مبانی فقهی حدنگاری املاک توسط مالکان

محورهای موضوعی : فقه و مبانی حقوق

شیوا محمدی ¹ (دانشجوی دکتری، گروه حقوق خصوصی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران.)
سعید خردمندی ² (استادیار، گروه حقوق خصوصی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران)

تاریخ دریافت : 1399/02/28 تاریخ پذیرش : 1399/10/01 تاریخ انتشار : 1400/06/01

کلید واژه: انفال, ملکیت, املاک, حدنگاری, زمین‌خواری, مالک, اصل لاضرر, اصل اباحه,

چکیده مقاله :

از گذشته، تعیین حدود ملکی با هدف معین شدن حقوق مالکان در جریان بوده و امروزه نیز با وجود امکانات علمی پیشرفته، این عمل توسط سازمان اسناد و املاک کشور، در جهت صدور سند تک برگی مالکیت انجام می شود. اما هم‌اکنون نیز املاک زیادی وجود داشته که حدود آنها به درستی تعیین نشده است. این پژوهش با هدف بررسی ضرورت شرعی استفاده از کاداستر برای مردم و مسئولین انجام شده است. نتایج پژوهش نشان داد با هدف محافظت از اموال عمومی که زمین خواری آفت آن است، به موجب آیات قرآنی و روایات فقهی، می بایست از هر اقدام لازم در این جهت بهره برد. از سوی دیگر، اصول فقهی لاضرر، اصل اباحه، بنای عقلاء اصل متع غرر و اصل منع تدلیس این بحث را به پیش کشیده که عدم معین بودن حدود ملکی، زمینه ساز فریب کاری در جامعه بوده و این مسئله می تواند به زیان شخصی افراد در معاملات و یا منافع عمومی جامعه بیانجامد. لذا استفاده از ابزار حدنگاری که مانع از این آثار منفی می گردد، برای مسئولین و مردم عامه ضرورت دارد تا منافع کل جامعه حفظ گردد.

چکیده انگلیسی:

In the past, the delimitation of property was underway with the aim of determining the rights of owners, and today, despite advanced scientific facilities, this action is done by the State Property and Documents Organization, in order to issue a monopoly document of ownership. But there are still many properties whose boundaries have not been properly defined. This study aims to investigate the religious necessity of using cadastre for people and officials. It was concluded that in order to protect public property that is plagued by land, according to Quranic verses and jurisprudential narrations, any necessary action should be taken in this direction. On the other hand, the principles of harmless jurisprudence, the principle of immorality, the building of the wise, the principle of arrogance and the principle of prohibition of forgery have led to the argument that the uncertainty of property boundaries is a precondition for deception in society and this issue can be to the detriment. Individuals engage in transactions or the public interest of society. Therefore, the use of surveying tools that prevent these negative effects is necessary for officials and the general public to protect the interests of society as a whole.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم.

ابن حمزه (1387). الوسیله. قم: انتشارات دارالفکر، ج1.

ابن قدامه، عبدالله (بی‌تا). المغنی. بی‌جا: دارالکتب العربی، چاپ سوم، ج3.

اصغرزاده بناب، مصطفی (1390). حقوق ثبت کاربردی، دعاوی و اعتراضات ثبتی مربوط به املاک. تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد، ج1.

اصفهانی، راغب (1377). المعجم الفاظ قرآن کریم. قم: دارالفکر، ج1.

انصاری، شیخ مرتضی (1420ق). کتاب المکاسب. قم: مؤسسه باقری، ج2.

برنجکار، حمید (1378). ارزیابی اقتصادی طرح کاداستر در کشور.  همایش نقشه‌برداری، ص219 – 228.

حرّ عاملی، محمدحسین (1414ق). وسایل الشیعه. قم: موسسه آل بیت، چاپ دهم، ج6.

خویی، ابوالقاسم (1422ق). مصباح الاصول. قم: آل بیت، ج1.

خیراللهی، محمدعلی (1384). بررسی فقهی و حقوقی احیاء زمین‌های موات. پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، 1(1)، ص 73-84.

سبزواری، محمد (1412ق). کفایه الاحکام. اصفهان: مدرسه صدر مهدوی، ج1(چاپ سنگی).

سنهوری، عبدالرزاق (1417ق). مصادر الحق فقه و الاسلامی. قم: نشر صالحین، ج1.

شهری، غلامرضا (1384). حقوق ثبت‌ اسناد و املاک. بی‌جا: انتشارات جهاد دانشگاهی، چاپ شانزدهم.

شهید ثانی، زین‌الدین (1410ق). الروضه البهیه. تحقیق کلانتر داوری. قم: بی‌نا، چاپ سوم، ج2.

طباطبایی، سید علی (1419ق). ریاض المسائل. قم: مؤسسة النشر الاسلامی، ج1.

عبدالرحمان، محمود (2010م). معجم المصطلحات والالفاظ الفقهیه. بی‌جا: بی‌نا، ج2.

فخرالمحققین (بی‌تا). ایـضـاح الـفـوأد فى شرح اشکالات القواعد. تهران: نشر اسماعیلیان، ج1.

فیاض، محمد اسحاق (1382). اصول فقهی. قم: نشر قلم، ج1.

محمدامین، زین‌الدین (1413ق). کلمه التقوی. قم: بی‌نا، چاپ یازدهم، ج5.

نائینی، محمدحسین (1413ق). فوائد الاصول. قم: بی‌نا، چاپ هفتم، ج3.

نجفی، محمدحسن (1367ق). جواهر الکلام. قم: دارالکتب الاسلامیه، چاپ دهم، ج1.

نوری، محیی‌الدین (1408ق). مستدرک الوسایل. قم: بی‌نا، چاپ نهم، ج3.

همدانی، آقارضا (1412ق). مصباح الفقیه. چاپ سوم، ج1، (چاپ سنگی).