key components in improving the quality of housing architecture through AAN MoreThis research aims to explain the mechanism of the effects of the architectural application of Nature (AAN) on residential satisfaction (RS) at the scale of residential complexes and to identify key components in improving the quality of housing architecture through AAN. This research is mixed in terms of data type. It employs the causal-comparative research method. Variables and components affecting RS have been extracted from reviewing the theoretical foundations and literature, and to provide a conceptual model, the relational mechanisms between these variables have been explained through logical reasoning. To validate the conceptual model, a field study was conducted in five residential complexes in Tehran and a questionnaire was used to collect data. The results show that RS at the scale of personal, cultural, architectural, and environmental factors is a function of the variables of adherence to Islamic lifestyle (lifestyle at the structural level), residential desires related to the AAN, perceived quality of AAN, and perceived quality of housing architecture. In proportion to the increase in adherence to the Islamic lifestyle, residential desires related to formal and semantic components of the AAN have increased, and in the case of quality deficiency of these components, perceived quality and consequently RS will decrease. In addition, the key components of the AAN in improving the quality of formal, functional, and semantic components of housing architecture were recognized as unity, adaptability, and hierarchy. Manuscript profile -
Article
10 - هویت کالبدی فضاهای داخلی خانههای سنتی و بهکارگیری آن در خانههای تبریز, Issue 1 , Year , Summer 2021خانه نمونه ای از معماری سنتی ایران است که بیشترین تأثیر را از الگوهای زیستی مردم گرفته و در کنار عوامل دیگر به طور مستقیم برخاسته از نیازها، اعتقادات و تفکرات آنها بوده است. انسان ایرانی در جریان تغییرات سریع مدرنیته بسیاری از داشتههای خود را از دست داده است. از مهمتری Moreخانه نمونه ای از معماری سنتی ایران است که بیشترین تأثیر را از الگوهای زیستی مردم گرفته و در کنار عوامل دیگر به طور مستقیم برخاسته از نیازها، اعتقادات و تفکرات آنها بوده است. انسان ایرانی در جریان تغییرات سریع مدرنیته بسیاری از داشتههای خود را از دست داده است. از مهمترین آنها هویت کالبدی فضاهای داخلی است که با حذف الگوهای داخلی بسیار کمرنگ شده است. پژوهش به دنبال آن است تا با بهره گیری از الگوهای مؤثر در طراحی مسکن سنتی مناطق سردسیر نظیر تبریز به الگویی مناسب در جهت طراحی مسکن معاصر شهر تبریز دست یاید. در مسکن سنتی تبریز ساخت خانه ها از روی الگوهای شناخته شده منطقه باعث ایجاد هویت کالبدی در بناهای آن زمان می شدند؛ لذا میتوان با بروز کردن این الگوها از آنها در بناهای معاصر استفاده کرد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از جهت ماهیت و روش تحلیلی- توصیفی است. جهت انجام ابتدا مطالعات اکتشافی به صورت کتابخانهای و اسنادی انجام شده و سپس به صورت پیمایشی ادامه یافته است که از طریق تکمیل پرسشنامه توسط 10 نفر از خبرگان معماری انجام شده است. چهار خانه از دوره قاجار و چهار مورد از آپارتمانهای تبریز انتخاب شدهاند. در گام بعدی با روش دلفی به غربالگری مؤلفههای جمعآوری شده، پرداخته شد تا مؤثرترین مؤلفهها شناساییگردد. در ادامه برای تعیین ارزش هر یک از مؤلفهها از روش َAHP استفاده شد. در خانههای سنتی تبریز به ترتیب مؤلفههای مردمی، اقلیمی، کالبدی، معنایی و فعالیتی در ایجاد هویت کالبدی مؤثرند در حالیکه در خانههای معاصر تبریز به ترتیب مؤلفههای کالبدی، مردمی، فعالیتی، معنایی و اقلیمی در ایجاد هویت کالبدی مؤثرند. نتایج وزندهی مؤلفهها نشان میدهد که در خانههای معاصر به دلیل تأکید زیاد در کالبد مؤلفههای معنایی فراموش شدهاند و نیاز به تقویت بیشتر دارند. Manuscript profile -
Article
11 - دلایل تغییر کاربری ها در طرحهای تفصیلی شهری و تبعات آن در کاربریهای عمومی ( مطالعه موردی: منطقه یک شهر همدان), Issue 2 , Year , Autumn 2016به دنبال اصلاحات اراضی در دهه 40 شمسی و رشد جمعیت و به تبع آن رشد شهرها، شهرها شاهد رشد فراوانی در زمینه شهرسازی شدند وبه همین دلیل طرح های جامع شهری تهیه و تصویب شدند. اما از آنجایی که این طرح ها به دلیل عدم پرداختن دقیق و صحیح به مشکلات شهری، توانایی لازم را برای حل ا Moreبه دنبال اصلاحات اراضی در دهه 40 شمسی و رشد جمعیت و به تبع آن رشد شهرها، شهرها شاهد رشد فراوانی در زمینه شهرسازی شدند وبه همین دلیل طرح های جامع شهری تهیه و تصویب شدند. اما از آنجایی که این طرح ها به دلیل عدم پرداختن دقیق و صحیح به مشکلات شهری، توانایی لازم را برای حل این مشکلات نداشتند در نتیجه در دهه 50 طرح های تفصیلی تهیه و تصویب شدند. طرح تفصیلی شهری بیشتر به منظورترویج ضوابط شهرسازی،کنترل توسعه شهرها و هماهنگ سازی بخش های مختلف شهر تهیه می شود. ناکارآمدی طرح های توسعه شهری از جمله طرح های تفصیلی شهرها با واقعیت های موجود در جامعه در قالب پدیده های اجتماعی در شهرها بروز می کند. یکی از این معضلات تغییرات کاربری اراضی شهرهاست که برخلاف ضوابط و مقررات طرح های تفصیلی به صورت قانونی و غیرقانونی در شهرها شکل گرفته است. حاصل این تغییرات به وجود آمدن عدم تعادل در خدمات شهری و نزول مستمر کیفیت محیط شهرهاست. این نشان از عدم توانایی طرح تفصیلی در پیشبرد توسعه بر اساس برنامه ریزی موجود است. در این تحقیق سعی شده است که از طریق بررسی های کتابخانه ای، توزیع پرسشنامه بین جامعه هدف، موارد تغییرات صورت گرفته در کاربری های مصوب شهرهمدان(منطقه یک) در فاصله سال های 1381 تا 1391 و علل آنها با استفاده از نرم افزارهای spss و ARC GIS , AUTO CAD مشخص گردد. در بررسی علل تغییر کاربری اراضی شهرها بیشترین سهم متعلق به عوامل اقتصادی و قانونی است که به موضوع عدم وجود منابع پایدار درآمدی در شهرداری ها و فقدان عوامل قوی ضمانت اجرایی در قوانین و مقررات شهرسازی مرتبط است. Manuscript profile -
Article
12 - ارزیابی مفاهیم زیبا شناسی و منظر شهری در انعطاف پذیری مجتمع های مسکونیفصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی , Issue 1 , Year , Spring 1400زیبایی و منظر دو مولفه بسیار حیاتی در سرزندگی فضاهای شهری و معماری به حساب می آیند که موجب یکپارچگی بصری و ساختاری در ساختمانها، خیابانها می شوند. زیبایی از وجود انسان نشات می گیرد و به همین دلیل لازمه سعادت و تعالی زندگی فردی و اجتماعی است. ماهیت زیبایی را باید در رو Moreزیبایی و منظر دو مولفه بسیار حیاتی در سرزندگی فضاهای شهری و معماری به حساب می آیند که موجب یکپارچگی بصری و ساختاری در ساختمانها، خیابانها می شوند. زیبایی از وجود انسان نشات می گیرد و به همین دلیل لازمه سعادت و تعالی زندگی فردی و اجتماعی است. ماهیت زیبایی را باید در روابط عاطفی میان انسان و جهان پیرامون جست و جو کرد. کارکرد اصلی زیبایی ایجاد هماهنگی عاطفی میان انسان، طبیعت و جامعه است و به همین دلیل نقش تعیین کننده ای در هدایت انسان به سمت سعادت، بهروزی و شادکامی به عهده دارد. همچنی زیبایی پدیده ای ارزشی و هدفمند است. در واقع تلاش انسان برای جذب و خلق زیبایی نوعی تلاش برای تقویت ارزش های زندگی و عناصر موافق زندگی و نفی پدید های منفی و زشت در زندگی است. بر این اساس هدف از مقاله حاضر بررسی معیارهای زیبایی شناسی در مجتمع مسکونی نارون اراک میباشد. مطالعه ادبیات موجود و نظرات خبرگان نشان می دهد که معیارهای منظر شهری زیبا با زمینه و متن شهرسازی، عناصر سازنده منظر شهری زیبا، عناصر سازنده منظر شهری زیبا از جمله معیارهای موثر می باشند. اولویت بندی معیارها بر اساس مدل ANP بوده و با استفاده از نظرات خبرگان که در زمینه تئوری و عملی زیبا شناسی و منظرشناسی تخصص داشته اند صورت گرفته است. زیرمعیارهای تباین، ریتم، و تنوع کاربری ها از تثیر گذارترین مولفه ها در انعطاف پذیری فضای مسکونی برخوردار هستند. معیار ادراکی در بین متغیرهای تحقیق بیشتریم وزن را به خود اختصاص داده است. Manuscript profile -
Article
13 - بررسی تطبیقی تأثیر تغییرات فرهنگی بر محرمیت در ورودی خانههای سنتی دوره قاجاریه (نمونه: خانههای سنتی شهر قزوین)INTERCULTURAL STUDIES QUARTERLY , Issue 5 , Year , Winter 2016یکی از مهمترین عقاید ایرانیان در گذشته توجه به حریم خصوصی خانه و بهخصوص زنان بوده است که در بناهایی مانند خانه که جزء خصوصیترین بناها بوده و منشعب از فرهنگ ومرام دینی آنان بوده است، راهکارهای نغزی بدین منظور در نظر گرفته شده است. از جمله مهمترین قسمتهای خانه که مسئ Moreیکی از مهمترین عقاید ایرانیان در گذشته توجه به حریم خصوصی خانه و بهخصوص زنان بوده است که در بناهایی مانند خانه که جزء خصوصیترین بناها بوده و منشعب از فرهنگ ومرام دینی آنان بوده است، راهکارهای نغزی بدین منظور در نظر گرفته شده است. از جمله مهمترین قسمتهای خانه که مسئله محرمیت در آن لحاظ شده، ورودی خانهها بوده که مراتب ورود با عبور از هشتی، دالان، حیاط و میاندر به اتاقها که خصوصیترین جزء خانه بودهاند صورت میگرفته است. در پژوهش حاضر از روش تحقیق تفسیری-تاریخی استفاده شده است و در مطالعات میدانی که بر روی ده نمونه از خانههای تاریخی ایرانی در شهر قزوین صورت گرفته، اهداف و اصول مورد نظر در طراحی ورودی بهمنظور حفظ فرهنگ محرمیت و چگونگی تحقق آنها در جداول جداگانه در نمونهها بررسی شده و مورد تحلیل قرار گرفته ودر نهایت پنج نمونه بهعنوان شاهد معرفی شده است. نتایج حاصل حاکی از آن است که تغییرات محسوسی در روند ورود به خانهها صورت گرفته، که مهمترین آنها شامل حذف برخی عناصر حفظ محرمیت در ورودی و نیز قرارگیری و ساخت خانههای شخصی در بر خیابانهای اصلی بوده است که تا قبل از دوره قاجار در ایران وجود نداشته است Manuscript profile -
Article
14 - مدل فرایندی کیفیت منظرین فضای سبز شهری تهران با استفاده از مدل ساختار تفسیری (ISM), Issue 5 , Year , Winter 2023مساله بحران کیفیت در شرایط کنونی یکی از چالشهای عمده شهرها و بالطبع یکی از دغدغههای اساسی تصمیم سازان، تصمیمگیران، مجریان و کاربران محیطهای شهری است.معماران و شهرسازان بر این باورند که محیطهای شهری امروز اگرچـه بـا پوسـته سـبز تزییـن شـده و تلاش شده است تا نقش مهمی در ا Moreمساله بحران کیفیت در شرایط کنونی یکی از چالشهای عمده شهرها و بالطبع یکی از دغدغههای اساسی تصمیم سازان، تصمیمگیران، مجریان و کاربران محیطهای شهری است.معماران و شهرسازان بر این باورند که محیطهای شهری امروز اگرچـه بـا پوسـته سـبز تزییـن شـده و تلاش شده است تا نقش مهمی در ارتقای کیفیت شهری ایجاد نمایند امـا رویکرد مناسبی برای پاسخگویی به این مهم را دارا نمیباشند. به نظر میرسد با توجه به مفهوم منظر که واژهای عینی و ذهنی است، رویکرد مناسب برای پاسخ به نیازهای این مفهوم نیز باید با الگوی توامان عینی و ذهنی همراه باشد. نـگاه بـه ایـن مسـئله بـا دیـدگاه معماری منظـر اهمیـت بازنگـری در رونـد توسـعه و ضـرورت توجه توأمان به هر دو وجه عینی و ذهنی پدیده را بـرای حفـظ اندامهـای طبیعـی مشـخص میکنـد. هدف از مطالعه پیش رو ارائه چهارچوب نظری منسجم برای تبیین مفهموم کیفیت منظرین و مولفههای سازنده آن با استفاده از الگوی ذهنی خبرگان منظر بومی در فضای سبز شهری تهران میباشد، چرا که فضای سبز این شهر در هر منطقه دارای کیفیتهای بسیار متفاوتی بوده و از الگوی کیفی مشخصی برای پاسخ به نیازهای شهروندان پیروی نمیکند. هر یک از اندیشمندان این حوزه به یکی از ابعاد فرآیند محوری اشاره کردهاند، ولی تا کنون یک مدل فراگیر از ابعاد و شاخصهای فرآیند محوری ارائه نشده است. پژوهش حاضر پژوهشی کیفی است که با استفاده از روش داده بنیاد انجام شده است. ابتدا با بررسی ادبیات ابعاد و شاخصهای فرآیند محوری شناسایی و در گام بعد، به استخراج کدهای اولیه و تبدیل آن به مفاهیم مهم در کیفیت فضای سبز منظرین تهران پرداخته شده است. در گام بعدی شاخصهای مستخرج از ادبیات با مفاهیم بدست آمده از مصاحبه یکپارچهسازی شده و با استفاده از یک متدولوژی تحلیلی نوین تحت عنوان مدلسازی ساختاری تفسیری (ISM) روابط بین ابعاد و شاخصهای کیفیت فضای مورد نظر تعیین و به صورت یکپارچه مورد تحلیل قرار گرفته است. نتیجه منجر به طراحی «مدل کیفیت منظرین فضای سبز شهر تهران» شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که مدل یکپارچه کیفیت منظرین در برگیرنده شش سطح است، که این ابعاد با یکدیگر در تعامل هستند. Manuscript profile