-
Article
1 - سنجش و تحلیل شکاف توسعه بین سکونتگاههای روستایی استان بوشهر با تاکید بر مقایسه تطبیقی شهرستانهای شمالی و جنوبیTerritory , Issue 4 , Year , Winter 2017این مطالعه به لحاظ ماهیت یک پژوهش کاربردی و از منظر روششناسی در زمره تحقیقات توصیفی- تحلیلی قرار می-گیرد که شیوه گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانهایی و ابزار جمعآوری با توجه به اهداف پژوهش مبتنی بر دادهها و اطلاعات جداول و فرمهای رایج آمارنامه سرشماری عمومی نفوس و مس Moreاین مطالعه به لحاظ ماهیت یک پژوهش کاربردی و از منظر روششناسی در زمره تحقیقات توصیفی- تحلیلی قرار می-گیرد که شیوه گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانهایی و ابزار جمعآوری با توجه به اهداف پژوهش مبتنی بر دادهها و اطلاعات جداول و فرمهای رایج آمارنامه سرشماری عمومی نفوس و مسکن (بویژه سالنامه آماری سال1390 استان بوشهر) بوده است. شایان ذکر است که جامعه آماری پژوهش کل روستاهای قابل سکونت واقع در شهرستانهای استان بوشهر بوده است (861 روستا) که جهت سنجش سطح توسعه آنها، 66 مولفه در قالب شاخصهای توسعه، از آمارنامه رسمی استان بوشهر استخراج و با استفاده از تکنیک تاپسیس فازی مورد بررسی قرار گرفت. تحلیل یافتههای پژوهش ضمن تایید وجود شکاف در توزیع و تخصیص امکانات و خدمات روستایی، حاکی از آن است که بیشترین شکاف توسعه به ترتیب در شاخصهای ارتباطی برابر با 55/0، خدماتی برابر با 48/0 و بهداشتی- درمانی برابر با 42/0 وجود داشته است. نتایج همچنین نشان داد که میزان شکاف در شاخص اداری- انتظامی برابر با 32/0، در شاخص زیربنایی برابر با 24/0، در شاخص آموزشی برابر با 20/0 و در شاخص فرهنگی مذهبی برابر با 19/0 بوده است. Manuscript profile -
Article
2 - ارزیابی و تحلیل ابعاد تابآوری منطقه 10 شهر تهرانTerritory , Issue 1 , Year , Summer 2020پژوهش حاضر از جنبه ماهیت جزء تحقیقات توصیفی- تحلیلی و از جنبه هدف کاربردی میباشد. هدف از این تحقیق ارزیابی و تحلیل تابآوری منطقه 10 تهران در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، مدیریتی، کالبدی و زیستمحیطی است. نتایج حاکی از آن است که از نظر تأثیرگذاری عناصر بر تابآوری این Moreپژوهش حاضر از جنبه ماهیت جزء تحقیقات توصیفی- تحلیلی و از جنبه هدف کاربردی میباشد. هدف از این تحقیق ارزیابی و تحلیل تابآوری منطقه 10 تهران در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، مدیریتی، کالبدی و زیستمحیطی است. نتایج حاکی از آن است که از نظر تأثیرگذاری عناصر بر تابآوری این منطقه در تابآوری زیرساختی کالبدی، مؤلفه مدیریت شبکهها، تجهیزات زیرساختی و شریانی، در بعد تابآوری اجتماعی مؤلفه مشارکت مردمی با نهادهای ذیربط در خصوص مدیریت بحران، در بعد تابآوری اقتصادی مؤلفه میزان پویایی رشد و تنوع اقتصادی، در بعد تابآوری نهادی - مدیریتی مؤلفه عملکرد بخش دولتی در تابآوری شهری، در بعد تابآوری زیستمحیطی، مؤلفه آلودگی شکست تأسیسات و تجهیزات شهری، جایگاههای نخست را به خود اختصاص دادهاند و جز مهمترین و اثرگذارترین شاخصها میباشد. همچنین نتایج تحقیق نشان میدهد که محله کارون با تابآوری بالا و محله سلیمانی با تابآوری پایین شناخته شده است. Manuscript profile -
Article
3 - ارزیابی عوامل ناامنی عراق و تاثیرات آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایرانTerritory , Issue 4 , Year , Winter 2024عراق پس از صدام ، از یک سو با بحران هویت ملی و برتری تعلقات قومی مذهبی بر تعلقات ملی و کینه ها و نفرت های قومی و مذهبی همراه بوده است که این مسائل جامعه عراق را با دگرگونی های مذهبی همراه ساخته است و به تدریج مسائل داخلی عراق با دخالت کشورهای بیگانه نظیر ایران ، آمریکا Moreعراق پس از صدام ، از یک سو با بحران هویت ملی و برتری تعلقات قومی مذهبی بر تعلقات ملی و کینه ها و نفرت های قومی و مذهبی همراه بوده است که این مسائل جامعه عراق را با دگرگونی های مذهبی همراه ساخته است و به تدریج مسائل داخلی عراق با دخالت کشورهای بیگانه نظیر ایران ، آمریکا ، عربستان و رژیم صهیونیستی در این کشور همراه بوده است و عوامل حاضر توانسته امنیت عراق را با چالش هایی جدی مواجه سازد که این موضوع در طی سال های اخیر پس از ظهور داعش و چالش های قدرت مرکزی عراق ، امنیت همسایگان این کشور را نیز تحت تاثیر قرار داده است . در این راستا پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و کاربردی ، به تبیین عوامل ناامنی عراق و تاثیرات آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایرانپرداخته است . جامعه آماری پژوهش از کلیه کارشناسان نظامی و ژئوپلیتیک تشکیل شده که حجم نمونه آن تعداد 40 نفر تخمین زده شده است .در راستای تحلیل یافته ها نیز از آزمون های بینومال تست و میانگین در نرم افزار spss استفاده گردید . پرسش اصلی پژوهش حاضر این مساله است که مهمترین عوامل ناامنی عراق چیست و عوامل ناامنی عراق بر کدام ابعاد امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تاثیر گذار بوده اند؟ نتایج نشان داد که عوامل منطقه ای از مهمترین دلایل ناامنی در کشور عراق محسوب می شوند و بیشترین تاثیرات ناامنی های عراق بر ابعاد محیط زیستی و سپس بعد اقتصادی جمهوری اسلامی ایران بوده است . Manuscript profile -
Article
4 - آثار اقتصادی و اجتماعی تحقق حیات شبانه در برنامه ریزی توسعه پایدار شهری (نمونه موردی: تهران و حوزه نفوذ)Territory , Issue 5 , Year , Winter 2020شب و ماهیت جدید فرصتی جدید است با رهاوردهای اقتصادی که بعضاً میتواند به لحاظ فرهنگی و خانوادگی نیز تقویت کننده انواع همبستگیها و همدلیهای خانوادگی باشد. پرسش پژوهش کنونی آن است که آثار تحقق حیات شبانه درونی و بیرونی در برنامه ریزی توسعه پایدار شهری (نمونه موردی: تهرا Moreشب و ماهیت جدید فرصتی جدید است با رهاوردهای اقتصادی که بعضاً میتواند به لحاظ فرهنگی و خانوادگی نیز تقویت کننده انواع همبستگیها و همدلیهای خانوادگی باشد. پرسش پژوهش کنونی آن است که آثار تحقق حیات شبانه درونی و بیرونی در برنامه ریزی توسعه پایدار شهری (نمونه موردی: تهران و حوزه نفوذ) کدامست؟ پژوهش کنونی از رویکرد آمیخته که تلفیقی از دو روش کیفی و کمّی است، استفاده می کند. به این صورت که این پژوهش ابتدا به صورت کیفی و با استراتژی موردکاوی که از استراتژی های تحقیقات کیفی است، به تبیین جنبه های مختلف حیات شبانه در برنامه ریزی توسعه پایدار شهری مجموعۀ شهری تهران و حوزه نفوذ میپردازد. علاوه بر موردپژوهی، از روش پیمایش به عنوان یک روش کمّی برای گردآوری و تحلیل داده ها، استفاده گردیده است. گزاره های پژوهش با نمره میانگین بالای 4 و انحراف معیار زیر 1 مورد تأیید قرار گرفتند. دستاورد پژوهش نشانگر این است که آثار اجتماعی و اقتصادی تحقق حیات شبانه درونی و بیرونی در برنامه ریزی توسعه پایدار شهری (نمونه موردی: تهران و حوزه نفوذ) شامل ابعاد اجتماعی و اقتصادی است. Manuscript profile -
Article
5 - آسیب شناسی امنیت کلانشهرها با تأکید بر مدیریت سکونتگاههای غیررسمی کلانشهر تهرانTerritory , Issue 1 , Year , Spring 2024زمینه و هدف: در دهه های اخیر با افزایش جمعیت و تغییر نسل ها و فرهنگ های مختلف در کلانشهرها و تغییر شیوه زندگی، امنیت به چالش بسیار مهم تبدیل شده است. امنیت با رضایتمندی، آسایش شهروندان و مطلوبیت زندگی در قالب توسعه پایدار انسانی و شاخصی برای کیفیت زندگی ارتباط More
زمینه و هدف: در دهه های اخیر با افزایش جمعیت و تغییر نسل ها و فرهنگ های مختلف در کلانشهرها و تغییر شیوه زندگی، امنیت به چالش بسیار مهم تبدیل شده است. امنیت با رضایتمندی، آسایش شهروندان و مطلوبیت زندگی در قالب توسعه پایدار انسانی و شاخصی برای کیفیت زندگی ارتباط پیدا می کند. احساس ناامنی موجب تهدید حضور پذیری افراد در فضای شهری می گردد، نشاط و سلامتی را مختل می کرده و مشارکت عمومی را به حدال می رساند. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف آسیب شناسی امنیت کلانشهرها با تأکید بر مدیریت سکونتگاههای غیررسمی تهران و تعیین عوامل مؤثر بر ناامنی پایتخت صورت گرفته است. روش شناسی: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت توصیفی و پیمایشی و از نوع تحلیلی است. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و بر اساس فرمول کوکران، حجم نمونه 383 نفر برآورد شده است و برای شناسائی مؤلفه ها و متغیرهای امنیت از ابزار پرسشنامه استفاده شده در قالب 5 مؤلفه ساختاری، مدیریتی، محتوایی، قانونی و اقتصادی-اجتماعی مورد مطالعه قرار گرفته است. یافته ها: یافته بیانگر این است که، در عامل اول نگرش یکپارچه در مدیریت امنیتی و نبود ائتلاف بین متخصصان حوزه های امنیتی، در عامل دوم، سنتی بودن برنامه ریزی های امنیتی و تعدد نگرش و دیدگاه های سیاسی در سکونتگاههای غیررسمی پایتخت، عامل سوم، رواج فرهنگ قانون گریزی، اختلافات فرهنگی و تراکم جمعیت، عامل چهارم، عدم امنیت و ایمنی کافی در رفت و آمد شب، عامل پنجم، ضعف ضوابط، طرح ها و برنامه های مصوب و عامل ششم، شفافیت پایین قوانین دارای بیشترین تأثیر در آسیب پذیری سکونتگاههای غیررسمی پایتخت می باشند. نتایج: ضعف ضوابط، طرح ها و برنامه های مصوب و کمبود بودجه و تجهیزات امنیتی از متغیرهای تأثیرگذار بر امنیت سکونتگاههای غیررسمی پایتخت است و در این زمینه باید گفت آسیب پذیری مدیریتی، قانونی و ساختاری سبب ناامنی، قانون گریزی، اختلافات فرهنگی و عدم امنیت و ایمنی در قبال سکونتگاههای غیررسمی کلانشهر تهران می گردد.
Manuscript profile -
Article
6 - بررسی پیامدهای ناشی ازجابجایی فضایی، مکانی روستاها درمناطق زلزله زده شهرستان رودبارTerritory , Issue 18 , Year , Winter 2009پژوهش حاضر که با هدف بررسی پیامدهای ناشی از جابجایی فضایی - مکانی روستاها بعد از زلزله سال 1369 درروستای چهارمحل از توابع بخش خورگام شهرستان رودبار به انجام رسیده است، بدنبال بازگو کردن ابعاد مثبت جابجایی و ادغام روستاها می باشد. جمع بندی نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل اط Moreپژوهش حاضر که با هدف بررسی پیامدهای ناشی از جابجایی فضایی - مکانی روستاها بعد از زلزله سال 1369 درروستای چهارمحل از توابع بخش خورگام شهرستان رودبار به انجام رسیده است، بدنبال بازگو کردن ابعاد مثبت جابجایی و ادغام روستاها می باشد. جمع بندی نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان می دهد که اکثر پاسخگویان ازجابجایی وادغام روستا رضایت داشته اند این درحالی است که مطالعات گذشته جملگی برعدم موفقیت جابجایی وادغام روستاها تاکید دارند. ازدیگرنتایج مطالعه حاضر، تغییراتی است که بواسطه برخورداری ازامکانات وخدمات زیربنایی پس از جابجایی بوجود آمده است ونظراهالی رانسبت به جابجایی وادغام مثبت کرده است همچنین تاثیر ویژگی های فردی پاسخگویان (از جمله سن وافرادتحت تکفل ) درایجاد دیدگاه مثبت نسبت به جابجایی ازجمله نتایج این مطالعه بشمار می رود. یقینا وجود این رضایت مندی ناشی از تغییراتی است که بواسطه جابجایی فضایی مکانی روستاها درابعاد مختلف زندگی آنها بوقوع پیوسته است باتوجه به وجود تجارب ناموفق از جابجایی و ادغام روستاها این اقدامات می باید تنها در شرایط ضروری و با جلب مشارکت و رضایتمندی گروه های هدف همچنین با ایجاد فضای امنیتی در ابعاد اقتصادی، اجتماعی ، اکولوژیک و کالبدی زندگی روستاییان به مرحله اجرا در آید. به عبارت دیگر تنها با فراهم سازی بسترهای اجتماعی، اقتصادی، نهادی، کالبدی و اکولوژیک می توان مسیر موفقیت طرح های جابجایی فضایی مکانی روستاها را هموار کرد Manuscript profile -
Article
7 - چالش های پدیده جهانی شدن در کشورهای در حال توسعه با تاکید بر ایرانTerritory , Issue 2 , Year , Summer 2016پدیده جهانی شدن با ایجاد دگرگونی در ابعاد مختلف زندگی به ویژه معماری شهرها، بعد خانواده و فرهنگجوامع ، مسأله ای است که خواه ناخواه ذهن تحلیلگران اجتماعی را به خویش مشغول کرده است. بر ایناساس، بیشترین دلمشغولی تحلیلگران، متمرکز بر آسیب های فرهنگی و خانوادگی است که جهانی Moreپدیده جهانی شدن با ایجاد دگرگونی در ابعاد مختلف زندگی به ویژه معماری شهرها، بعد خانواده و فرهنگجوامع ، مسأله ای است که خواه ناخواه ذهن تحلیلگران اجتماعی را به خویش مشغول کرده است. بر ایناساس، بیشترین دلمشغولی تحلیلگران، متمرکز بر آسیب های فرهنگی و خانوادگی است که جهانی شدن درکشورهای در حال توسعه و به ویژه ایران ایجاد می کند. شهرنشینی در کشورهای در حال توسعه امروزه نسبتبه آنچه که در مورد سرزمین های توسعه یافته تر در طول دوران شکوفایی انقلاب صنعتی اتفاق افتاده بود، باشتاب بسیار دامنه تری در حال وقوع است. هزاران سال است که شهرها کانون فرهنگ، اندیشه، تعاملاجتماعی انسان ها و جایگاه بالندگی شهرنشینی هستند. گرچه از هنگام پیدایش انسان در کره زمین، اکثریتافراد در آبادی ها، دهکده ها، شهرک ها و بافت های جمعی می زیسته اند اما با فرارسیدن قرن بیست ویکم وبه ویژه در دو دهه پایانی قرن بیستم میلادی زمان وقوع دو رخداد مهم جهانی در تاریخ حیات بشری است.یکی از این دو رخداد شهری شدن و دیگری ظهور شهرهای جهانی است که بیشتر در کشورهای در حالتوسعه نمود پیدا کرده است، تحول شهرهای کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه را باید به صورت رابطهپیچیده در ارتباط با نظام شهری جهان تلقی کرد زیرا همه شهرهای جهانی در کشورهای توسعه یافته واقعنشده اند هر چند محتمل است که این اصطلاح بیشتر شهرهای واقع در آمریکای شمالی و اروپا را در بر گیرد،اما مهم بودن شهرهای آسیایی و افزایش اهمیت برخی مراکز شهری آمریکای لاتین، ابعاد جدیدی را به نظریهپردازی مربوط به شهرهای در حال توسعه در عصر جهانی شدن افزوده است. پژوهش حاظر بر آن استتاثیرات جهانی شدن را در زمینه های مختلف سیاسی، اجتماعی، جمعیتی، معماری و شکل فیزیکی شهرها،فرهنگی را در کشورهای در حال توسعه و ایران مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد. روش مورد استفاده در اینپژوهش تطبیقی است یعنی به بررسی تاثیر فرآیند جهانی شدن و چالش های آن در کشورهای در حال توسعهو روندها، رویدادها، و اثرات مثبت و منفی این پدیده بر کلان شهرهای جهان سوم به ویژه شهرهای ایران بااستفاده از روش مطالعه تطبیقی با تکیه با مطالعات اسنادی و کتابخانه ای پرداخته است. نتایج پژوهش نشانمی دهد که با تشدید فرایند جهانی شدن، شهرهای کشورهای در حال توسعه از لحاظ الگوهای مصرف،فرهنگ عمومی و محیط ساخته شده به همتای غربی خود شبیه می شوند. Manuscript profile -
Article
8 - بررسی تأثیر کشت گل و گیاهان زینتی بر اقتصاد شهرستان پاکدشتTerritory , Issue 24 , Year , Winter 2010طی چند دهه گذشته تنوع بخشی به صادرات کشور و به عبارتی دیگر گرایش به استراتژی توسعه صادرات و جهش صادراتی، شدیداً مورد تأکید قرار گرفته است. در این راستا صادرات کالاهای غیرنفتی به منظور جایگزینی هر چه بیشتر سایر کالاها بجای نفت در جهت رشد اقتصادی و ایجاد وتحول ساختاری در Moreطی چند دهه گذشته تنوع بخشی به صادرات کشور و به عبارتی دیگر گرایش به استراتژی توسعه صادرات و جهش صادراتی، شدیداً مورد تأکید قرار گرفته است. در این راستا صادرات کالاهای غیرنفتی به منظور جایگزینی هر چه بیشتر سایر کالاها بجای نفت در جهت رشد اقتصادی و ایجاد وتحول ساختاری در آن، افزایش فرصت های شغلی، کسب درآمدهای ارزی و در نهایت امکان بروز توانهای بالقوه مدنظر قرار دارد. اصولاً در راستای توسعه اقتصادی، شناخت منابع و عواملی که از مجرای صادرات بر رشد تأثیر می گذارد از اهمیت بالایی برخوردار است , به ویژه منابعی که از مزیت نسبی و خصوصاً از مزیت رقابتی نیز بهره مند باشند. یکی از کالاهایی که به واسطه ویژگی های طبیعی و سوابق تاریخی در برخی از نقاط ایران قابل تولید بوده و به لحاظ کسب درآمدهای ارزی می تواند در ترکیب صادرات غیرنفتی قرار بگیرد، گل و گیاهان زینتی است. با فراهم کردن زمینه تولید گل و گیاهان زینتی در حجم بالا و صادرات آن می توان درهای بازارهای جهانی را بر روی اقتصاد کشور گشود و از آنجایی که این محصولات دارای توان بالقوه ای در کسب درآمد ارزی بالا می باشند، در ترکیب با صادرات سایر کالاهای غیر نفتی می تواند نقش بسیار مهمی در تدوین برنامه اقتصادی بدون نفت و تنوع بخشی به صادرات داشته باشد و از طرف دیگر کشت گل و گیاهان زینتی در روستاها علاوه بر ایجاد اشتغال , سبب افزایش درآمد و پس انداز و انباشت سرمایه روستائیان شده و به توسعه اقتصادی روستا منجر می گردد که نهایتا" توسعه پایدار را در پی دارد. Manuscript profile -
Article
9 - بررسی جاذبههای گردشگری در حوضه دشت کویرTerritory , Issue 18 , Year , Winter 2009قسمت وسیعی از کشور ایران را حوضههای بیابانی ـ نیمهبیابانی فرا گرفته است که در نگاه اول ناحیهای بیحاصل جلوه میکند و به نظر میرسد هرگونه سرمایهگذاری در آن با شکست مواجه خواهد شد. اما همین ناحیه به ظاهر بیثمر که به علت شرایط خاص جغرافیایی از اکوسیستمی شکننده برخورد Moreقسمت وسیعی از کشور ایران را حوضههای بیابانی ـ نیمهبیابانی فرا گرفته است که در نگاه اول ناحیهای بیحاصل جلوه میکند و به نظر میرسد هرگونه سرمایهگذاری در آن با شکست مواجه خواهد شد. اما همین ناحیه به ظاهر بیثمر که به علت شرایط خاص جغرافیایی از اکوسیستمی شکننده برخوردار است، دارای ویژگیهایی است که در صورت بهرهبرداری بهینه از آن میتواند زمینه رشد و توسعه کشور را فراهم آورد. از جمله قابلیتهای موجود در این ناحیه برخی جاذبههای گردشگریست که در نوع خود منحصر به فرد میباشند که در صورت سرمایهگذاری لازم نه تنها گردشگری داخلی رونق میبخشند بلکه با جذب گردشگران خارجی به توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور نیز کمک مینمایند Manuscript profile -
Article
10 - تحلیلی بر سطوح توسعه یافتگی نواحی روستایی شهرستان بندر انزلی با تاکید بر مدل متغیر های استاندارد شدهTerritory , Issue 2 , Year , Autumn 2010هدف اکثر برنامه ریزان در کشور های گوناگون نیل به توسعه و هدف نهایی از توسعه نیز نیل به توسعه پایدار است. در فرایند برنامه ریزی برای توسعه روستایی، شناخت ویژگی های ساختاری سطوح توسعه یافتگی و آگاهی از پتانسیل ها و توان های محیطی هر منطقه اهمیت زیادی دارد.به منظور حل مسائ Moreهدف اکثر برنامه ریزان در کشور های گوناگون نیل به توسعه و هدف نهایی از توسعه نیز نیل به توسعه پایدار است. در فرایند برنامه ریزی برای توسعه روستایی، شناخت ویژگی های ساختاری سطوح توسعه یافتگی و آگاهی از پتانسیل ها و توان های محیطی هر منطقه اهمیت زیادی دارد.به منظور حل مسائل ناشی از عدم تعادل های منطقه ای گام نخست شناخت و سطح بندی مناطق از نظر میزان بر خورداری در زمینه های اجتماعی، اقتصادی وخدماتی می باشد که روش متغیر های استاندارد شده یکی از الگو های عرضه شده دراین زمینه است. هدف این مقاله بررسی ویژگیهای اقتصادی، اجتماعی روستاهای شهرستان بندر انزلی با یکدیگر و تعیین میزان توسعه یافتگی آنها می باشد تا درحوزه کاربردی نتایج آن در تصمیم گیری ها و برنامه ریزیهای منطقه ای مورد استفاده قرار گیرد. روش کاردراین تحقیق توصیفی و تحلیلی می باشد. جامعه آماری تحقیق حاضرکلیه 28روستای شهرستان بندر انزلی می باشد. در بررسی حاضر 32 شاخص که در نهایت این شاخصها به 5 شاخص تبدیل شدند که برای سهولت کار خدمات زیر بنایی و روبنایی را در هر یک از روستاهای جمع آوری شده درزمینه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و مشخص شده و سپس با بهره گیری از مدل متغیر های استاندارد شده در حوزه خدمات سطوح توسعه یافتگی روستاهای شهرستان بندر انزلی تعیین و تحلیل بر روی آنها انجام شده است.نتایج حاصل در این پژوهش نشان می دهد که روستاها علی رغم داشتن شرایط محیطی تقریباً همگن از لحاظ میزان برخورداری و سطح توسعه یافتگی تفاوت های قابل ملاحظه ای دارند. همچنین سطح برخورداری روستاها در هر یک از ابعاد اقتصادی، اجتماعی و خدماتی با یکدیگر برابر نیست در مجموع می توان گفت که6/66% روستاهای شهرستان بندر انزلی توسعه یافته و 9/22%کمتر توسعه یافته و5/10% روستاهاتوسعه نیافته می باشند. این تفاوت ها لزوم تهیه و اجرای برنامه ها و طرح های هدفمند را برای توسعه یکپارچه و متوازن نواحی روستایی این شهرستان را ایجاب می کند. Manuscript profile -
Article
11 - رتبهبندی شاخصها و متغیرهای اثرگذار در تابآوری شهری منطقه 15 تهرانUrban Management Studies , Issue 4 , Year , Winter 2019مقدمه و هدف پژوهش: تابآوری شهری به توانایی یک سیستم شهری در مقیاس زمانی و فضایی برای حفظ یا بازگشت سریع به عملکردهای مطلوب گذشته در برابر اختلال (مخاطرات طبیعی) در جهت پایداری با تغییرات گفته میشود. زمانی که شهر به طور همزمان قادر باشد تا توازن بین عملکردهای اکوسیستمی Moreمقدمه و هدف پژوهش: تابآوری شهری به توانایی یک سیستم شهری در مقیاس زمانی و فضایی برای حفظ یا بازگشت سریع به عملکردهای مطلوب گذشته در برابر اختلال (مخاطرات طبیعی) در جهت پایداری با تغییرات گفته میشود. زمانی که شهر به طور همزمان قادر باشد تا توازن بین عملکردهای اکوسیستمی و انسانی برقرار کند، انعطافپذیر باشد، قدرت انطباق در شرایط عدم قطعیت و رویدادهای غیرمنتظره داشته باشد و فرصتهای موجود و بالقوه را حفظ و روی آنها سرمایهگذاری کند، در آن صورت تابآور است. کاهش تابآوری در شهرها باعث افزایش آسیبپذیری در سیستم شهر شده و اختلالات و شوکهای هرچند کوچک باعث بحران میشود. لذا با توجه به اهمیت موضوع، هدف این تحقیق، ارتقای دانش نظری در حوزه تابآوری محیطهای شهری میباشد. روش پژوهش: در تحقیق حاضر از روش تحقیق توصیفی و تحلیلی برای شناخت و تدوین مؤلفههای مؤثر بر تابآوری شهر و از ابزارهایی نظیر مشاهده و پرسشنامه و ابزار تحلیل آماری معادلات ساختاری Liserelاستفاده شده است. یافتهها: نتایج بهدست آمده از نرمافزار لیزرل نشان میدهد که شاخصهای نهادی و مدیریتی با ضریب مستقیم و مثبت (96/0) و همچنین شاخصهای اقتصادی هم در دنباله آن با ضریب مستقیم و مثبت (64/0)، سپس شاخصهای اجتماعی با ضریب مستقیم و مثبت (24/0) و شاخصهای کالبدی و زیرساختی با ضریب مستقیم و مثبت (13/0) مهمترین شاخصهای تأثیرگذار در تابآوری شهری هستند. نتیجه گیری: شاخص نهادی- مدیریتی که تأثیرگذارترین مؤلفه بین مؤلفههای تابآوری است، یک نوع همبستگی و ارتباط منطقی و معنادار در ارتباط با سایر مؤلفهها دارد و بیشترین همبستگی بین شاخصهای نهادی- مدیریتی و شاخص اقتصادی با امتیاز 62/0 میباشد که به عنوان عامل اصلی، تأثیر زیادی بر روی سه شاخص دیگر تحقیق دارد و میتوان با تقویت این شاخص، منجر به بهبود و ارتقای سایر شاخصهای مؤثر بر تابآوری شهری شد تا نهایتاً سطح کلی تابآوری شهری در منطقه بهبود یابد. Manuscript profile -
Article
12 - نقش بازآفرینی شهری در زیست پذیری شهری (نمونه مطالعاتی: محله جاوید زنجان)Urban Management Studies , Issue 5 , Year , Winter 2020مقدمه و هدف پژوهش: این پژوهش با هدف تعیین نقش بازآفرینی شهری در دستیابی به زیست پذیری شهری در محله جاوید زنجان انجام شد. روش پژوهش: روش پژوهش از نظر شیوه گردآوری اطلاعات توصیفی-تحلیلی از نوع اسنادی و میدانی و از طریق آمار استنباطی مورد تجزیه و تحلیل در نرم افزار (GIS,S Moreمقدمه و هدف پژوهش: این پژوهش با هدف تعیین نقش بازآفرینی شهری در دستیابی به زیست پذیری شهری در محله جاوید زنجان انجام شد. روش پژوهش: روش پژوهش از نظر شیوه گردآوری اطلاعات توصیفی-تحلیلی از نوع اسنادی و میدانی و از طریق آمار استنباطی مورد تجزیه و تحلیل در نرم افزار (GIS,SPSS,EXCEL)قرارگرفت واز نظر هدف کاربردی بود. یافتهها: جامعه آماری پژوهش شامل ساکنین محله جاوید است.حجم نمونه با توجه به فرمول کوکران 296 نفربرآورد شد و برای انتخاب نمونه از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه زیست پذیری و هویت محقق ساخت با 26 گویه است. نتیجه گیری: روایی پرسشنامه از لحاظ صوری و محتوایی به تایید رسید. محاسبه پایایی پرسشنامه از طریق آلفای کرونباخ 831/0 به دست آمد برای تجزیه و تحلیل دادهها ازآزمون K-S و ضریب همبستگی پیرسون و رگریسون استفاده شد. نتایج نشان داد بازآفرینی شهری در دستیابی به زیست پذیری شهری در محله جاوید زنجان کمک می کند. Manuscript profile -
Article
13 - تحلیل نقش سیاست های گردشگری در ارتقاء جایگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در قلمرو ژئوپلیتیکی شاماتHuman & Environment , Issue 1 , Year , Spring 2023زمینه و هدف: در حال حاضر ایران با توجه به توانایی بالقوه فراوان توسعه گردشگری، بنا به دلایل مختلفی توفیق چندانی در زمینه بهره برداری از این مزیت را نداشته است. نوع نگرش نسبت به گردشگری، سیاست های نامناسب گردشگری، تبلیغات منفی دشمنان ج ا ایران و عدم توجه به خدمات رفاهی Moreزمینه و هدف: در حال حاضر ایران با توجه به توانایی بالقوه فراوان توسعه گردشگری، بنا به دلایل مختلفی توفیق چندانی در زمینه بهره برداری از این مزیت را نداشته است. نوع نگرش نسبت به گردشگری، سیاست های نامناسب گردشگری، تبلیغات منفی دشمنان ج ا ایران و عدم توجه به خدمات رفاهی توریستی گردشگری از موانع اصلی عدم توسعه گردشگری می باشد که در پژوهش حاضر یکی از این عوامل، نقش سیاست های گردشگری ج ا ایران در ارتقاء جایگاه دیپلماسی ج ا ایران در قلمرو ژئوپلیتیکی شامات مورد تحلیل قرار گرفته است . روش بررسی: این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و کاربردی(عملی) و از نوع پژوهش های اکتشافی صورت گرفته است . جامعه آماری تحقیق را کلیه صاحب نظران حوزه های گردشگری و ژئوپلیتیک تشکیل می دهند که حجم نمونه آن بر اساس مدل کوکران تعداد 35 نفر تخمین زده شد. یافته ها: پژوهش حاضر با استفاده از آزمون میانگین، آزمون بینومیال تست و ضریب همبستگی پیرسون در نرم افزار spss به ارزیابی متغیرهای عوامل میزان موفقیت گردشگری جمهوری اسلامی ایران، ارزیابی سیاست های گردشگری جمهوری اسلامی ایران و رابطه سیاست گردشگری بر میزان موفقیت دیپلماسی گردشگری جمهوری اسلامی ایران در قلمرو ژئوپلیتیکی شامات می پردازد. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که سیاست های گردشگری ج ا ایران با عوامل ساختاری و کارگزاری رابطه ای بسیار ضعیف و ضعیف دارند، سیاست های گردشگری با عوامل فرآیندی فاقد رابطه می باشد و این سیاست ها با عوامل زمینه ای از رابطه متوسطی برخوردار می باشد. Manuscript profile -
Article
14 - بررسی و تبیین وضعیت روستاهای شهرستان اسلامشهر از نظر چالشهای توسعه روستاییفصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی , Issue 2 , Year , Summer 1399شناسایی چالشهای عمده توسعه روستایی، پیش شرطی برای تدوین سیاستها و ارائه الگویی انعطاف پذیر برای دستیابی به توسعه پایدار روستایی است. هدف پژوهش حاضر بررسی و تبیین وضعیت روستاهای شهرستان اسلامشهر از نظر چالشهای توسعه روستایی است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحا Moreشناسایی چالشهای عمده توسعه روستایی، پیش شرطی برای تدوین سیاستها و ارائه الگویی انعطاف پذیر برای دستیابی به توسعه پایدار روستایی است. هدف پژوهش حاضر بررسی و تبیین وضعیت روستاهای شهرستان اسلامشهر از نظر چالشهای توسعه روستایی است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش انجام کار، توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش را دو گروه روستاییان و کارشناسان تشکیل میدهند. در گروه اول 24 روستای شهرستان اسلامشهر که براساس سرشماری سال 1395 برابر با 36346 نفر معادل 11051 خانوار بوده است با استفاده از فرمول کوکران تعداد 380 نفر به عنوان حجم نمونه به صورت تصادفی سهمیه بندی انتخاب شده است. در گروه کارشناسان نیز 20 نفر به صورت تخمین شخصی به عنوان نمونه آماری انتخاب شدهاند. جهت تجزیه و تحلیل دادههای پژوهش از نرمافزار اس.پی.اس.اس و آزمون تی تک نمونهای استفاده و در نهایت برای رتبه بندی روستاهای مورد مطالعه از نظر چالشهای توسعه روستایی از تکنیک تاپسیس فازی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که چالشهای اقتصادی، کالبدی, فیزیکی و مدیریتی بیشترین چالشهای روستاهای مورد مطالعه هستند و عدم اشتغال و عوامل جمعیتی از مهمترین چالشهای موجود در این روستاها است. همچنین نتایج تاپسیس فازی نشان داد که روستای سیمون با مقدار تاپسیس 912/0 در رتبه اول و روستای گلدسته و شاطره با مقدار تاپسیس 000/0، در رتبه آخر قرار گرفتهاند. به عبارتی دیگر بیشترین چالشهای توسعه روستایی در روستای سیمون و کمترین چالش در روستای گلدسته قرار وجود دارد. Manuscript profile -
Article
15 - عوامل موثر در تحقق پذیری حیات شبانه در برنامه ریزی توسعه پایدار شهری از منظر مخاطبان تهران و حوزه نفوذفصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی , Issue 2 , Year , Summer 1399در شهرهای بزرگ، تفاوتهای عملکرد روز و شب به عنوان عامل تباهی شهرها، ازبین رفتن فضاهای شهری و کاهش رونق اقتصادی محسوب گشت. کلانشهر تهران به عنوان پایتخت ایران و یکی از شهرهای مهم خاور میانه نیازمند ایجاد یا بازآفرینی فضاهای شبانه در شهر است. در این راستا می توان آزادسزی Moreدر شهرهای بزرگ، تفاوتهای عملکرد روز و شب به عنوان عامل تباهی شهرها، ازبین رفتن فضاهای شهری و کاهش رونق اقتصادی محسوب گشت. کلانشهر تهران به عنوان پایتخت ایران و یکی از شهرهای مهم خاور میانه نیازمند ایجاد یا بازآفرینی فضاهای شبانه در شهر است. در این راستا می توان آزادسزی پتانسیل نهفته در فضاها و اماکن عمومی شهر تهران به شرط لحاظ الزامات کالبدی، ادارکی و نیز فرهنگی-آیینی مورد نیاز، رویای زندگی شبانه را برای شهروندان محقق ساخت. پرسش پژوهش کنونی آن است که چه موانعی برای تحقق زیست پذیری شبانه در شهرها در ایران و به طور خاص در شهر تهران وجود دارد و راه-کارهای تشویق فعالیتهای شبانه امن در شهر تهران کدامند؟ پژوهش کنونی از رویکرد آمیخته که تلفیقی از دو روش کیفی و کمّی است، استفاده می کند. به این صورت که این پژوهش ابتدا به صورت کیفی و با استراتژی موردکاوی که از استراتژی های تحقیقات کیفی است، به تبیین جنبه های مختلف حیات شبانه در برنامه ریزی توسعه پایدار شهری مجموعۀ شهری تهران و حوزه نفوذ میپردازد. علاوه بر موردپژوهی، از روش پیمایش به عنوان یک روش کمّی برای گردآوری و تحلیل داده ها، استفاده گردیده است. دستاورد پژوهش نشانگر این است که راهکارهای تشویق فعالیتهای شبانه امن و حیات شبانه درونی و بیرونی در برنامه ریزی توسعه پایدار شهری (نمونه موردی: تهران و حوزه نفوذ) شامل تغییرات ماهیت و زمان فعالیت کاربریها، تأمین روشنایی فضا، بسترسازی حمل و نقل و ارتقای امنیت فضاهای شهری است. Manuscript profile -
Article
16 - نقش سرمایه اجتماعی در توسعه کالبدی سکونتگاههای روستایی مورد مطالعه سکونتگاههای روستایی شهرستان گرمسارفصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی , Issue 2 , Year , Summer 1400هدف از این پژوهش بررسی رابطه مؤلفههای سرمایه اجتماعی بر توسعه کالبدی محلهای ساکن دهستانهای شهرستان گرمسار و حوزههای نفوذ از توابع شهرستان گرمسار میباشد. نوع تحقیق کاربردی و روش توصیفی- تحلیلی و برای گردآوری اطلاعات از روشهای کتابخانهای و میدانی (پرسشنامه) استفاده Moreهدف از این پژوهش بررسی رابطه مؤلفههای سرمایه اجتماعی بر توسعه کالبدی محلهای ساکن دهستانهای شهرستان گرمسار و حوزههای نفوذ از توابع شهرستان گرمسار میباشد. نوع تحقیق کاربردی و روش توصیفی- تحلیلی و برای گردآوری اطلاعات از روشهای کتابخانهای و میدانی (پرسشنامه) استفادهشده است. جامعه آماری این تحقیق خانوارهای روستایی سکن در سکونتگاههای روستایی شهرستان گرمسار میباشد. این دهستان طبق سرشماری سال 1395 دارای 15231خانوارمیباشد، که تعداد375خانوار بهعنوان نمونه جهت انجام تحقیق از طریق فرمول کوکران انتخابشده است. و از پرسشنامه برای تجزیهوتحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و استنباطی (آزمون tتک نمونهای، همبستگی پیرسون استفادهشده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد، بر اساس آزمون t نمونهای در بین مؤلفههای سرمایه اجتماعی، بعد انسجام اجتماعی با میانگین 4.15 دارای بالاترین میانگین بوده است . همچنین آزمون t تک نمونهای نشان میدهد برای شاخصهای توسعه کالبدی عدد مطلوبیت بیشتر از (3) و بهصورت مثبت ارزیابیشده است. همچنین آزمون همبستگی پیرسون نشان که بین ابعاد.اعتماد، انسجام و توسعه پایدار در سطح 0.05 درصد رابطه مثبتی وجود دارد ولی بین بعد آگاهی اجتماعی ، و توسعه کالبدی هیچ رابطهای وجود ندارد. نتایج تحلیل رگرسیون حاکی از آن است که اثر اعتماد اجتماعی (149/0)، انسجام اجتماعی (033/0) و مشارکت اجتماعی(391/0) بر توسعه کالبدی مثبت و معنی دار می باشد. Manuscript profile -
Article
17 - بررسی و تحلیل کارآیی ضوابط شهرسازی در ساخت و ساز شهری (منطقه یک شهرداری تهران)فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی , Issue 1 , Year , Spring 1402چکیده:امروزه توسعه شهری بیش از هر چیزی تحت تاثیر نظام ساخت و سازهای شهری است و در این بین ضوابط و مقررات مصوب نقش به سزایی در نظم و نسقبخشی به توسعه شهری دارد. در جوامع شهری ایران ضوابط و مقررات تعریف شده در زمینه توسعه شهری متاسفانه از کارآیی قابل ملاحظهای برخوردار ن Moreچکیده:امروزه توسعه شهری بیش از هر چیزی تحت تاثیر نظام ساخت و سازهای شهری است و در این بین ضوابط و مقررات مصوب نقش به سزایی در نظم و نسقبخشی به توسعه شهری دارد. در جوامع شهری ایران ضوابط و مقررات تعریف شده در زمینه توسعه شهری متاسفانه از کارآیی قابل ملاحظهای برخوردار نبوده و این امر توسعه شهری را با اختلالات جدی مواجه ساخته است. دراین پژوهش که با روش توصیفی– تحلیلی و با روش میدانی و استفاده از ابزار پرسشنامهای در حجم نمونه 389 نفری از متخصصین و مدیران شهری صورت گرفته، سعی بر آن بوده است که کارآیی این ضوابط و مقررات که شامل (کمیسیونهای ماده 100، 5 و 55) میباشد مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. دادههای جمعآوری شده از طریق پرسشنامه در نرم افزار SPSS با استفاده از آزمونهای T تک نمونهای و نیز آزمون رگراسیون مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج برآمده از این آزمونها در زمینه کارآیی ضوابط که با استفاده از آزمون T تک نمونهای و رگراسیون بررسی شده است، نشان میدهد که مقدار آزمون t برای مولفههای کمیسیون ماده 100 (18-) ، کمیسیون ماده 5 (15-) وکمیسیون ماده 55 (7-) بوده است. همچنین در زمینه مولفه کمیسیون ماده 100 مقدار ضریب رگراسیون 005/0، کمیسیون ماده 5، 001/0 و برای کمیسیون ماده 55 مقدار 000/0 بوده است. به طور کلی نتایج این دو آزمون بیانگر آن است که مقررات و ضوابط شهرسازی در زمینه کمیسیونهای یاد شده حداقل کارآیی را در ساخت و سازهای موجود در منطقه مورد مطالعه داشته است. Manuscript profile -
Article
18 - سطحبندی سکونتگاههای روستایی شهرستان ساوه از نظر میزان محرومیت و درجه توسعهیافتگی با استفاده از شاخص ناموزون موریسفصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی , Issue 1 , Year , Spring 1397چکیده با وجود سابقه برنامهریزی توسعه در ایران، نابرابریهای منطقهای در روستاهای کشور مشهود است. بحث نابرابری توسعه در میان روستاها از موضوعاتی است که اخیراً در فرهنگ برنامهریزی منطقهای مطرح شده است و هنوز در کشور ما جایگاه چندان مشخصی ندارد. بررسی جنبههای مختلف اق Moreچکیده با وجود سابقه برنامهریزی توسعه در ایران، نابرابریهای منطقهای در روستاهای کشور مشهود است. بحث نابرابری توسعه در میان روستاها از موضوعاتی است که اخیراً در فرهنگ برنامهریزی منطقهای مطرح شده است و هنوز در کشور ما جایگاه چندان مشخصی ندارد. بررسی جنبههای مختلف اقتصادی - اجتماعی، محیطی و ... مناطق و تحلیل آنها به صورت نسبی بیانگر میزان برخورداری، سطح رفاه و توسعه یافتگی آنها میباشد. نابرابریهای توسعهای که به دلایل متعددی نظیر دلایل تاریخی، طبیعی، دموگرافیکی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و ... ایجاد میشوند رشد ناهمگون و نامتعادل میان نواحی را سبب خواهند شد. تعیین و اندازهگیری سطح توسعهیافتگی سکونتگاههای روستایی میتواند، موقعیتها و نارساییهای موجود را مشخص کند. همچنین، پرداختن به علل عقب ماندگی و شناخت بخشهای توسعه نیافتهی برخی مناطق باعث میشود، برنامه ریزان در تخصیص بهینه اعتبارات و حرکت به سوی عدالت اجتماعی که از جمله هدفهای برنامه برای برطرف کردن ناهماهنگیهای توسعه بین روستاها میباشد، توفیق یابند. از طرف دیگر، شناخت وضعیت برخورداری روستاها، مسئولان برنامهریزی ناحیهای را قادر میسازد تا در سیاستگذاریها اصلاحات لازم را به عمل آورند. هدف از این تحقیق شناسایی میزان برخورداری و محرومیت دهستانهای شهرستان ساوه با استفاده از مدل موریس میباشد. روش گردآوری اطلاعات از روش مطالعه کتابخانهای و اسنادی و تحلیل دادههای آماری بوده که نهایتاً منجر به سطح بندگی سکونتگاههای روستایی از نظر میزان محرومیت و درجه توسعهیافتگی میباشد. بر اساس نتایج حاصل از تحقیق سطح توسعهیافتگی دهستانهای شهرستان ساوه در بخشهای مختلف متفاوت میباشد. اما در بیشتر بخشها توسعه یافته ترین دهستان طراز ناهید و توسعه نیافته ترین دهستان شاهسونکندی میباشد. Manuscript profile -
Article
19 - تبیین چالشهای عمده توسعه روستایی برای دستیابی به توسعه پایدار: مطالعه موردی روستاهای شهرستان اسلامشهرgeographical sciencesعلوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی) , Issue 2 , Year , Summer 1399شناسایی چالش های عمده توسعه روستایی، پیش شرطی برای تدوین سیاست ها و ارائه الگویی انعطاف پذیر برای دستیابی به توسعه پایدار روستایی است. هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت چالش های توسعه روستایی در روستاهای شهرستان اسلامشهر است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش انجام Moreشناسایی چالش های عمده توسعه روستایی، پیش شرطی برای تدوین سیاست ها و ارائه الگویی انعطاف پذیر برای دستیابی به توسعه پایدار روستایی است. هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت چالش های توسعه روستایی در روستاهای شهرستان اسلامشهر است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش انجام کار، توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش را دو گروه روستاییان و کارشناسان تشکیل می دهد؛ در گروه اول با استفاده از فرمول کوکران تعداد 380 نفر به عنوان حجم نمونه به صورت تصادفی سهمیه بندی انتخاب شده است. در گروه کارشناسان نیز 20 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از نرم افزار اس.پی.اس.اس و آزمون تی تک نمونه ای استفاده و در نهایت برای رتبه بندی روستاهای مورد مطالعه از نظر چالش های توسعه روستایی از تکنیک تاپسیس فازی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که چالش های اقتصادی، کالبدی- فیزیکی و مدیریتی مهم ترین چالش های روستاهای شهرستان اسلامشهر است. همچنین نتایج تاپسیس فازی نشان داد که روستای سیمون با ضریب 912/0 در رتبه اول و روستای گلدسته با ضریب 000/0، در رتبه آخر قرار گرفته اند. به عبارتی دیگر روستای سیمون با چالش های بیشتر روستای گلدسته با چالش های کمتری روبرو بوده است. Manuscript profile -
Article
20 - قابلیتهای زیستمحیطی در توسعه پایدارنواحی روستایی حوضه های آبخیز حوضه آبخیز رامه استان سمنانgeographical sciencesعلوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی) , Issue 5 , Year , Winter 1398دستیابی به وضعیت قابل قبولی از فرایند رشد، توسعه و تعالی در جوامع انسانی اعم از شهر و روستا نیازمند مهیا نمودن زمینه های برنامه ریزی بر پایه شناسایی محیط و بهره گیری از قابلیت های موجود در آن فضا می باشد. در این راستا شناخت، بررسی و تحلیل توانمندی های انسانی و طبیعی موج Moreدستیابی به وضعیت قابل قبولی از فرایند رشد، توسعه و تعالی در جوامع انسانی اعم از شهر و روستا نیازمند مهیا نمودن زمینه های برنامه ریزی بر پایه شناسایی محیط و بهره گیری از قابلیت های موجود در آن فضا می باشد. در این راستا شناخت، بررسی و تحلیل توانمندی های انسانی و طبیعی موجود در عرصه های روستایی کشور می تواند به عنوان زیربنا و اصلی مهم در روند توسعه پایدار این سکونتگاه های انسانی مطرح گردد. هدف از پژوهش حاضر بررسی قابلیتهای زیستمحیطی در توسعه پایدارنواحی روستایی درحوضه آبخیز رامه استان سمنان می باشد. بدین منظور پرسشنامه ای تدوین وبا استفاده ازفرمول کوکران،حجم نمونه نمونه به تعداد100 پرسشنامه ازسرپرستان خانوار و علاوه برآن بمنظور نظرسنجی ازمسئولین ذیربط به تعداد20 پرسشنامه تکمیل گردید.برای طبقه بندی وتجزیه وتحلیل داده ها واطلاعات ازنرم افزار SPSS، و جهت بررسی رابطه بین متغیرهاواولویت بندی آنها از مدل AHp < /span> استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است مهمترین قابلیتهای زیستمحیطی در توسعه پایدار نواحی روستایی در حوضه آبخیز، قابلیت کشت گیاهان دارویی در ناحیه مورد مطالعه می باشد و در این راستا این منطقه به لحاظ ویژگیهای محیطی دارای قابلیت بالایی جهت انجام و توسعه فعالیت های کشاورزی و عملکردهای اقتصادی– خدماتی وابسته به آن میباشند. Manuscript profile -
Article
21 - The Role of ICT in Sustainable Tourism Development and Natural Resources Capabilities: a Case Study of Ardabil ProvinceAgricultural Marketing and Commercialization Journal , Issue 1 , Year , Winter 2021Due to the appropriate geographical and historical conditions and has many tourist attractions in various historical, cultural, and natural fields, Ardabil province has not been able to transform its tourism industry in accordance with these capabilities and capacities MoreDue to the appropriate geographical and historical conditions and has many tourist attractions in various historical, cultural, and natural fields, Ardabil province has not been able to transform its tourism industry in accordance with these capabilities and capacities of information and communication technology and provides a complete information base that can provide the information needed by each of the domestic and foreign tourists, such as physical infrastructure, climatic conditions of the region, suitable times for travel, etc. Therefore, using these perspectives in the development of the tourism industry in Ardabil province is of special importance and necessity. Accordingly, this study aims to evaluate the challenges, capabilities, and strategies for sustainable tourism development with an emphasis on the use of information and communication technology in Ardabil province. The type of applied research and its method is analytical and descriptive and the method of collecting information is library and documentary. The results of the SWOT model show that the historical, cultural, and natural background of Ardabil province with a final coefficient of 0.605 is the most important internal strength. The most important threat in the use of information and communication technology in the development of the tourism industry is related to the insufficient commitment of senior managers in the establishment of information and communication technology in the province. According to the respondents to the questionnaire, this threat point has the highest score among the threat points. This threat point with a final coefficient of 0.255 is ranked first in the threat points in the development of the tourism industry in Ardabil province based on information technology. Manuscript profile -
Article
22 - تحلیل توان اکوتوریسم شهری مبتنی بر مدل اکولوژیک بااستفاده از GIS نمونه موردی شهرستان دالاهوApplication of Geography information system and remote sensing in planning , Issue 4 , Year , Autumn 1395شناسایی نواحی مناسب برای توسعۀ گردشگری از مهمترین مباحث برنامه ریزان گردشگری است امروزه دلایلی مانند رشدروز افزون جمعیت، توسعه مناطق مسکونی شهری و زندگی شهر نشینی، افزایش آلودگی های صوتی در رابطه با توسعه تکنولوژی، خستگی ناشی از کار در بخش های مختلف مشاغل شهری، افزایش د Moreشناسایی نواحی مناسب برای توسعۀ گردشگری از مهمترین مباحث برنامه ریزان گردشگری است امروزه دلایلی مانند رشدروز افزون جمعیت، توسعه مناطق مسکونی شهری و زندگی شهر نشینی، افزایش آلودگی های صوتی در رابطه با توسعه تکنولوژی، خستگی ناشی از کار در بخش های مختلف مشاغل شهری، افزایش درآمد و موارد مشابه، به ویژه در کلان شهرها، مردم و شهروندان را بر آن داشته که همواره به مناطق گردشگری پناه برند برنامه ریزی فعالیتهای گردشگری نمی تواند از یافتن مکان مناسب برای ایجاد زیرسا ختهای گردشگری غافل باشد به این منظور دراین پژوهش که ازنوع توصیفی تحلیلی با استفاده از مشاهدان میدانی واسناد کتابخانه ای صورت پذیرفته است که جهت پردازش و تجزیه و تحلیل مکانی داده ها از نرم افزار Arc Gis استفاده گردید.در این مطالعه برای بررسی توان بالقوه محیطی منطقه با استفاده از لایه های مختلفی چون شیب و جهت شیب، زمین شناسی، خاک شناسی، توپوگرافی و... بانک اطلاعاتی تشکیل گردید و سپس در مرحله بعد با استفاده از منطق همپوشانی یا روی هم گذاری بانک های اطلاعاتی در محیط جی آی اس، لایه ها با هم ادغام شدند و سپس با توجه به مدل اکولوژیکی مخدوم مکان های مناسب جهت کاربری حفاظت، توریسم گسترده و توریسم متمرکز شناسایی گردیدند.. نتایج این مطالعات نشان می دهد که از نظر کاربری حفاظت37/34 هکتار از منطقه مورد نظر(8/1 درصد) از درجه عالی ، 48/69 هکتار از منطقه (6/3 درصد) از درجه متوسط و15/1826 هکتار از منطقه (6/94 درصد) نامناسب می باشد.از نظر کاربری توریسم متمرکز نیز، 73/117 هکتار از منطقه مورد نظر (1/6 درصد) از درجه عالی.4/54 هکتار از منطقه (8/2 درصد) از درجه متوسط و 87/1757 هکتار از منطقه (1/91 درصد) برای کاربری توریسم متمرکز نامناسب می باشد Manuscript profile -
Article
23 - ارائه الگوی مناسب جهت بهینه سازی مصرف انرژی و دستیابی به منطقه زیست پذیر با استفاده ازGIS(مطالعه موردی : منطقه 6 تهران)Application of Geography information system and remote sensing in planning , Issue 4 , Year , Winter 2020دنیای امروز دنیای پیشرفت و مدیرنیته بشمار می آید به گونه ای که اغلب شهرها در حال روان سازی مسیر در جهت نیل به توسعه پایدار و شهر هوشمند هستند.در این دسته از شهرها شش فاکتور اصلی همچون حمکروائی ،اقتصاد ،مردم هوشمند،حمل و نقل ،محیط زیست و در نهایت زندگی هوشمند، اهمیت و نق Moreدنیای امروز دنیای پیشرفت و مدیرنیته بشمار می آید به گونه ای که اغلب شهرها در حال روان سازی مسیر در جهت نیل به توسعه پایدار و شهر هوشمند هستند.در این دسته از شهرها شش فاکتور اصلی همچون حمکروائی ،اقتصاد ،مردم هوشمند،حمل و نقل ،محیط زیست و در نهایت زندگی هوشمند، اهمیت و نقش بسزائی را ایفا می نماید .از این رو واضح و مبرهن است که مبحث انرژی بر همه این شاخص ها می تواند اثر بگذارد و اثر بپذیرد.کلانشهر تهران نیز با توجه به وسعت و جمعیت خود و به واسطه پایتخت سیاسی و اداری بودن در پی قدم گذاری در این مسیر برآمده و منطقه 6 آن نیز به علت مرکزیت اداری، دارای اهمیت زیادی در بخش انرژی مسکونی -تجاری و حوزه حمل و نقل بشمار می آید که این خود مهمترین دغدغه اصلی پژوهشگر بوده و وی را بر آن داشته تا با مطالعه دقیق بتواند راه های دستیابی به انرژی های پایدار راشناسائی و الگوی مناسبی ارائه دهد.در باب روش تحقیق می بایست اشاره نمائیم که که متغییر ها در پژوهش حاضر به صورت کمی و کیفی قابلیت بررسی داشته اندو به دوصورت مستقل و وابسته مورد مطالعه قرار گرفته اند که در این بین برخی کنترل کننده و برخی تعدیل کننده هستند که برای دستیابی به این مهم از بستر نرم افزارGISاستفاده نموده و نتایج حاکی از این است که منطقه شش شهر تهران با توجه به وسعت دارای جمعیت ثابت کمتری نسبت به جمعیت متحرک بوده و همین امر مصرف انرژی را در بخش اداری و تجاری افزایش داده است، در بخش حمل و نقل نیز در طول روز با افزایش آلاینده ها و در شب با کاهش آن مواجه می باشیم که با استفاده از الگوی ارائه شده و آموزش های مربوطه لازم می توان آن را تحت کنترل درآورد. Manuscript profile -
Article
24 - تحلیل توان اکوتوریسم شهری مبتنی بر مدل اکولوژیک بااستفاده از GIS نمونه موردی شهرستان دالاهوApplication of Geography information system and remote sensing in planning , Issue 2 , Year , Summer 1395 -
Article
25 - ارزیابی مولفههای بازآفرینی بر کیفیت ادراک محورهای فرهنگی اجتماعی (نمونه موردی: خیابان انقلاب (حدفاصل میدان انقلاب تا میدان فردوسی))Zagros Landscape , Issue 1 , Year , Spring 1400بافتهای فرهنگی اجتماعی علاوه بر اینکه بخشی از مناطق و محلات شهرها را تشکیل میدهند، روایتگر ویژگیهای هسته تولیه شهرها و همچنین بیانگر یاد و خاطره فرهنگ و آداب و سنن ساکنین آنها میباشند. در بافتهای فرهنگی اجتماعی ایران، معانی نمادین، پیوند عمیق و ناگسستنی با کالبد بافت Moreبافتهای فرهنگی اجتماعی علاوه بر اینکه بخشی از مناطق و محلات شهرها را تشکیل میدهند، روایتگر ویژگیهای هسته تولیه شهرها و همچنین بیانگر یاد و خاطره فرهنگ و آداب و سنن ساکنین آنها میباشند. در بافتهای فرهنگی اجتماعی ایران، معانی نمادین، پیوند عمیق و ناگسستنی با کالبد بافت داشته و این امر باعث شده است تا هویت محله های تاریخی برخاسته از باورها و نیازهای روحی و مادی ساکنین باشد. اما آنچه امروز در این بافتها مشاهده میشود، تنزل هویت کالبدی و اجتماعی و در نهایت فرسودگی در تمامی ابعاد آن است. نتیجه این امر، منجر به پیدایش و بسط یافتن پدیدهای به نام پایداری در سیسمتهای گوناگون و پیچیده شهری شده است که از جمله آن میتوان به رویکرد بازآفرینی شهری اشاره نمود.این پژوهش با شناسایی عوامل ارتقای هویت بخش از طریق رویکرد بازآفرینی شهری، سعی دارد مشخص کند که با اعمال این عوامل میتوان به میزان هویتمندی مطلوبتری دست یافت. در این راستا، پیشنهاد شده که در محور فرهنگی انقلاب تهران که بخشی از تهران قدیم را نیز شامل میشود، به عنوان مورد پژوهی، برای دستیابی به هویت و حس تعلق بیشتر ساکنین، باید در زمینههای مختلف، مداخلاتی صورت گرفته و راهکارهایی برای بهبود آنها ارائه گردد. جهت سنجش دادههای جمع اوری شده از آزمون آماری رگرسیون جهت سنجش عوامل موثر بر بازآفرینی وکیفیت ادراک محیطی، آزمون همبستگی پیرسون جهت سنجش ارتباط بین مولفههای کیفیت ادراک محیطی و بازآفرینی و از آزمون فریدمن به منظور اولویتبندی هر شاخص و میانگین رتبه شاخصها از دیدگاه شهروندان استفاده شده است. نتایج حاصل حاکی از آن است که در میان شاخصها به ترتیب، مولفه زیست محیطی، اولویت اول و سپس مولفه محتوایی در ارتقا کیفیت ادراک محیطی قرار دارند. Manuscript profile -
Article
26 - وضعیت فضای شهری، ارائه الگوی مناسب سازی نقاط بیدفاع با رویکرد آمایش (مطالعه موردی: منطقه 9 شهر تهران)Zagros Landscape , Issue 2 , Year , Summer 1402در برنامه ریزی شهری، ایمنی و امنیت یکی از مؤلفه های مهم در تعیین کاربری های شهری و از ابتدایی ترین اصول دست یابی به استانداردهای آسایش شهری محسوب می گردد. در فرآیند شکل گیری و بروز رفتارهای خشونت آمیز عوامل متعددی نقش دارند. از جمله مهم ترین آنها فضاها، بی دفاع هستند. ا Moreدر برنامه ریزی شهری، ایمنی و امنیت یکی از مؤلفه های مهم در تعیین کاربری های شهری و از ابتدایی ترین اصول دست یابی به استانداردهای آسایش شهری محسوب می گردد. در فرآیند شکل گیری و بروز رفتارهای خشونت آمیز عوامل متعددی نقش دارند. از جمله مهم ترین آنها فضاها، بی دفاع هستند. از جمله فضاهایی هستند که به دلیل ویژگی های کالبدی و اجتماعی، فرصت بزهکاری و خشونت در آنها بالاست. در این مطالعه به شناسایی و بررسی نقش فضاهای بی دفاع شهری در وقوع جرم با تأکید بر منطقه 9 شهر تهران پرداخته شده است. روش تحقیق مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، اسنادی و میدانی است. براساس فرمول کوکران تعداد 150 نفر به عنوان جامعه نمونه مشخص شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات به وسیله نرم افزار SPSS و مدل وایکور انجام گرفته شد. نتایج تحقیق نشان داد که حدود 56 درصد ساکنین بیش از 10 سال سابقه سکونت در این محل را دارند و از نظر آسیبپذیری کالبدی در سطح متوسط قرار دارد. معیارهای ناهنجاری اجتماعی، کمبود امکانات روشنایی و آلودگی نیز به ترتیب رتبه های اول تا سوم را کسب کرده اند. معیار ناهنجاری اجتماعی با وزن 2752/0 بیشترین وزن را کسب کرده است بنابراین از اهمیت بیشتری نسبت به سایر معیارها برخوردار است. رتبه بندی براساس شاخص ویکور نشان داد محله استاد معین بهترین وضعیت را در بین سایر محله های منطقه 9 دارد. ناهنجاری اجتماعی با بتای 398/0 بالاترین تأثیر را بر کیفیت فضایی نسبت به کاربری های نامناسب و کمبود فضای تفریحی داشته است. مجموع متغیرهای بکار رفته (کیفیت فضایی و کیفیت اجتماعی و روان شناختی) 1/55% از واریانس فضای بی دفاع شهری را پیش بینی میکند. نتایج تحلیل رگرسیون نشان میدهد که کیفیت فضایی، اجتماعی و روان شناختی در سطح (01/0<α)، قادر به پیشبینی فضای بی دفاع شهری منطقه 9 شهرداری تهران میباشند. نتایج تحقیق حاکی از ناامنی و نامطلوبیت محله منطقه 9 شهر تهران از حیث فضاهای بی دفاع و برخورداری این فضاها از چندین شاخص است. نبود برنامه مشخص از سوی سازمان های مرتبط برای چنین فضاهایی، چیزی جز تشدید خشونت، ناامنی، افزایش نرخ بزهکاری و خروج جمعیت بومی محله به همراه ندارد. Manuscript profile -
Article
27 - تبیین نظریههای انتقادی شهری در واکاوی اثرات انباشت سرمایه بر ساختار فضایی شهرها (مطالعه موردی: کلانشهر تهران)Journal of Geography and Environmental Studies , Issue 4 , Year , Winter 2023از دهه 70 میلادی با چرخش سرمایه داری صنعتی - تولیدی به سرمایه داری مالی تحت فرآیند جهانیسازی و همگام با رویکردهای نئولیبرالیستی، شهرهای جهانی شاهد سرازیر شدن سرمایه جهت انباشت و بازتولید آن در فضاهای خود میباشند. این حرکت سرمایه از بخش تولید به فضا سبب شده است تا ساخت Moreاز دهه 70 میلادی با چرخش سرمایه داری صنعتی - تولیدی به سرمایه داری مالی تحت فرآیند جهانیسازی و همگام با رویکردهای نئولیبرالیستی، شهرهای جهانی شاهد سرازیر شدن سرمایه جهت انباشت و بازتولید آن در فضاهای خود میباشند. این حرکت سرمایه از بخش تولید به فضا سبب شده است تا ساختار فضایی شهرها دچار تغییرات گستردهای در ابعاد فضایی، کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی خود بشوند. پیامدهای خصوصی سازی و تجاری سازی فضاهای عمومی شهرها در جهت بازتولید هرچه بیشتر سرمایه و رقابتهای فضایی و قطبی شدن فضا را میتوان حاصل اعمال چنین نگرشیهایی به حساب آورد. در مقابل این تفکر غالب، نظریههای انتقادی شهری بر اساس نقد بنیادین این رویکردها و تبیین علل ریشهای مشکلات و پیامدهای حاصل از این سیاستها بر فضاهای شهری شکل گرفته است. این پژوهش با نگرشی بنیادین و اتخاذ روشی توصیفی، تحلیلی و با استفاده از مطالعات اسنادی و کتابخانهای از طریق تحلیلهای کیفی از منظر نظریههای انتقادی شهری و نیز با به کارگیری تحلیلهای مکانی (GIS) نسبت به دادههای به دست آمده از ناحیه مورد مطالعه کوشش کرده است تا از این طریق به تبیین نظریههای انتقادی شهری نسبت به شکلگیری ساختار فضایی شهرهای تحت انباشت سرمایه و اثرات آن بر کلانشهر تهران بپردازد. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که کلانشهر تهران هم از لحاظ برنامههای توسعه شهری و هم در سیاستورزیهای مدیریت شهری تا اندازه قابل تاملی تحت اثرات این رویکردهای سرمایه محور و مسلط بر ساختار فضایی شهرها قرار گرفته است که به دنبال آن با مسائل فضایی غامضی همچون قطبی شدن ساختارهای کالبدی و اجتماعی فضاهای مناطق 22 گانه شهر، کالایی شدن مسکن، بورس بازی زمین و مستغلات در بازار آزاد، تغییر کاربری و تراکم فروشی گسترده، ناعدالتی فضایی و در آخر مدیریت شهری سود محور همراه بوده است. Manuscript profile -
Article
28 - کاربرد تکنیک VIKOR در تبیین و تحلیل الگوی توزیع فضایی خدمات عمومی پایه در مناطق مختلف شهری شهر بوشهر, Issue 2 , Year , Autumn 2020این مطالعه با هدف تبیین وضعیت برخورداری نواحی مختلف شهر بوشهر در دسترسی به خدمات عمومی پایه در نواحی نُه گانه شهر بوشهر انجام گرفت. این پژوهش بر اساس هدف کاربردی و روش به کار رفته در آن توصیفی- تحلیلی بود که طی آن با استفاده از منابع اسنادی- کتابخانه ایی، سطوح توسعه نوا Moreاین مطالعه با هدف تبیین وضعیت برخورداری نواحی مختلف شهر بوشهر در دسترسی به خدمات عمومی پایه در نواحی نُه گانه شهر بوشهر انجام گرفت. این پژوهش بر اساس هدف کاربردی و روش به کار رفته در آن توصیفی- تحلیلی بود که طی آن با استفاده از منابع اسنادی- کتابخانه ایی، سطوح توسعه نواحی منطقه مورد مطالعه، طی 19 شاخص مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. تحلیل داده ها با استفاده از تکنیک های سنجش سطح تمرکز، ضریب توزیع، بهینه سازی چند معیاره و حل سازشی و روش تحلیل مؤلفه های اصلی انجام پذیرفت و یافته ها نشان داد که در کلیه کاربری ها، خدمات عمومی پایه در شهر بوشهر، نسبت به جمعیت مناطق از توزیع عادلانه ای برخوردار نیست و این توزیع فضایی ناهمگون خدمات در سطح نواحی، تنها منجر به نابرابری و شکاف فضایی گردیده است. نتایج همچنین نشان داد که مناطق نُه و دو و سه شهر بوشهر، به لحاظ دسترسی به خدمات و برخورداری از توسعه شهری، از وضعیت بهتری نسبت به سایر مناطق برخوردار هستند و منطقه یک بهعنوان منطقه محروم شناخته شد که بهدلیل نارسایی در توزیع فضایی خدمات عمومی بایستی بهعنوان اولویت نخست توسعه شهری و خدمات دهی محسوب گردد. Manuscript profile -
Article
29 - نقش دفاترخدمات ارتباطی و اطلاعاتی (فناوری اطلاعات و ارتباطات شهری و روستایی) در توسعه اقتصادی استان قزوین, Issue 4 , Year , Winter 2021هدف این تحقیق بررسی نقش دفاتر خدمات ارتباطی و اطلاعاتی (فناوری اطلاعات و ارتباطات شهری و روستایی) در توسعه اقتصادی در بین کاربران استان قزوین میباشد. روش تحقیق در این مطالعه پیمایشی و کمی است که برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه کمک گرفته شده است. نمونه آماری شامل 400 Moreهدف این تحقیق بررسی نقش دفاتر خدمات ارتباطی و اطلاعاتی (فناوری اطلاعات و ارتباطات شهری و روستایی) در توسعه اقتصادی در بین کاربران استان قزوین میباشد. روش تحقیق در این مطالعه پیمایشی و کمی است که برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه کمک گرفته شده است. نمونه آماری شامل 400 نفر از کاربران دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات شهری و روستایی (استان قزوین) بوده که با روش خوشهای چندمرحلهای انتخاب شدهاند. یافتههای تحقیق نشان میدهد که روستاییان معتقدند که دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات شهری و روستایی میتواند در ابعاد گوناگون اقتصادی آثار مثبتی برجای گذارد. همچنین یافتههای تحقیق حاکی از آن است که بین توسعه اقتصادی و عملکرد دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات شهری و روستایی استان قزوین(46/0r =) همبستگی وجود دارد. در استان قزوین هم، بین توسعه اقتصادی و متغیرهای آگاهی کاربران از عملکرد دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات (421/0=r)، میزان استفاده افراد نمونه از خدمات دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات (359/0=r)، میزان دسترسی این افراد به خدمات دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات (58/0r =) همبستگی وجود دارد. به عبارتی با افزایش میزان آگاهی، دسترسی، استفاده از خدمات دفاتر و عملکرد دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات آن میزان توسعه اقتصادی افزایش مییابد. Manuscript profile -
Article
30 - ارزیابی و مطالعه تطبیقی بازآفرینی شهری در ایجاد فضاهای همگانی در کلانشهرهای تهران و پاریس, Issue 64 , Year , Spring 2024فضاهای همگانی شهرها از مهمترین مکان¬ها برای شکل¬گیری تعاملات اجتماعی و خاطرات جمعی هستند و بازآفرینی شهری نيز يكي از مهم¬ترين روش¬هاي تجديد حيات این فضاها در بافت¬هاي شهري به شمار میآید. این تحقیق با مقایسه تطبیقی فضاهای همگانی حاصل از بازآفرینی شهری در تهران و پاریس، Moreفضاهای همگانی شهرها از مهمترین مکان¬ها برای شکل¬گیری تعاملات اجتماعی و خاطرات جمعی هستند و بازآفرینی شهری نيز يكي از مهم¬ترين روش¬هاي تجديد حيات این فضاها در بافت¬هاي شهري به شمار میآید. این تحقیق با مقایسه تطبیقی فضاهای همگانی حاصل از بازآفرینی شهری در تهران و پاریس، نقش عوامل مختلف مؤثر در بازآفريني فضاهای همگانی را مورد مطالعه قرار داده¬است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی می¬باشد. جمع¬آوری اطلاعات با روش مطالعه کتابخانه¬ای و اسنادی صورت گرفته و پرسشنامه بر مبنای روش دلفی تدوين گردیده -است. جهت تحلیل داده¬ها نیز از تکنیک TOPSIS استفاده شده¬است. یافته¬های پژوهش نشان می¬دهد که از مجموع عوامل مؤثر در بازآفريني فضاهاي همگاني، نقش عوامل کالبدی و فعالیتی (با وزن 0.186) بیشتر از عوامل دیگر می¬باشد. بر اساس يافته¬هاي پژوهش و امتیازهای محدوده¬های مورد مطالعه، ميتوان گفت كه فضاهای همگانی حاصل از بازآفرینی در پاریس کیفیت بالاتری نسبت به فضاهای مشابه در تهران دارند و پاریس دارای برنامه مشخصی برای بازآفرینی فضاهای همگانی می-باشد، درحالی¬که در تهران بیشتر بازآفرینی¬های فضاهای همگانی به¬صورت موردی انجام می¬شود و داشتن يك برنامه مشخص برای تهران در این زمینه، ضروری به¬نظر می¬رسد. Manuscript profile -
Article
31 - تحلیل عوامل کلیدی تأثیرگذار بر توسعه پایدار گردشگری (مطالعه موردی: شهرستان صومعه سرا)Geographical Journal of Tourism Space , Issue 4 , Year , Winter 2019شهرستان صومعهسرا با توجه به دارا بودن پتانسیلها و جاذبههای فراوان از موقعیت خوب گردشگری برخوردار است. همچنین موقعیت جغرافیایی شهرستان صومعه سرا به گونه ای است که مسافران برای رسیدن به آستارا و ... لاجرم باید از صومعهسرا عبور کنند. بنابراین موقعیت جغرافیایی شهرستان ص Moreشهرستان صومعهسرا با توجه به دارا بودن پتانسیلها و جاذبههای فراوان از موقعیت خوب گردشگری برخوردار است. همچنین موقعیت جغرافیایی شهرستان صومعه سرا به گونه ای است که مسافران برای رسیدن به آستارا و ... لاجرم باید از صومعهسرا عبور کنند. بنابراین موقعیت جغرافیایی شهرستان صومعه سرا نیز یک فرصت طلایی برای توسعه گردشگری به شمار میرود. در این راستا هدف اصلی از انجام این پژوهش شناسایی عوامل کلیدی در توسعه پایدار گردشگری در شهرستان صومعه سرا است. در واقع تلاش شد تا با استفاده از نظرات کارشناسان و خبرگان عوامل مؤثر شناسایی و با استفاده از روش تحلیل اثرات متقابل، عوامل کلیدی به عنوان نیروهای پیشران انتخاب شوند. در این راستا ابتدا 27 عامل شناسایی شده، سپس با استفاده از روش اثرات متقابل در محیط نرم افزار میک مک و با نظر خواهی از کارشناسان به تحلیل عوامل پرداخته شد. براساس مطالعات انجام شده در زمینه توسعه پایدار گردشگری در شهرستان صومعه سرا، در مجموع تعداد هشت عامل، به عنوان عوامل کلیدی انتخاب شد. در این زمینه میتوان به عواملی همچون بازار یابی و تبلیغات، هزینه اقامت، کیفیت خدمات، شیوه مدیریت و هماهنگی سازمانها و شبکه حمل و نقل منطقهای اشاره کرد. Manuscript profile -
Article
32 - تبیین دیالکتیک فضا و مفهوم حق به شهر از منظر نظریههای انتقادی شهریUrban Sociological Studies , Issue 4 , Year , Winter 2024فضاهای شهری را نمیتوان تنها برساختهای طبیعی در بستر فرایند رشد و تکامل تاریخی شهرها در نظر گرفت؛ بلکه این فضاها همواره از طریق عوامل متعدد و چندگانهای همچون سرمایه، سیاست و جامعه سازماندهی مجدد و بازتولید میشوند. این در حالی است که امروزه با توجه به تسلط سیاستهای Moreفضاهای شهری را نمیتوان تنها برساختهای طبیعی در بستر فرایند رشد و تکامل تاریخی شهرها در نظر گرفت؛ بلکه این فضاها همواره از طریق عوامل متعدد و چندگانهای همچون سرمایه، سیاست و جامعه سازماندهی مجدد و بازتولید میشوند. این در حالی است که امروزه با توجه به تسلط سیاستهای نئولیبرالیستی و سرمایه محور بر فضاهای شهری، ابعاد اجتماعی تولید فضا نادیده گرفته شده است. ازاینرو این مقاله با ماهیت بنیادی مبتنی بر نظریه انتقادی شهری و با اتخاذ روشی توصیفی- تحلیلی کوشش کرده است تا با تبیین دیالکتیک فضایی در رابطه با نقش سیاست، سرمایه و اجتماع در تولید فضا، اثرات آنها را بر فضا و جامعه شهری آشکار سازد. شیوه گردآوری دادههای پژوهش از طریقه مطالعات کتابخانهای و اسنادی است و تجزیهوتحلیل موضوعات با بهکارگیری تحلیلهای کیفی– انتقادی بر پایه نظریه انتقادی شهری صورت پذیرفته است. یافتههای این تحقیق آشکار میسازد که سیاستهای اقتصادی مسلط بر فضاهای اجتماعی شهرها، معضلاتی همچون بحران مسکن و کالایی شدن آن در بازار آزاد، سوداگری در بخش مستغلات شهری، تضعیف نقش دولت در برنامهریزی فضایی و اجتماعی شهر، تشدید پدیده زاغهنشینی، حکمرانی محلی سرمایه محور، طبقاتی شدن جامعه، قطبی شدن فضای شهری و نیز نادیده انگاری مفهوم حق به شهر را در پی داشته است. در ادامه این پژوهش با بهکارگیری نظریه حق به شهر لوفور و پیوند آن با مفهوم پراکسیس شهری بهعنوان یک کنش اجتماعی به دنبال ارائه یکسری از راهبردهای اجتماعمحور است و در پایان نتیجه میگیرد که کنشها و مطالبه گری شهروندان در غالب یک سازمانیافتگی اجتماعی میتواند در مقابل این سیاستهای اقتصادی سرمایه محور و مسلط بر فضاهای شهری یک راهبردی مؤثر و جایگزین باشد. Manuscript profile -
Article
33 - بررسی و تبیین وضعیت روستاهای شهرستان اسلامشهر از نظر چالشهای توسعه روستاییفصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی , Issue 2 , Year , Summer 1399شناسایی چالشهای عمده توسعه روستایی، پیش شرطی برای تدوین سیاستها و ارائه الگویی انعطاف پذیر برای دستیابی به توسعه پایدار روستایی است. هدف پژوهش حاضر بررسی و تبیین وضعیت روستاهای شهرستان اسلامشهر از نظر چالشهای توسعه روستایی است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحا Moreشناسایی چالشهای عمده توسعه روستایی، پیش شرطی برای تدوین سیاستها و ارائه الگویی انعطاف پذیر برای دستیابی به توسعه پایدار روستایی است. هدف پژوهش حاضر بررسی و تبیین وضعیت روستاهای شهرستان اسلامشهر از نظر چالشهای توسعه روستایی است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش انجام کار، توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش را دو گروه روستاییان و کارشناسان تشکیل میدهند. در گروه اول 24 روستای شهرستان اسلامشهر که براساس سرشماری سال 1395 برابر با 36346 نفر معادل 11051 خانوار بوده است با استفاده از فرمول کوکران تعداد 380 نفر به عنوان حجم نمونه به صورت تصادفی سهمیه بندی انتخاب شده است. در گروه کارشناسان نیز 20 نفر به صورت تخمین شخصی به عنوان نمونه آماری انتخاب شدهاند. جهت تجزیه و تحلیل دادههای پژوهش از نرمافزار اس.پی.اس.اس و آزمون تی تک نمونهای استفاده و در نهایت برای رتبه بندی روستاهای مورد مطالعه از نظر چالشهای توسعه روستایی از تکنیک تاپسیس فازی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که چالشهای اقتصادی، کالبدی, فیزیکی و مدیریتی بیشترین چالشهای روستاهای مورد مطالعه هستند و عدم اشتغال و عوامل جمعیتی از مهمترین چالشهای موجود در این روستاها است. همچنین نتایج تاپسیس فازی نشان داد که روستای سیمون با مقدار تاپسیس 912/0 در رتبه اول و روستای گلدسته و شاطره با مقدار تاپسیس 000/0، در رتبه آخر قرار گرفتهاند. به عبارتی دیگر بیشترین چالشهای توسعه روستایی در روستای سیمون و کمترین چالش در روستای گلدسته قرار وجود دارد. Manuscript profile -
Article
34 - عوامل موثر در تحقق پذیری حیات شبانه در برنامه ریزی توسعه پایدار شهری از منظر مخاطبان تهران و حوزه نفوذفصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی , Issue 2 , Year , Summer 1399در شهرهای بزرگ، تفاوتهای عملکرد روز و شب به عنوان عامل تباهی شهرها، ازبین رفتن فضاهای شهری و کاهش رونق اقتصادی محسوب گشت. کلانشهر تهران به عنوان پایتخت ایران و یکی از شهرهای مهم خاور میانه نیازمند ایجاد یا بازآفرینی فضاهای شبانه در شهر است. در این راستا می توان آزادسزی Moreدر شهرهای بزرگ، تفاوتهای عملکرد روز و شب به عنوان عامل تباهی شهرها، ازبین رفتن فضاهای شهری و کاهش رونق اقتصادی محسوب گشت. کلانشهر تهران به عنوان پایتخت ایران و یکی از شهرهای مهم خاور میانه نیازمند ایجاد یا بازآفرینی فضاهای شبانه در شهر است. در این راستا می توان آزادسزی پتانسیل نهفته در فضاها و اماکن عمومی شهر تهران به شرط لحاظ الزامات کالبدی، ادارکی و نیز فرهنگی-آیینی مورد نیاز، رویای زندگی شبانه را برای شهروندان محقق ساخت. پرسش پژوهش کنونی آن است که چه موانعی برای تحقق زیست پذیری شبانه در شهرها در ایران و به طور خاص در شهر تهران وجود دارد و راه-کارهای تشویق فعالیتهای شبانه امن در شهر تهران کدامند؟ پژوهش کنونی از رویکرد آمیخته که تلفیقی از دو روش کیفی و کمّی است، استفاده می کند. به این صورت که این پژوهش ابتدا به صورت کیفی و با استراتژی موردکاوی که از استراتژی های تحقیقات کیفی است، به تبیین جنبه های مختلف حیات شبانه در برنامه ریزی توسعه پایدار شهری مجموعۀ شهری تهران و حوزه نفوذ میپردازد. علاوه بر موردپژوهی، از روش پیمایش به عنوان یک روش کمّی برای گردآوری و تحلیل داده ها، استفاده گردیده است. دستاورد پژوهش نشانگر این است که راهکارهای تشویق فعالیتهای شبانه امن و حیات شبانه درونی و بیرونی در برنامه ریزی توسعه پایدار شهری (نمونه موردی: تهران و حوزه نفوذ) شامل تغییرات ماهیت و زمان فعالیت کاربریها، تأمین روشنایی فضا، بسترسازی حمل و نقل و ارتقای امنیت فضاهای شهری است. Manuscript profile -
Article
35 - نقش سرمایه اجتماعی در توسعه کالبدی سکونتگاههای روستایی مورد مطالعه سکونتگاههای روستایی شهرستان گرمسارفصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی , Issue 2 , Year , Summer 1400هدف از این پژوهش بررسی رابطه مؤلفههای سرمایه اجتماعی بر توسعه کالبدی محلهای ساکن دهستانهای شهرستان گرمسار و حوزههای نفوذ از توابع شهرستان گرمسار میباشد. نوع تحقیق کاربردی و روش توصیفی- تحلیلی و برای گردآوری اطلاعات از روشهای کتابخانهای و میدانی (پرسشنامه) استفاده Moreهدف از این پژوهش بررسی رابطه مؤلفههای سرمایه اجتماعی بر توسعه کالبدی محلهای ساکن دهستانهای شهرستان گرمسار و حوزههای نفوذ از توابع شهرستان گرمسار میباشد. نوع تحقیق کاربردی و روش توصیفی- تحلیلی و برای گردآوری اطلاعات از روشهای کتابخانهای و میدانی (پرسشنامه) استفادهشده است. جامعه آماری این تحقیق خانوارهای روستایی سکن در سکونتگاههای روستایی شهرستان گرمسار میباشد. این دهستان طبق سرشماری سال 1395 دارای 15231خانوارمیباشد، که تعداد375خانوار بهعنوان نمونه جهت انجام تحقیق از طریق فرمول کوکران انتخابشده است. و از پرسشنامه برای تجزیهوتحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و استنباطی (آزمون tتک نمونهای، همبستگی پیرسون استفادهشده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد، بر اساس آزمون t نمونهای در بین مؤلفههای سرمایه اجتماعی، بعد انسجام اجتماعی با میانگین 4.15 دارای بالاترین میانگین بوده است . همچنین آزمون t تک نمونهای نشان میدهد برای شاخصهای توسعه کالبدی عدد مطلوبیت بیشتر از (3) و بهصورت مثبت ارزیابیشده است. همچنین آزمون همبستگی پیرسون نشان که بین ابعاد.اعتماد، انسجام و توسعه پایدار در سطح 0.05 درصد رابطه مثبتی وجود دارد ولی بین بعد آگاهی اجتماعی ، و توسعه کالبدی هیچ رابطهای وجود ندارد. نتایج تحلیل رگرسیون حاکی از آن است که اثر اعتماد اجتماعی (149/0)، انسجام اجتماعی (033/0) و مشارکت اجتماعی(391/0) بر توسعه کالبدی مثبت و معنی دار می باشد. Manuscript profile -
Article
36 - بررسی و تحلیل کارآیی ضوابط شهرسازی در ساخت و ساز شهری (منطقه یک شهرداری تهران)فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی , Issue 1 , Year , Spring 1402چکیده:امروزه توسعه شهری بیش از هر چیزی تحت تاثیر نظام ساخت و سازهای شهری است و در این بین ضوابط و مقررات مصوب نقش به سزایی در نظم و نسقبخشی به توسعه شهری دارد. در جوامع شهری ایران ضوابط و مقررات تعریف شده در زمینه توسعه شهری متاسفانه از کارآیی قابل ملاحظهای برخوردار ن Moreچکیده:امروزه توسعه شهری بیش از هر چیزی تحت تاثیر نظام ساخت و سازهای شهری است و در این بین ضوابط و مقررات مصوب نقش به سزایی در نظم و نسقبخشی به توسعه شهری دارد. در جوامع شهری ایران ضوابط و مقررات تعریف شده در زمینه توسعه شهری متاسفانه از کارآیی قابل ملاحظهای برخوردار نبوده و این امر توسعه شهری را با اختلالات جدی مواجه ساخته است. دراین پژوهش که با روش توصیفی– تحلیلی و با روش میدانی و استفاده از ابزار پرسشنامهای در حجم نمونه 389 نفری از متخصصین و مدیران شهری صورت گرفته، سعی بر آن بوده است که کارآیی این ضوابط و مقررات که شامل (کمیسیونهای ماده 100، 5 و 55) میباشد مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. دادههای جمعآوری شده از طریق پرسشنامه در نرم افزار SPSS با استفاده از آزمونهای T تک نمونهای و نیز آزمون رگراسیون مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج برآمده از این آزمونها در زمینه کارآیی ضوابط که با استفاده از آزمون T تک نمونهای و رگراسیون بررسی شده است، نشان میدهد که مقدار آزمون t برای مولفههای کمیسیون ماده 100 (18-) ، کمیسیون ماده 5 (15-) وکمیسیون ماده 55 (7-) بوده است. همچنین در زمینه مولفه کمیسیون ماده 100 مقدار ضریب رگراسیون 005/0، کمیسیون ماده 5، 001/0 و برای کمیسیون ماده 55 مقدار 000/0 بوده است. به طور کلی نتایج این دو آزمون بیانگر آن است که مقررات و ضوابط شهرسازی در زمینه کمیسیونهای یاد شده حداقل کارآیی را در ساخت و سازهای موجود در منطقه مورد مطالعه داشته است. Manuscript profile -
Article
37 - سطحبندی سکونتگاههای روستایی شهرستان ساوه از نظر میزان محرومیت و درجه توسعهیافتگی با استفاده از شاخص ناموزون موریسفصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی , Issue 1 , Year , Spring 1397چکیده با وجود سابقه برنامهریزی توسعه در ایران، نابرابریهای منطقهای در روستاهای کشور مشهود است. بحث نابرابری توسعه در میان روستاها از موضوعاتی است که اخیراً در فرهنگ برنامهریزی منطقهای مطرح شده است و هنوز در کشور ما جایگاه چندان مشخصی ندارد. بررسی جنبههای مختلف اق Moreچکیده با وجود سابقه برنامهریزی توسعه در ایران، نابرابریهای منطقهای در روستاهای کشور مشهود است. بحث نابرابری توسعه در میان روستاها از موضوعاتی است که اخیراً در فرهنگ برنامهریزی منطقهای مطرح شده است و هنوز در کشور ما جایگاه چندان مشخصی ندارد. بررسی جنبههای مختلف اقتصادی - اجتماعی، محیطی و ... مناطق و تحلیل آنها به صورت نسبی بیانگر میزان برخورداری، سطح رفاه و توسعه یافتگی آنها میباشد. نابرابریهای توسعهای که به دلایل متعددی نظیر دلایل تاریخی، طبیعی، دموگرافیکی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و ... ایجاد میشوند رشد ناهمگون و نامتعادل میان نواحی را سبب خواهند شد. تعیین و اندازهگیری سطح توسعهیافتگی سکونتگاههای روستایی میتواند، موقعیتها و نارساییهای موجود را مشخص کند. همچنین، پرداختن به علل عقب ماندگی و شناخت بخشهای توسعه نیافتهی برخی مناطق باعث میشود، برنامه ریزان در تخصیص بهینه اعتبارات و حرکت به سوی عدالت اجتماعی که از جمله هدفهای برنامه برای برطرف کردن ناهماهنگیهای توسعه بین روستاها میباشد، توفیق یابند. از طرف دیگر، شناخت وضعیت برخورداری روستاها، مسئولان برنامهریزی ناحیهای را قادر میسازد تا در سیاستگذاریها اصلاحات لازم را به عمل آورند. هدف از این تحقیق شناسایی میزان برخورداری و محرومیت دهستانهای شهرستان ساوه با استفاده از مدل موریس میباشد. روش گردآوری اطلاعات از روش مطالعه کتابخانهای و اسنادی و تحلیل دادههای آماری بوده که نهایتاً منجر به سطح بندگی سکونتگاههای روستایی از نظر میزان محرومیت و درجه توسعهیافتگی میباشد. بر اساس نتایج حاصل از تحقیق سطح توسعهیافتگی دهستانهای شهرستان ساوه در بخشهای مختلف متفاوت میباشد. اما در بیشتر بخشها توسعه یافته ترین دهستان طراز ناهید و توسعه نیافته ترین دهستان شاهسونکندی میباشد. Manuscript profile -
Article
38 - ارزیابی قابلیتها و چالشهای توسعه کالبدی – فضایی شهر مذهبی (مطالعه موردی: شهر کربلا در دوره معاصر)Urban Futurology , Issue 1 , Year , Summer 2021شهر از نظر کالبدی _فضایی با هدف ایجاد محیطی با هویت زیبا، مانوس و خوانا رشد می کند. در شهرهای مذهبی علاوه بر این اهداف، با رویکرد ارائه خدمات به زائرین و گردشگران مذهبی، در رشد اقتصادی شهر مؤثر است و میتواند در ایجاد رونق اقتصادی، اشتغال و امکانات نیز برای ساکنین ت Moreشهر از نظر کالبدی _فضایی با هدف ایجاد محیطی با هویت زیبا، مانوس و خوانا رشد می کند. در شهرهای مذهبی علاوه بر این اهداف، با رویکرد ارائه خدمات به زائرین و گردشگران مذهبی، در رشد اقتصادی شهر مؤثر است و میتواند در ایجاد رونق اقتصادی، اشتغال و امکانات نیز برای ساکنین تأثیرگذار باشد، به نحوی که در هماهنگی کامل با تقدس شهر و ابنیه موجود شهرهای مذهبی، مطابقت داشته باشد. تطابق اقتصادی در نظام سلسله مراتبی فضایی در شهر باید همسو با بافت شهری باشد، تا بتواند بین مذهب، مسکن و اقتصاد تعادل برقرار نماید. پیدایش و شکل گیری شهر کربلا نشان می دهد، در سالهای اخیر برنامهریزی و طرح های شهری برای همسویی رشد شهر متناسب با وجود عنصر و شاخص اصلی به نام بارگاه و حرم امام حسین(ع) انجام نشده است. استفاده از طرح جامع مصوب شهر کربلا توانسته است تا حدودی به برخی از ابعاد و شاخص های شهر توجه نماید و با تأکید بر این عوامل روند توسعه شهر متناسب با اقلیم و شرایط موجود را پیشنهاد و طراحی نماید. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش و ماهیت توصیفی– تحلیلی– تاریخی است و با بهرهگیری از منابع کتابخانهای، اسنادی و طرحهای بالادست و استفاده از سیستمهای جغرافیایی (GIS)، سنجش از دور و تفسیر نقشههای هوایی و ماهوارهای و با روش تجزیه و تحلیلSWOT به تحلیل قابلیت ها و چالشهای توسعه کالبدی فضایی شهر پرداخته شده است و با رعایت سلسله مراتب فضایی، معابر و شناخت گره های شهری، چالش ها با استفاده از روش تجزیه و تحلیلSWOT شناسایی شود. نتایج به دست آمده نشان میدهد، اصلیترین راهبرد توسعه شهر کربلا، بایستی مبتنی بر به کارگیری برنامههای توسعه اقتصادی و اجتماعی در بخشهای مختلف شهر باشد و از این طریق بتوان، به توسعه کالبدی– فضایی مناسب که حاصل توسعه اقتصادی و اجتماعی شهر است، دست یافت و بهترین مسیر ارتباطی بین هسته مرکزی با سایر نقاط شهر برقرار ساخت. Manuscript profile -
Article
39 - تحلیل و ارزیابی تاب آوری بافت فرسوده شهری (محدوده مورد مطالعه: منطقه 7 تهران)Urban Futurology , Issue 5 , Year , Summer 2022امروزه تاب آوری شهری در حوزۀ بافت های فرسوده به مسئله ای اساسی در حوزۀ تصمیم گیری های فضایی و شهری تبدیل شده است. از این رو، مدیران و سیاستگذاران شهری قسمت قابل توجهی از منابع و امکانات خود را در حوزۀ تدوین اسناد و فرآیندهای عملیاتی معطوف به تحقق و کاهش اثرگذاری آن در م Moreامروزه تاب آوری شهری در حوزۀ بافت های فرسوده به مسئله ای اساسی در حوزۀ تصمیم گیری های فضایی و شهری تبدیل شده است. از این رو، مدیران و سیاستگذاران شهری قسمت قابل توجهی از منابع و امکانات خود را در حوزۀ تدوین اسناد و فرآیندهای عملیاتی معطوف به تحقق و کاهش اثرگذاری آن در مواجه با بحران های احتمالی شهری، نموده اند. تحقیق حاضر با هدف تحلیل ابعاد تابآوری اجتماعی و کالبدی منطقه 7 شهرداری تهران انجام شد. روش تحقیق توصیفی تحلیلی و از لحاظ هدف کاربردی است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمونهای تی تک نمونه ای، همبستگی پیرسون و ضریب رگرسیون در نرمافزارهای SPSS و Arc GIS استفاده شدند. جامعه آماری پژوهش تعداد ۲۳۰ نفر از شهروندان ساکن در محلات منطقه 7 تهران بودند که به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. نتایج داده ها در مطالعه حاضر نشان داد که بعد کالبدی در رتبه اول (2/71) و بعد اجتماعی در رتبه دوم (2/53) قرار دارد. در پایان میتوان به این نتیجه رسید که تاب آوری شهری در منطقه 7 شهرداری تهران با توجه به ابعاد تاب آوری کالبدی و اجتماعی در وضعیت ناپایدار و ضعیف می باشد. بنابراین این منطقه در برابر سوانح و مخاطرات طبیعی از تاب آوری کالبدی و اجتماعی پایینی برخوردار است. Manuscript profile -
Article
40 - جایگاه پدیدهی خزش شهری در تحولات مکانی-فضایی سکونتگاههای حریم شهر تهران (نمونهی موردی : شهرستان اسلامشهر)Urban Futurology , Issue 9 , Year , Summer 2023گسترش سریع شهری همواره به عنوان یکی از مهمترین پدیدههای مکانی-فضایی در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران محسوب میشود و این مسئله آسیبهایی جدی بر فضای ملی، منطقهای و شهری در کشور ایران به همراه داشته است. شهرستان اسلامشهر از جمله محدودههای اطراف کلانشهر تهران می Moreگسترش سریع شهری همواره به عنوان یکی از مهمترین پدیدههای مکانی-فضایی در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران محسوب میشود و این مسئله آسیبهایی جدی بر فضای ملی، منطقهای و شهری در کشور ایران به همراه داشته است. شهرستان اسلامشهر از جمله محدودههای اطراف کلانشهر تهران میباشد که در دهههای اخیر به دلیل ارزانی زمین و مسکن، وجود پتانسیلهای بالقوه و موقعیت منطقهای خویش، همواره مورد توجه مهاجران قرار گرفته است و امروزه پدیدهی خزش شهری در آن مشکلات متعددی را در جنبههای مختلف ایجاد کرده است. از این رو پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی، کاربردی و اکتشافی به نقش پدیدهی خزش شهری در تحولات مکانی-فضایی سکونتگاههای حریم کلانشهر تهران (مطالعه موردی: شهرستان اسلامشهر و حوزهی نفوذ) پرداخته است. جامعهی آماری تحقیق حاضر را کلیهی صاحبنظران حوزههای خزش شهری تشکیل میدهند. حجم نمونهی 50 نفر تخمین زده شده و در راستای تحلیل یافتههای تحقیق از نرمافزارهای SPSS-Excel و Lisrer به منظور کدگذاری و تحلیل دادههای حاصل از پرسشنامهها استفاده گردیده است. نتایج تحقیق نشان میدهد عوامل محیطی-کالبدی، اقتصادی-اجتماعی و مدیریتی از مهمترین عوامل موثر بر خزش شهری شهرستان اسلامشهر بوده است. در عین حال خزش در تحولات مکانی شهرستان اسلامشهر تاثیرگذار نبوده اما بر جنبههای تحولات فضایی شهرستان اسلامشهر تاثیر گذار بوده است. Manuscript profile -
Article
41 - الگوی حکمروایی هوشمند شهری در مشارکت شهروندان (مطالعه موردی: منطقه 12 شهرداری تهران)Urban Futurology , Issue 9 , Year , Summer 2023این مطالعه به نقش مدیریت شهری هوشمند در همکاری و مشارکت شهروندان در منطقه 12 شهرداری تهران پرداخته است. هدف پژوهش واکاوی مفاهیم همکاری و مشارکت در حوزه مدیریت شهر هوشمند و نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در ارتقاء حکمروایی مشارکتی است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و همبستگی Moreاین مطالعه به نقش مدیریت شهری هوشمند در همکاری و مشارکت شهروندان در منطقه 12 شهرداری تهران پرداخته است. هدف پژوهش واکاوی مفاهیم همکاری و مشارکت در حوزه مدیریت شهر هوشمند و نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در ارتقاء حکمروایی مشارکتی است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و همبستگی و نوع پژوهش کاربردی است. محدوده پژوهش، منطقه 12 شهرداری تهران است. روش جمعآوری دادهها به صورت اسنادی و میدانی از نوع پرسشنامه بوده است. روش تجزیه و تحلیل دادهها به صورت تحلیل کمی و استنباطی بوده است. یافتههای حاصل از پرسشنامههای تکمیل شده از مدیران و متخصصان حوزه فنآوری اطلاعات و ارتباطات در نظام مدیریت شهری نشان میدهد که فناوری اطلاعات و ارتباطات در ارتقای همکاری و مشارکت شهروندان برای رسیدن به شهر مطلوب و پایدار نقش مهمی دارد. از این رو فنآوری اطلاعات و ارتباطات نقش مهمی در حمایت از اشتراکگذاری اطلاعات و یکپارچگی بین سازمانهای مدیریت شهری، دولتی و ذینفعان خارجی از جمله شهروندان منطقه 12 تهران دارد. همچنین نتایج حاصل نشان میدهد که فناوری اطلاعات و ارتباطات در ارتقای محیط همکاری در نظام مدیریت شهری نقش مهمی دارد. از جمله این نقشها، حمایت از اشتراکگذاری اطلاعات و ادغام بین سازمانهای دولتی و ذینفعان خارجی از جمله شهروندان است؛ بنابراین تصمیمگیری مبتنی بر دادههای موجود و برخط شهری یکی از نتایج اصلی مدیریت شهری هوشمند در افزایش کیفیت تصمیمات شهری است. Manuscript profile -
Article
42 - واکاوی موانع فراروی کارآفرینی خانگی در نواحی روستایی با تأکید بر اقتصاد مقاومتی از دیدگاه دانشجویان جهادگر بسیجی به مناطق محروم (مطالعه موردی: دهستان کامفیروز، شهرستان مرودشت)Journal of Studies of Human Settlements Planning , Issue 2 , Year , Autumn 2017کارآفرینی در مقیاس کوچک در قالب کسب و کار در منزل و کارهای خانگی به عنوان راهکاری مهم برای ایجاد اشتغال و درآمد در سراسر جهان محسوب می گردد و در کشور ما می تواند مسیری میانبر برای تحقّق اقتصاد مقاومتی باشد. لیکن اگر چه مشاغل خانگی یکی از زمینه های مناسب فعالیّت اقتصادی Moreکارآفرینی در مقیاس کوچک در قالب کسب و کار در منزل و کارهای خانگی به عنوان راهکاری مهم برای ایجاد اشتغال و درآمد در سراسر جهان محسوب می گردد و در کشور ما می تواند مسیری میانبر برای تحقّق اقتصاد مقاومتی باشد. لیکن اگر چه مشاغل خانگی یکی از زمینه های مناسب فعالیّت اقتصادی زنان، به ویژه در مناطق روستایی به شمار می رود، توسعۀ آن با موانع و محدودیت های متعدّدی رو به رو است. بر همین اساس پژوهش حاضر، با هدف واکاوی موانع فراروی کارآفرینی خانگی با تأکید بر اقتصاد مقاومتی انجام شده است. رویکرد غالب تحقیق، کمّی و روش آن مبتنی بر پیمایش بود. جامعۀ آماری این تحقیق در بردارندۀ 150 نفر از دانشجویان جهادگر بسیجی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت بودند که با استفاده از روش تمام شماری مطالعه شدند. در نهایت 126 پرسش نامه جمع آوری و تجزیه و تحلیل شد. ابزار اصلی جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه بود. روایی پرسش نامه با نظر کارشناسان و متخصصان تأیید شد. به منظور تعیین پایایی ابزار تحقیق، پیش آزمون انجام گرفت که مقدار آلفای کرونباخ محاسبه شده برای مقیاس اصلی پرسش نامه (794/0=α) محاسبه شد، که نشان دهندۀ مناسب بودن ابزار پژوهش است. داده های حاصل به وسیلۀ نرم افزارهای SPSSwin22 و LISREL 8.80 تجزیه و تحلیل گردید. جهت تحلیل عاملی موانع فراروی کارآفرینی خانگی با تأکید بر اقتصاد مقاومتی از تحلیل عاملی اکتشافی و به منظور بررسی شاخص نیکویی مدل تحقیق از تحلیل عاملی تأئیدی و مدل معادلات ساختاری بهره گرفته شد. نتایج حاصل از تحلیل عاملی مربوط به موانع فراروی کارآفرینی خانگی نشان داد که متغیرها در شش عامل ضعف حمایتی، موانع اقتصادی، موانع فرهنگی و اجتماعی، ضعف دانشی و اطلاع رسانی، موانع خانوادگی و نبود قوانین مرتبط قرار گرفته اند. مجموع این شش عامل، 521/70 درصد از واریانس موانع فراروی کارآفرینی خانگی با تأکید بر اقتصاد مقاومتی را تبیین کرده اند. در پایان بر اساس یافته های پژوهش، پیشنهاداتی ارائه شد. Manuscript profile -
Article
43 - مدیریت هوشمند شهری در بازآفرینی بافتهای تاریخی با رویکرد مشارکت اجتماعی (مطالعه موردی: منطقه 12 تهران)Journal of Studies of Human Settlements Planning , Issue 4 , Year , Winter 2024مقدمه: مشارکت همیشه از دغدغههای مهم برنامهریزان و مدیران شهری بوده است. با پیشرفت تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات و ظهور مدیریت هوشمند شهری، مشارکت معنی و مفهوم تازهای پیدا کرده است. هدف: هدف پژوهش تحلیل نقش مدیریت هوشمند در ارتقاء مشارکت اجتماعی شهروندان به منظور بازآفر Moreمقدمه: مشارکت همیشه از دغدغههای مهم برنامهریزان و مدیران شهری بوده است. با پیشرفت تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات و ظهور مدیریت هوشمند شهری، مشارکت معنی و مفهوم تازهای پیدا کرده است. هدف: هدف پژوهش تحلیل نقش مدیریت هوشمند در ارتقاء مشارکت اجتماعی شهروندان به منظور بازآفرینی بافت تاریخی در منطقه 12 شهر تهران است. روششناسی: این پژوهش از نوع کاربردی و روش آن به صورت توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری، کارشناسان فعال در حوزه بازآفرینی شهری محدوده مورد مطالعه و واحدهای تابعه آن بودهاند. حجم نمونه با استفاده از روش اشباع نظری تعیین گردیده است. در این روش 31 نفر کارشناس به عنوان نمونه مورد مطالعه تعیین گردیده است. روش نمونهگیری به صورت تکنیک گلوله برفی بوده است. روش جمعآوری داده و اطلاعات به صورت مرور اسنادی، پرسشنامه، مصاحبه نیمه ساختاریافته با برخی از افراد نمونه بوده است. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از جداول فراوانی، تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی بوده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: محدوده جغرافیایی پژوهش، منطقه 12 کلانشهر تهران بوده است.یافتهها: یافتههای پژوهش گویای آن است که مدیریت هوشمند با مؤلفههای اشتراکگذاری اطلاعات، فراهم ساختن بسترهای مشارکت و همکاری، هماهنگی داخلی، حکمرانی مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات و راهبردهای پشتیبان تصمیمگیری میتواند راهحلهای نوآورانه در ارتقاء مشارکت و بازآفرینی شهری در اختیار مدیران شهری قرار دهد. ضرایب عاملهای پنجگانه که بیشتر از 05/0 به دست آمد، گویای آن است که سازهی حکمرانی هوشمند منجر به مدلسازی خط مشی حاکمیت شهری به منظور بازآفرینی شهری شده و فرآیندهای سازمانی و روابط بین شهروندان با مدیران شهری را تسهیل میکند. بیش از 85 درصد افراد مطالعه شده با سازه مورد نظر موافق هستند.نتایج: نتایج حاصل حاکی از آن است که حکمرانی هوشمند باعث مدلسازی خطمشی حاکمیت شهری شده و در نتیجه به همکاری و مشارکت اعضای گروههای درگیر در بازآفرینی شهری کمک میکند و در نتیجه تعامل بین مدیریت شهری با مردم به صورت آنلاین افزایش پیدا میکند. Manuscript profile -
Article
44 - تنوع بخشی مشاغل و چالشهای آن در توسعه پایدار روستائی از دیدگاه کارشناسان(مطالعه موردی: روستاهای شهرستان لنگرود)Journal of Studies of Human Settlements Planning , Issue 4 , Year , Autumn 2022در اکثر کشورهای در حال توسعه، بخش کشاورزی نقش مهمی در ایجاد درآمد و فرصتهای شغلی جهت رفع نیازهای مناطق روستایی ایفا میکند. به طوری که فقدان تنوع در بسترهای اقتصادی و فرصتهای شغلی از مهمترین ویژگیهای روستاهای کشور است. در این راستا؛ رویکرد متنوعسازی فعالیتهای اقتص Moreدر اکثر کشورهای در حال توسعه، بخش کشاورزی نقش مهمی در ایجاد درآمد و فرصتهای شغلی جهت رفع نیازهای مناطق روستایی ایفا میکند. به طوری که فقدان تنوع در بسترهای اقتصادی و فرصتهای شغلی از مهمترین ویژگیهای روستاهای کشور است. در این راستا؛ رویکرد متنوعسازی فعالیتهای اقتصادی روستایی بایستی به عنوان راهکاری مفید مورد توجه قرار گیرد. تحقیق حاضر با هدف شناخت چالش های متنوع سازی فعالیتهای اقتصادی در روستاهای شهرستان لنگرود انجام شد. در این مطالعه، از روش دلفی در دو مرحله استفاده شد که جهت انجام این پژوهش تعداد 15 کارشناس به صورت هدفمند انتخاب شدند. با توجه به اینکه در این مقاله، مهمترین چالشها از دیدگاه کارشناسان مورد تحلیل قرار میگیرد در مرحله اول برای 16 نفر از کارشناسان از سوالات باز استفاده شد. در راند دوم با استفاده از تحلیل محتوای نتایج مرحله اول، پرسشنامه مرحله دوم با استفاده از طیف لیکرت طراحی شد، پنل متخصصان در این پژوهش 113 مشکل را در مسیر توسعه و تنوع بخشی اشتغال روستایی مطرح کردند. نتایج نشان داد که مهمترین مشکلات عبارتند از: نبود رابطه نزدیک بین صاحبان علم و دانش با تولیدکنندگان و صاحبان مشاغل روستاها(میانگین: 69/8 انحراف معیار: 31/1)، فقدان انگیزه لازم برای انجام فعالیتهای کشاورزی(میانگین: 61/8 انحراف معیار: 39/1)، عدم شناخت دقیق، علمی و طبقهبندی شده مسئولین مرتبط با اشتغال از مفهوم تنوع بخشی در جوامع روستایی (میانگین: 54/8، انحراف معیار: 71/1) و فقدان ثبات در برنامهها و سیاستهای اجرایی در روستاهای شهرستان لنگرود(میانگین: 31/8 انحراف معیار: 06/2) که عدم تنوع شغلی را به همراه داشتند. Manuscript profile -
Article
45 - Assessment of the Sustainable Rural Livelihoods Assets in Langroud CountyInternational Journal of Agricultural Management and Development , Issue 5 , Year , Autumn 2020The present descriptive survey aims to analyze sustainable rural livelihood in Langarud County of Guilan province, Iran. The statistical population was composed of all rural people in this county (N=37904). Convenience sampling used to determine sample size (n=180). The MoreThe present descriptive survey aims to analyze sustainable rural livelihood in Langarud County of Guilan province, Iran. The statistical population was composed of all rural people in this county (N=37904). Convenience sampling used to determine sample size (n=180). They were selected by proportionally allocated random sampling method. The research instrument was a self-designed questionnaire whose face and content validity was confirmed by a panel of experts. The reliability of the questionnaire was estimated by Cronbach’s alpha to be 0.76, implying its reliability. Results showed that among five capitals of sustainable livelihood, social, human, physical, natural and financial capitals were ranked from the first to fifth, respectively. Accordingly, rural people were in the best condition in terms of social capital compared to other capitals. Concerning the level of sustainable livelihood capitals, it is recommended that rural development policies should spur livelihood diversification as a core strategy. In addition, attempts should be made to enhance rural people’s awareness of what they have and to change their attitude towards what they feel in their life and/or they see in nature. Manuscript profile -
Article
46 - عوامل مؤثر بر پذیرش بیمه محصولات کشاورزی (مطالعه موردی: کشت پسته درمناطق روستایی شهرستان ابرکوه), Issue 1 , Year , Summer 2017امروزه رشد روز افزون جمعیت و تقاضا برای محصولات کشاورزی و غذایی متنوع و بیشتر، ضرورت سرمایه گذاری و حمایت بیمه ای از کشاورزی و تولید کنندگان محصولات کشاورزی را دو چندان نمود. چرا که کشاورزی به عنوان بخش اول فعالیت های اقتصادی بشر همواره نقش اساسی در حیات و توسعه جوامع Moreامروزه رشد روز افزون جمعیت و تقاضا برای محصولات کشاورزی و غذایی متنوع و بیشتر، ضرورت سرمایه گذاری و حمایت بیمه ای از کشاورزی و تولید کنندگان محصولات کشاورزی را دو چندان نمود. چرا که کشاورزی به عنوان بخش اول فعالیت های اقتصادی بشر همواره نقش اساسی در حیات و توسعه جوامع از جمله جوامع روستایی دارد. که در این بین محصول پسته به دلیل دارا بودن ارزش غذایی بالا، مورد تقاضای بازار های بین المللی، و مطابق با شرایط آب و هوایی کشور باید مورد توجه قرار گیرد. مقاله حاضر از نظر هدف کاربردی، از نوع تحلیلی- توصیفی و با رویکرد پیمایشی بود. در این مقاله به موضوع سازه های موثر بر پذیرش بیمه (مورد پژوهش: کشت پسته در مناطق روستایی شهرستان ابرکوه) پرداخته شـد و نحـوه گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی (استفاده از مقالات، کتاب ها، پایان نامه ها، سازمان های مختلف، نرم افزار های، Minitabو SPSS) و با استفاده از رگرسیون لجستیک بررسی گردید. جامعه آماری پژوهش آن دسته از ساکنان روستایی شهرستان ابرکوه بودند که به کشت پسته مشغول هستند (چه به صورت فعالیت اصلی یا به عنوان فعالیت فرعی در کنار سایر مشاغل یا سایر کشت ها). داده های مورد نیاز با استفاده از 141پرسشنامه و از طریق نمونه گیری تصادفی در فصل زراعی 1394-1395 گردآوری شد. به منظور سنجش روایی پرسشنامه از تحلیل عاملی و برای سنجش پایایی آن از آماره آلفای کرونباخ استفاده شد که مقدار آن در حد 85% تعیین گردید. نتایج این پژوهش نشان داد، سازه هایی مانند: سطح تحصیلات پسته کاران، عملکرد محصول، وضعیت شغلی، میزان ارائه بموقع خدمات، رضایت از غرامت دریافتی، ارتباط با کارشناسان و مروجان ترویج، شرکت در کلاس ها و میزان عضویت در تشکل ها رابطه مثبت و معنی داری با میزان پذیرش بیمه محصول پسته دارند. همچنین میزان رضایت از غرامت دریافتی، مهم ترین سازه در پذیرش بیمه محصول پسته در بین پسته کاران روستایی شهرستان ابرکوه است. Manuscript profile -
Article
47 - سنجش وارزیابی عملکرد استان بوشهر در بخش زراعت, Issue 2 , Year , Autumn 2017زراعت بزرگ ترین زیر بخش کشاورزی است که 56 درصد از ارزش افزوده، 60 درصد از اشتغال و 82 درصد از تولیدات این بخش را به خود اختصاص داد. از سوی دیگر عمده ترین نیاز های غذایی بشر نظیر غلات، حبوبات، سبزیجات و میوه جات از طریق زیر بخش زراعت تامین می گردد. با عنایت به نقش اثر گذ Moreزراعت بزرگ ترین زیر بخش کشاورزی است که 56 درصد از ارزش افزوده، 60 درصد از اشتغال و 82 درصد از تولیدات این بخش را به خود اختصاص داد. از سوی دیگر عمده ترین نیاز های غذایی بشر نظیر غلات، حبوبات، سبزیجات و میوه جات از طریق زیر بخش زراعت تامین می گردد. با عنایت به نقش اثر گذار گیاهان زراعی در جوامع انسانی می توان اذعان نمود که انسـان به طرق مختلف وابسته به محصولات زراعی است. به طوری که گیاهان زراعی به طور مستقیم و غیر مستقیم تأمین کننده اصلی مواد غذایی یعنی پروتئین ها، هیدرات های کربن، چربی ها، ویتامین ها و مواد معدنی هستند. همچنین امروزه بسیاری از کشور های پیشرفته جهان از طریق صادرات محصولات زراعی (خصوصاً صادرات غلات) ارز کلانی را وارد کشور خود می کنند. ارزش دارویی برخی گیاهان زراعی، اهمیت صنعتـی، زیست محیطی و ارزش گیاهان زراعی در احیای خواص فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک از دیگر کارکرد های مهم محصولات زراعی است که نقش آن ها را انکارپذیر می نماید. بر همین اساس پژوهش حاضر قصـد دارد جهت بهره برداری صحیح و مطلوب تر برنامه ریزان و تصمیم گیران از ظرفیت های بالقوه و غنی در کشور، با تکیه بر روش های کمی به سطح بندی و مقایسه شش زیر بخش زراعت در استان بوشهر بپردازد تا ضمن ارزیابی عملکرد آن ها، درجه برخورداری و میزان محرومیت مناطق نیز مورد تحلیل قرار گیرد. این بررسی با استفاده از منابع اسنادی سال 1390، درصدد است تا میزان توسعه زراعت در استان بوشهر را با استفاده از مدل تاپسیس و نرم افزار های Excel وSpss با رویکردی توصیفی- تحلیلی، مورد ارزیابی قرار دهد. سنجش میزان توسعه یافتگی بخش زراعت در منطقه مورد مطالعه حاکی از وجود شکاف عمیقی بین زیربخش های زراعی در استان بوشهر می باشد. به طوری که زیر بخش سبزیجات با 65/0 تنها زیر بخش توسعه یافته در استان می باشد. پس از آن نیز زیر بخش غلات با 58/0 در سطح متوسطی از توسعه قرار گرفت. در نقطه مقابل نتایج گواه این مطلب است که چهـار زیر بخش جالیزی، صنعتی، علوفه ای و حبوبات در جرگه بسیار محروم قرار داشته اند. این بررسی معتقد است، تنوع اقلیمی و توان اکولوژیکی استان و همچنین جایگاه مهم بخش زراعت در تامین امنیت غذایی و اقتصاد کشاورزی جامعه ایجاب می نماید. متولیان امر ضمن کسب شناخت همه جانبه، برنامه ریزی دقیق و مدیریت هدفمند، با به کارگیری روش های علمی بستر لازم جهت ارتقای تولید و نیل به خودکفایی در کشاورزی کشور را فراهم سازند Manuscript profile -
Article
48 - بررسی اثرات خزش شهری بر سکونتگاههای حریم کلانشهر تهران (نمونه موردی: شهرستان اسلامشهر), Issue 5 , Year , Winter 2023پدیدة خزش شهری مشکلات و تغییراتی را در حریم سکونتگاههای کلانشهری و حوزة نفوذی آن ایجاد میکند. یکی از مهمترین مشکلات این پدیده تغییر کاربری اراضی میباشد که برنامهریزان و طراحان بخش توسعه از آن به عنوان ابزار مهم در سطوح مختلف ملی، منطقهای و محلی استفاده میکنند؛ ل Moreپدیدة خزش شهری مشکلات و تغییراتی را در حریم سکونتگاههای کلانشهری و حوزة نفوذی آن ایجاد میکند. یکی از مهمترین مشکلات این پدیده تغییر کاربری اراضی میباشد که برنامهریزان و طراحان بخش توسعه از آن به عنوان ابزار مهم در سطوح مختلف ملی، منطقهای و محلی استفاده میکنند؛ لذا بررسی تأثیرات این رخداد از اهمیت زیادی برخوردار است. در این مقاله تأثیرات عوامل خزش شهری بر سکونتگاههای کلانشهر تهران (شهرستان اسلامشهر) مورد بررسی قرار گرفته است. در پژوهش حاضر حجم نمونه 50 نفر و ضریب پایایی به دست آمده 73/0 میباشد که نشان دهندة پایایی قابل قبول است. روایی تحقیق نیز از طریق پنلی از متخصصان و کارشناسان روستایی و شهری و شهرسازی مورد تأیید قرار گرفته است. در بُعد کالبدی افزایش ارزش اقتصادی زمین و افزایش راههای مواصلاتی بیشترین تأثیرات و ارتقاء سطح امکانات حمل و نقل شهرها و روستاها در این زمینه تأثیراتی نداشته است در بُعد اقتصادی و اجتماعی بهبود رفاه اقتصادی و ضعفها و ارزشهای اجتماعی ساکنین بیشترین تأثیرات و در بُعد مدیریتی تغییر در مکانیسم و فرآیندهای مدیریتی و معضلات و مشکلات دهیاریها بیشترین تأثیر را بر خزش شهری داشتهاند. در راستای وجود رابطه یا عدم وجود رابطه میان هر یک از متغیرهای موجود از نرم افزار لیسرر و مدل آزمون AGFI و دستور بینومال تست و آزمون نسبتها استفاده مینماییم. با توجه به نتایج سطح معناداری sig در همة متغیرها که کوچکتر از ضریب آلفا یعنی 05/0 شده است نتیجه میشود که عوامل محیطی-کالبدی، اقتصادی-اجتماعی و عوامل مدیریتی از اصلیترین مؤلفههای تأثیرگذار بر خزش شهری شهرستان اسلامشهر میباشند. Manuscript profile -
Article
49 - راهبرد های کارآمدی و اثربخشی کمیسیون های شهرسازی در فرایند ساخت و ساز شهری در منطقه یک تهران, Issue 5 , Year , Summer 2024چکیده امروزه توسعه شهری بیش از هر چیزی تحت تاثیر نظام ساخت و سازهای شهری است و در این بین ضوابط و مقررات شهرسازی مصوب، نقش به سزایی در نظم و نسق بخشی به توسعه شهری دارد. با توسعه سریع شهرنشینی و افزایش روزافزون ساخت و ساز در چنددهه اخیر، شاهد تغییرات ا Moreچکیده امروزه توسعه شهری بیش از هر چیزی تحت تاثیر نظام ساخت و سازهای شهری است و در این بین ضوابط و مقررات شهرسازی مصوب، نقش به سزایی در نظم و نسق بخشی به توسعه شهری دارد. با توسعه سریع شهرنشینی و افزایش روزافزون ساخت و ساز در چنددهه اخیر، شاهد تغییرات اساسی در منظر شهری هستیم که شهرهامحل خود نمایی هر یک از تک بناها در ارتفاع، رنگ، نوع مصالح و... در جداره ممتد خیابانها شده اند. در این روند ساخت و ساز، مدیران و مسئولین شهر با تصویب و لازم الاجرا کردن قوانین وآیین نامههای مختلف سعی در کنترل کردن شرایط نامناسب این دوره داشته اند.در این زمینه در جوامع شهری ایران ضوابط و مقررات تعریف شده در زمینه توسعه شهری متاسفانه از کارایی قابل ملاحظه ای برخوردار نبوده و این امر توسعه شهری را با اختلالات جدی مواجه ساخته است. دراین پژوهش که با روش توصیفی – تحلیلی و با روش میدانی و استفاده از ابزار پرسشنامه ای صورت گرفته است حجم نمونه 20 نفر از کارشناسان و خبرگان طرح های توسعه شهری مورد سوال در زمینه نقاط قوت و ضعف و تهدید و فرصت کارآیی این ضوابط و مقررات شامل (کمیسیون های ماده 100، 5 و 55) قرار گرفته اند. لذا ابتدا از طریق مدل سوات عوامل قوت، ضعف، تهدید و فرصت از طریق روش دلفی جمعآوری و سپس مولفههای پژوهش مشخص شد و پس از انجام محاسبات طی روشی تلفیقی با مدل AHP مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که راهبرد تدافعی با مقدار اندازه گیری شده 078/4 بهعنوان راهبرد برتر در زمینه ارائه راهبرد های افزایش کارآیی طرح های توسعه شهری شناخته شده و پس از آن راهبرد تهاجمی با مقدار 895/3 به عنوان راهبرد مکمل آمده است که نشان دهنده تاثیر مقایسههای زوجی گویههای مندرج در مدل سوات می باشد Manuscript profile