این آزمایش به صورت کرت های دوبار خردشده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال های زراعی 95-1394 و 96-1395 در استان خوزستان اجرا شد. عامل اصلی، تنش کمبود آب با چهار سطح، آبیاری پس از تخلیه 45، 60، 75 و 90درصد آب قابل استفاده گیاه به عنوان عامل فرعی، تلفیق کود بیولوژیک و شیمیایی نیتروژنی، با سه سطح 100 درصد کود شیمیایی، 75 و 50 درصد تلفیق کود شیمیایی با 100 درصد نیتروکسین و تراکم بوته در سه سطح 57، 71 و 95 هزار بوته در هکتار به عنوان عامل فرعی فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد برهمکنش تنش کمبود آب، تلفیق کود زیستی و شیمیایی نیتروژن و تراکم بوته تأثیر معنی دار بر عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه در طبق، شاخص برداشت و عملکرد بیولوژیکی داشتند. بیشترین عملکرد دانه از تیمار آبیاری مطلوب با تلفیق 75 درصد کود شیمیایی و زیستی و تراکم 95 هزار بوته حاصل شد که نسبت به تیمار تنش خیلی شدید رطوبتی با 75 درصد کود شیمیایی و بیولوژیکی و تراکم 57 هزار بوته 75 درصد افزایش به دست آمد. برهمکنش تنش رطوبتی و تراکم و کودها بر درصد روغن و شاخص سطح برگ معنی دار شد. در مجموع استفاده از نیتروژن از دو منبع شیمیایی و زیستی در تراکم 95 هزار بوته برای کاهش اثرات تنش رطوبتی بر گیاه آفتابگردان قابل توصیه می باشد. Manuscript profile

با توجه به محدودیت منابع آبی کشور ضرورت یافتن راهکارهای بهینه مصرف آب در تولید محصولات زراعی در کنار کاهش کاربرد نهاده های شیمیایی، آزمایشی در سال زراعی 1397 به صورت کرت های خرد شده فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به منظور ارزیابی اثر کاربرد همزمان بیوچار و نیتروکسین بر شاخص های رشد و عملکرد لوبیا چشم‌بلبلی تحت رژیم های مختلف آبیاری، در مزرعه تحقیقاتی شهید سالمی اهواز اجرا گردید. رژیم آبیاری شامل آبیاری پس از 60، 90 و 120 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A به کرت های اصلی و کاربرد بیوچار شامل صفر، چهار و هشت تن در هکتار و نیتروکسین شامل تلقیح و عدم تلقیح به کرت های فرعی اختصاص داده شد. کاربرد هشت تن در هکتار بیوچار به همراه نیتروکسین موجب بهبود 12% محتوای آب نسبی در شرایط تنش شدید شد. سطح آبیاری 120 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر موجب کاهش 33% عملکرد دانه شده و کاربرد نیتروکسین در شرایط نرمال موجب افزایش 19% عملکرد دانه شد اما در سطح آبیاری 120 میلی‌متر تبخیر تأثیر معنی‌دار بر عملکرد دانه نداشت. کاربرد بیوچار در شرایط بدون تنش موجب افزایش 37% عملکرد دانه شد که این تغییرات در سطح آبیاری 120 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر به 29% رسید. بیشترین عملکرد دانه (266 گرم در مترمربع) از شرایط بدون تنش و استفاده از هشت تن در هکتار بیوچار حاصل شد. بیشترین عملکرد بیولوژیک در شرایط و کاربرد هشت تن در هکتار بیوچار و عدم استفاده از نیتروکسین (809 گرم در مترمربع) حاصل شد. کاربرد هشت تن در هکتار بیوچار در تلفیق با نیتروکسین می تواند عملکرد قابل قبولی در شرایط محدودیت آبیاری لوبیا چشم بلبلی ایجاد کند. Manuscript profile

اثر کاربرد مقادیر مختلف بیوچار و اسید هیومیک بر خصوصیات فیزیولوژیکی و عملکرد دانه ذرت هیبرید سینگل کراس 704 تحت تنش کمبود آب طی آزمایشی به صورت کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال های زراعی 97-1396 و 98-1397 در مزرعه ای واقع در شهرستان اهواز ارزیابی شد. کرت اصلی شامل تنش کمبود آب با سه سطح آبیاری، پس از تخلیه 30، 40 و 50 درصد ظرفیت زراعی، به ترتیب به عنوان آبیاری مطلوب، تنش ملایم و تنش شدید، کرت فرعی شامل بیوچار با 2 سطح (شاهد، عدم کاربرد بیوچار) و کاربرد 4 تن در هکتار بیوچار و کرت فرعی فرعی شامل اسید هیومیک با 4 سطح (شاهد، عدم کاربرد اسید هیومیک)، کاربرد 2، 4 و 6 لیتر در هکتار اسید هیومیک بودند. نتایج نشان داد که اثرات برهمکنش تنش کمبود آب و بیوچار، همچنین تنش کمبود آب و اسید هیومیک بر عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه در بلال، شاخص کلروفیل فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز و کاتالاز در سطح احتمال یک درصد معنی دار بودند. در شرایط تنش شدید، عملکرد دانه (36 درصد) تعداد دانه در بلال (22 درصد) و شاخص سطح برگ (36/30 درصد) کاهش و میزان فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز (37 درصد) افزایش یافت. اسید هیومیک بر تمام صفات آزمایش اثر معنی داری داشت. بیشترین عملکرد دانه (18/8995 کیلوگرم در هکتار) مربوط به تیمار آبیاری پس از تخلیه 40 درصد ظرفیت زراعی و کاربرد 4 تن در هکتار بیوچار بود. در مجموع استفاده از 4 لیتر در هکتار اسید هیومیک در شرایط تنش رطوبتی متوسط به دلیل نقش مثبتی که بر رشد و افزایش 42 درصدی عملکرد نسبت به تیمار تنش شدید و عدم مصرف اسید هیومیک داشت می تواند در شرایط خشک و نیمه خشک برای صرفه جویی در مصرف آب و کاهش اثرات تنش کمبود آب قابل توصیه باشد. Manuscript profile

کم آبی از جمله عواملی است که با ایجاد محدودیت در رشد، دست یابی به عملکرد بالا را دشوار می سازد و استفاده بهینه از آب نقش مهمی در حصول عملکرد مورد انتظار دارد. همچنین، توجه به نقش مدیریتی کاربرد برخی از مواد افزودنی نظیر سوپرجاذب ها به منظور استفاده بهینه از آب در کشاورزی، در شرایط تنش کم آبی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بدین منظور آزمایشی به‌صورت کرت‌های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 94- 1393 در ایستگاه تحقیقاتی سراب چنگائی، خرم آباد به اجرا درآمد. تیمار آبیاری تکمیلی در سه سطح دیم، آبیاری تکمیلی در مرحله 50 درصد گل‌دهی و آبیاری تکمیلی در مرحله 50 درصد گل‌دهی + 50 درصد غلاف‌دهی) در کرت‌های اصلی، سوپرجاذب (مصرف 90 کیلوگرم در هکتار و عدم مصرف) در کرت های فرعی و ارقام نخود (آرمان، آزاد، هاشم، عادل و لاین ILC482) در کرت های فرعی-فرعی قرار داده شدند. بیشترین عملکرد دانه و پروتئین (به ترتیب 3890 و 870 کیلوگرم در هکتار)، در شرایط آبیاری تکمیلی در دو مرحله و مصرف سوپرجاذب به‌دست آمد که نسبت به شاهد دیم و عدم مصرف سوپرجاذب به‌ترتیب 24 و 21 درصد بیشتر بود. بیشترین شاخص سبزینگی برگ (39/22)، تعداد غلاف در بوته (22/1)، وزن صد دانه (52/4 گرم) و عملکرد زیستی (5431/5 کیلوگرم در هکتار) مربوط به آبیاری دو مرحله ای بود. همچنین بیشترین تعداد غلاف در بوته (27/7) در رقم هاشم و مصرف سوپرجاذب مشاهده شد که نسبت به عدم مصرف سوپرجاذب در همین رقم به‌ترتیب 34 درصد بیشتر بود. برهمکنش سوپرجاذب و رقم نشان داد که بیشترین عملکرد دانه (4159 کیلوگرم در هکتار)، نیتروژن دانه (3/69 درصد) و عملکرد پروتئین (960 کیلوگرم در هکتار) در رقم عادل و در شرایط مصرف سوپرجاذب بود. در شرایط دیم، مصرف سوپرجاذب باعث افزایش عملکرد دانه و عملکرد پروتیئن ژنوتیپ های نخود شد. نتایج نشان داد که در تمام سطوح آبیاری تکمیلی، استفاده از پلیمرهای سوپرجاذب موجب بهبود شرایط رشدی گیاه و افزایش معنی دار کمیت دانه گردید. Manuscript profile

تنش کمبود آب به عنوان یکی از مهم ترین عوامل محدود کننده رشد و عملکرد گیاهان می باشد که در سال های اخیر کاربرد روش های مختلف جهت کاهش اثرات منفی آن مورد توجه بسیاری از محققان قرار گرفته است. این آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو سال زراعی انجام شد. تأثیر محلول پاشی منیزیم و پتاسیم بر ویژگی های مورفولوژیکی، بیوشیمیایی و عملکردی ذرت (رقم سینگل کراس 704) در دورهای مختلف آبیاری (50، 75 و 100 میلی متر تبخیر از تشت کلاس A) موردارزیابی قرارگرفت. نتایج تجزیه واریانس حاکی از آن بود که اثر متقابل آبیاری و ترکیب منیزیم و پتاسیم بر ویژگی های ارتفاع بوته، قطر ساقه، طول بلال، تعداد دانه در بلال، میزان جذب پتاسیم، میزان جذب منیزیم، کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کارتنوئید، پرولین، عملکرد بیولوژیکی، عملکرد دانه و شاخص برداشت تاثیر معنی دار آماری داشت. نتایج بررسی مقایسه میانگین اثر ﻋﻨﺎﺻﺮ ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ و منیزیم ﺑﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮات مورفولوژیکی و ﺑﯿﻮﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ تحمل ﺑﻪ ﺧﺸﮑﯽ در ذرت (رقم سینگل کراس 704) نشان داد که ﻣﺼﺮف این عناصر باعث اﻓﺰاﯾﺶ معنی دار صفات ارتفاع بوته، قطر ساقه، طول بلال، تعداد دانه در بلال، میزان جذب پتاسیم، میزان جذب منیزیم، کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کارتنوئید، عملکرد بیولوژیکی، عملکرد دانه و شاخص برداشت در ﺷﺮاﯾﻂ کمبود آب ﮔﺮدﯾﺪ؛ به گونه ای که بیشترین مقدار این صفات در شرایط تبخیر 50 میلی متر از تشت تبخیر و کاربرد 200 کیلوگرم در هکتار سولفات منیزیم و 300 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم بود. محلول پاشی غلظت های مختلف ﺳﻮﻟﻔﺎتﭘﺘﺎﺳﯿﻢ و ﺳﻮﻟﻔﺎت منیزیم از ﻃﺮﯾﻖ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯿﺰان ﺟﺬب ﻋﻨﺎﺻﺮ ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ و منیزیم، ﺣﻔﻆ ﮐﻠﺮوﻓﯿﻞ ﺑﺮگ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻓﺘﻮﺳﻨﺘﺰ ﻣﺆﺛﺮﺗﺮ و همچنین اﻓﺰاﯾﺶ ﻏﻠﻈﺖ ﭘﺮوﻟﯿﻦ در ﺑﺮگ ﮔﯿﺎه، اثرات منفی کمبود آب را تعدیل و تحمل ذرت به شرایط کمبود آب را بهبود بخشید. Manuscript profile

بررسی اثر میزان و تقسیط کود نیتروژن بر عملکرد و کارایی مصرف نیتروژن ارقام کینوا، طی آزمایشی در سال‌های زراعی 98-1397 و 99-1398 به‌صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل چهار مقدار کود نیتروژن (0، 100، 200 و 300 کیلوگرم در هکتار) و چهار روش تقسیط کود نیتروژن (50 درصد پایه +50 درصد شش برگی، 50 درصد پایه + 25 درصد شش برگی + 25 درصد اواسط گلدهی، 25 درصد پایه + 50 درصد شش برگی + 25 درصد اواسط گلدهی و 25 درصد پایه + 25 درصد شش برگی + 50 درصد اواسط گلدهی) به عنوان فاکتورهای اصلی و سه رقم کینوا شامل رقم Gizal، Q26 و Titicaca به‌عنوان فاکتور فرعی بودند. نتایج آزمایش نشان داد شاخص سبزینگی، ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، تعداد پانیکول در واحد سطح و تعداد دانه در پانیکول تحت تاثیر مقدار کود × تقسیط × رقم قرار گرفتند. برهمکنش چهارگانه سال× میزان نیتروژن× تقسیط × رقم فقط بر ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، شاخص برداشت و کارایی مصرف نیتروژن معنی دار شد. بالاترین عملکرد دانه در کلیه سطوح مختلف نیتروژن مربوط به رقم Q26 و در هر دو سال از مصرف 200 کیلوگرم نیتروژن مشاهده شد. به طوری که، در سال اول تقسیط آن به صورت 25 درصد پایه +50 درصد شش برگی + 25 درصد اواسط گلدهی(125%) و در سال دوم تقسیط به صورت 50 درصد پایه + 25 درصد شش برگی + 25 درصد اواسط گلدهی(88%) بهترین نتیجه را موجب شدند. بالاترین کارایی مصرف نیتروژن ارقام Gizal (8/52) و Q26 (8/51 کیلوگرم در کیلوگرم) در سال اول از 200 کیلوگرم در هکتار و تقسیط آن به صورت 25 درصد پایه + 50 درصد شش برگی + 25 درصد اواسط گلدهی مشاهده شد، در حالی که در سال دوم مصرف 100 کیلوگرم در هکتار موجب نتیجه بهتری شد و این امر حاکی از آن است که شرایط اقلیمی و تقسیط دارای نقش مؤثری در افزایش کارایی مصرف نیتروژن بوده است. بنابراین، می توان با مدیریت صحیح گام مهمی در جهت افزایش میزان تولید برداشته و میزان ریسک در تولید را کاهش داد. Manuscript profile

این پژوهش با هدف بررسی صفات فنولوژیک، فیزیولوژیک و عملکرد دانه شش ژنوتیپ گلرنگ در شرایط تنش خشکی و بدون تنش در دو آزمایش مستقل، هر یک به صورت آزمایش‌های فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال زراعی 95- 1394 و 96-1395 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی سرابله اجرا شدند. یکی از آزمایش‌ها تحت شرایط بدون تنش آبیاری بر اساس نیاز گیاه و آزمایش دیگر به صورت تنش خشکی بدون هیچ گونه آبیاری و صرفاً با استفاده از نزولات آسمانی انجام گردید. میزان کل بارش در طی دوره رشد گیاه در سال‌های 95-1394 و 96-1395 به ترتیب 410/7 و 388/5 میلی‌متر بودند که با توزیع نامناسب در طی فصل رشد اتفاق افتادند. تیمارهای آزمایشی، فاکتور اول شامل شش ژنوتیپ گلرنگ و فاکتور دوم شامل تلقیح بذر با ازتوباکتر همراه با مصرف کود شیمیایی اوره در چهار سطح بدون مصرف هیچ منبع کودی (شاهد)، تلقیح بذر با ازتوباکتر، تلقیح بذر با ازتوباکتر+ 50 درصد نیتروژن از منبع اوره و 100 درصد نیتروژن از منبع کود شیمیایی اوره بر اساس نتایج آزمایش خاک، بودند. نتایج نشان داد اثر منبع نیتروژن و ژنوتیپ در هر دو شرایط تنش خشکی و بدون تنش بر روی کلیه صفات مورد بررسی در این آزمایش معنی‌دار بود. در شرایط تنش خشکی بیشترین عملکرد دانه متعلق به ژنوتیپ سینا در تیمارهای کاربرد 100 درصد کود شیمیایی نیتروژن و تیمار تلفیقی ازتوباکتر+ 50درصد مصرف کود شیمیایی نیتروژن (به ترتیب با میانگین 1408 و 1336 کیلوگرم در هکتار) برآورد شدند، که اختلاف معنی‌داری با یکدیگر نداشتند. در شرایط بدون تنش بیشترین عملکرد دانه به تیمار 100 درصد مصرف کود شیمیایی نیتروژن و ژنوتیپ PI-306974 با میانگین 2185 کیلوگرم در هکتار اختصاص داشت. در نتیجه، در شرایط بدون تنش ژنوتیپ PI-306974 با مصرف 100 درصد کود شیمیایی نیتروژن جهت حصول حداکثر عملکرد گلرنگ و تحت شرایط تنش خشکی کشت ژنوتیپ سینا با کاربرد 50 درصد کود شیمیایی نیتروژن به همراه ازتوباکتر می‌تواند در منطقه آزمایش به کار روند. Manuscript profile

این آزمایش با هدف ارزیابی اثر عناصر ریزمغذی بر شاخص های فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و عملکردی ذرت هیبرید SC704 در شرایط کمبود آب، در دو سال زراعی 1396-1395 و1397-1396 در مزرعه آزمایشی در شمال غرب اهواز اجرا شد. آزمایش به صورت کرت های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار بود. کرت های اصلی شامل تنش کم ‎آبی در سه سطح آبیاری کامل (شاهد)، قطع آبیاری در مراحل رشد رویشی (14-12 برگی) و ابتدای رشد دانه، کرت های فرعی شامل محلول پاشی سولفات روی در سه غلظت (صفر، 5 و 10 گرم در یک لیتر آب) و کرت های فرعی فرعی شامل محلول پاشی سولفات آهن در سه غلظت (صفر، 3 و 6 گرم در یک لیتر آب) بودند. یافته های این تحقیق نشان داد که افزایش غلظت سولفات روی از صفر به ده در هزار و در مقادیر ثابت کاربرد سولفات آهن (غلظت 6 در هزار) منجر به افزایش شاخص سطح برگ در شرایط کمبود آب در مرحله رشد رویشی و ابتدای مرحله رشد دانه گردید و همچنین کمترین میزان فتوسنتز جاری در شرایط عدم محلول پاشی روی و آهن حاصل گردید. کمترین محتوای دی اکسیدکربن بین سلولی در شرایط قطع آبیاری در ابتدای مرحله رشد دانه به دست آمد که کاربرد سولفات روی و آهن سبب افزایش مقادیر این صفت و رفع محدودیت های فتوسنتزی شد. بیشترین عملکرد بلال در آبیاری کامل با محلول پاشی سولفات آهن با غلظت 6 در هزار (9135/66 کیلوگرم در هکتار) به دست آمد که نسبت به عدم محلول پاشی در همین سطح آبیاری 25/1 درصد افزایش داشته است. Manuscript profile