هدف پژوهش حاضر بررسی نقش و تاثیرات خرافه، در توسعه نیافتگی سیاسی دوره قاجار بود. در این راستا ارتباط فرهنگ خرافه‌گرا با توسعه نیافتگی دوره قاجار و تاثیر آن در فرهنگ سیاسی غیرمشارکتی مورد بررسی قرار گرفت. روش پژوهش کیفی - علّی و مبتنی بر رویکرد تاریخی و جامعه‌شناسی بوده و نتایج نشان داد، در مجموع فرهنگ خرافه‌گرای قاجار با رویکردهای غیرعلمی، غیرعقلی و غیردینی جامعه ایران را به انحطاط کشانید و یا دست کم موجب توسعه‌نیافتگی سیاسی شد. در واقع اعتقاد به خرافه و خرافه‌گرایی در این عصر به نبود عقلانیت و حاکمیت ذهن اسطوره‌ای می‌انجامید و همین امر زمینه استبداد سیاسی و در نهایت توسعه‌نیافتگی سیاسی را فراهم می‌کرد. Manuscript profile

روح الله پورملایی[1]- علی اکبر امینی[2]- سید اسد الله اطهری مریان[3] تاریخ دریافت: 7/9/1398- تاریخ پذیرش: 24/9/1398 چکیده: فرهنگ سیاسی به مجموعه ای از باورها، ارزشها و هنجارهای موجود درباره قدرت و سیاست می گویند تحت تاثیر عواملی همچون وضعیت جغرافیایی و اقلیمی، ساختارهای سیاسی و اجتماعی، شرایط تاریخی، آداب و رسوم و همچنین نظام اقتصادی شکل می گیرد و سپس در یک فرآیند مستمر جامعه پذیری نهادینه می شود و از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود. در عصر قاجار فرهنگ سیاسی در ساحت ناسالم آن همچون فرهنگ پاتریمونیالیستی، اعتقاد به باورهای خرافی، تقدیر گرایی و.. تفکر غالب در جامعه بود، به طوری که رد پای آن در سفرنامه ها، آثار ادیبان و متفکران این دوره به وفور یافت می شود. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از چارچوب نظری تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف در پی پاسخ به این پرسش است که فرهنگ سیاسی ناسالم (خرافه گرا و تقدیرگرا) چه نقشی بر توسعه نیافتگی دوره قاجار ایفا کرده است؟ طبق بررسی های صورت گرفته با استفاده از ابزار کتابخانه ای- اسنادی این نتیجه حاصل شد که عقل ستیزی، خرد گریزی و بی خبری، و در کنار آن فرهنگ پاتریمونیالیستی و ساختار استبدادی، در این دوره چالش های متعدد اقتصادی، سیاسی و اجتماعی را به وجود آورد که سبب گرایش به فرهنگ ناسالم سیاسی همچون خرافه گرایی و تقدیر گرایی شد، و این امر منجر به بازتولید استبداد، باز تولید جهل، بازتولید بی خبری شد و در نهایت توسعه نیافتگی و عقب ماندگی را در این دوران رقم زد. [1] - دانشجوی دکتری، علوم سیاسی (مسائل ایران)، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران r.pourmolaee@gmail.com [2] - استادیار و عضو هیئت علمی، گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران: نویسنده مسئول aliakbaramini@ymail.com [3] - استادیار و عضو هیئت علمی، گروه علوم سیاسی، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران athariy.asadolah@yhoo.com Manuscript profile

چکیده شاهنامه کتاب نبرد بین خوبی و بدی است که از آئین مزدائی و اندیشه ایران پیش از اسلام مایه گرفته است. در دوره اساطیری و پهلوانی تا پایان پادشاهی کیانیان، این نبرد به نحو روشن و مداوم دنبال می شود. جهان بینی شاهنامه، دفاع خوبی در برابر بدی است. این دفاع به نحو بی امان تا سر حد جان، و با دادن قربانی های بی شمار ادامه می یابد. محتوای شاهنامه اسطوره و داستان و تاریخ است به طوری که چهره ها و نهادها و اندیشه ها در قالب دو شکل خوب و بد رفتاری با یکدیگر مقایسه می گردند.این مقاله مروری بردیالکتیک و عناصر بنیادین اندیشه های سیاسی فردوسی است. Manuscript profile

چکیده در این مقاله تلاش شده است تا ضمن آشنایی با نگرش بنیاد گرایان به دولت و جامعه، خاستگاه خشونت و مبانی فکری آن مورد بررسی قرار گیرد.آنچه امروزه از بنیاد گرایی اسلامی در برداشت های مختلف دریافت می شود، پرداختن به این پدیده از منظر رفتاری است. درحالی که بنیاد گرایی از ریشه هایی در گفتمان دینی و در واقعیت معاصر تغذیه می کند. اگر چه این ریشه ها در بسترسنت اسلامی دارای کارکرد های دیگری بوده اما با تفسیرهای مودودی، ندوی، سید قطب و عمرعبدالرحمان این کارکرد ها جهتی خشونت زا به خود می گیرند. Manuscript profile

سرزمین کهن ایران، از گذشته دور تاکنون دارای تنوع گسترده‌ای از اقوام و اقلیت‌ها است‌ و از همین رو می‌توان شواهد متعددی را در راستای تاثیرپذیری فرهنگ ایرانی از تنوع خرده‌فرهنگ‌ها برشمرد. بدین منظور، هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش زرتشتیان در ارتقا و تعالی فرهنگ ایرانی است. مفروض پژوهش بر این مبنا استوار است که فعالیت‌ها و اقدامات زرتشتیان در سال‌های پس از ورود اسلام به ایران تا دوران معاصر، متاثر از فرهنگ و نظام اعتقادیِ این دین بوده و در ارتقا و تعالی فرهنگ ایرانی نقش داشته‌اند. ابزار گردآوری اطلاعات، مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی بوده و از روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بهره گرفته‌ایم. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که تطابق عملکرد زرتشتیان با مبانی فرهنگی و اخلاقی دینشان، تلاش برای حفظ و حراست از پایه‌های هویتی سرزمین، و نیز کوشش برای رشد و بالندگی جامعه، از یک چارچوب اعتقادی ناشی می‌شود که چه از وجه جهان‌بینی و نگرش و چه از وجه عملی، رو به سوی ارتقا و تعالی فرهنگ ایرانی داشته است. در نهایت اینکه، اثرگذاری فرهنگ بر عملکرد فردی و اجتماعی یک ملت، امری اجتناب‌ناپذیر است و مطالعه‌ی رویه‌ی تاریخی و عمل اجتماعی ملتها، موید این نکته است. Manuscript profile

از مجموع 3 کریدور حمل‌ونقل جهانی که کارشناسان سازمان ملل برای حمل‌ونقل جهان میان خاور دور با سایر نقاط دنیا پیش‌بینی کرده‌اند، 2 کریدور از ایران می‌گذرد و بندر چابهار یکی از چهارراه‌های اصلی کریدور جنوبی تجارت جهانی محسوب می‌شود. این بندر به علت موقعیت استراتژیک خود و دستیابی به آب‌های آزاد بین‌المللی، جایگاه ویژه‌ای در مبادلات بین ایران و سایر نقاط منطقه دارد. اما اصلی‌ترین رقیب یا به واقع همتای بندر چابهار، بندر گوادر پاکستان در منتهی الیه جنوب غربی پاکستان در ساحل خلیج گوادر در دریای عمان می‌باشد. بندر گوادر در متن رقابت‌های هند و پاکستان ارزش استراتژیکی چشمگیری یافته است. چین به عنوان قدرت نو ظهور جهانی با سرمایه‌گذاری در نقاط استراتژیک، نظیر گوادر می خواهد زمینه‌های ارتباط خشکی با اروپا و بهره برداری از کریدور شمال –جنوب را فراهم نماید تا بتواند به برتری خود در عرصه اقتصاد جهانی ادامه دهد. با سرمایه‌گذاری چین در بندر گوادر، به احتمال زیاد بازی جدید حول اقتصاد و تجارت در منطقه شکل خواهد گرفت که پیامدهایی را بر منطقه از جمله بر بندر چابهار ایران بهمراه خواهد داشت. با عنایت به این موضوع این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی به بررسی ویژگی‌های ژئواکونومیکی بنادر چابهار و گوادر می‌پردازد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد باتوجه به ویژگی جغرافیایی و کاربردی مناطق، توسعه سریعتر چابهار به معنای تضعیف گوادر نیست ولی توسعه سریع‌تر گوادر به معنای تضعیف و حتی نابودی چابهار است. Manuscript profile