آلفاگلوکزیداز از گروه آنزیم‌های هیدرولازی است که انتهای غیراحیایی کربوهیدرات‌ها را به آلفاگلوکز هیدرولیز می‌کند. مهار این آنزیم موجب مهار جذب گلوکز می‌گردد. ترکیباتی که آنزیم آلفاگلوکزیداز را مهار می‌کنند جهت درمان دیابت نوع دو به کار می‌روند. گیاه خارخسک (Tribulus terrestris) گیاه دارویی است که در سراسر جهان رویش دارد. ساپونین‌های این گیاه ترکیب مؤثر اصلی آن و مسئول فعالیت‌های بیولوژیکی گیاه می‌باشند. در این پژوهش تاثیر غلظت‌های مختلف ساپونین استخراج شده از گیاه خارخاسک بر فعالیت و ساختار آلفاکلوگوزیداز توسط طیف‌سنجی الایزاریدر، UV-Visible و دورنگ نمایی دورانی (CD) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج طیف‌سنجی الایزاریدر نتایج نشان داد ساپونین به صورت ضد رقابتی موجب مهار فعالیت آنزیم آلفاگلوکزیداز می‌گردد. مقدار نصف غلظت مهاری (IC50) برای ساپونین 38 میکرومولار محاسبه شد. جذب نور مرئی-فرابنفش آلفاگلوکزیداز با افزودن غلظت‌های ساپونین افزایش یافت. مقایسه طیف CD آنزیم آلفاگلوکزیداز و کمپلکس‌ ساپونین-آنزیم نشان داد محتوای ساختار آلفا هلیکس کاهش و محتوای ساختارهای صفحات بتا و رندوم کویل افزایش یافت. در مجموع، نتایج نشان داد ساپونین استخراج شده از گیاه خارخسک تغییرات ساختاری در آلفاگلوکوزیداز ایجاد می‌کند و فعالیت آنزیم را کاهش می‌دهد. به صورت خلاصه، ساپونین‌های استخراج شده از گیاه خارخاسک می‌تواند به عنوان کاندیدایی مناسب جهت طراحی داروی درمان دیابت نوع دوم ‌باشد. Manuscript profile