فهرست مقالات مجتبی محمدی


  • مقاله

    1 - پهنه‌بندی خطر زمین لغزش با استفاده از سیستم استنتاج فازی در حوزه‌ی رودخانه‌ی ایذه
    علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی) , شماره 1 , سال 19 , بهار 1402
    باوجود توسعه‌ی روزافزون شهرها، روستاها، مناطق و شهرک‌های صنعتی، راه‌های ارتباطی و... بررسی و مطالعه‌ی پایداری دامنه‌ها و تعیین میزان خطر نسبی آن‌ها ضروری است. حوزه رودخانه ایذه در شمال شرق استان خوزستان، دارای انواع مختلف ناپایداری‌های دامنه‌ای می‌باشد. بررسی وضعیت ناپا چکیده کامل
    باوجود توسعه‌ی روزافزون شهرها، روستاها، مناطق و شهرک‌های صنعتی، راه‌های ارتباطی و... بررسی و مطالعه‌ی پایداری دامنه‌ها و تعیین میزان خطر نسبی آن‌ها ضروری است. حوزه رودخانه ایذه در شمال شرق استان خوزستان، دارای انواع مختلف ناپایداری‌های دامنه‌ای می‌باشد. بررسی وضعیت ناپایداری در سطح این منطقه ، پهنه‌بندی آن و مشخص کردن مناطقی که حساسیت بیشتری نسبت به ناپایداری دارند، وتعیین میزان جابه‌جایی و مکانیزم این‌گونه حرکات، ما را در کنترل و پیشگیری از بروز خطرات احتمالی یاری خواهد کرد. در این مطالعه پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش در حوزه‌ی رودخانه‌ی ایذه با استفاده از سیستم استنتاج فازی (روش سلسله مراتبی فازی یا FAHP) در محیط GIS صورت گرفته است. بدین منظور با استفاده از پرسشنامه، مطالعات قبلی و بررسی محدوده موردمطالعه معیارهای شیب، جهت شیب رودخانه، گسل، بارش، شبکه راه‌ها، تراکم آبراهه‌ها، لیتولوژی و کاربری اراضی به‌عنوان مهم‌ترین عوامل مؤثر بر زمین‌لغزش در حوزه‌های ده شیخ و ایذه شناخته‌شده‌اند. میزان تأثیر و وزن این عوامل با استفاده از روش سلسله مراتبی فازی (FAHP) به‌منظور پهنه‌بندی مشخص و تعیین گردیدند. اطلاعات‌پایه شامل معیارهای مؤثر بر زمین‌لغزش در محیط GIS استانداردسازی و فازی گردیده و درنهایت با استفاده از اوزان به‌دست‌آمده، نقشه پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش در حوضه‌های ده شیخ و ایذه به دست آمد. این مطالعه نشان داد که معیارهای شیب، لیتولوژی، فاصله نسبت به رودخانه و شبکه راه‌ها به‌عنوان تأثیرگذارترین پارامترهای مؤثر بر زمین‌لغزش در محدوده رودخانه ایذه می‌باشند. با توجه به انطباق نتایج این پهنه‌بندی با زمین‌لغزش‌های رخ‌داده و هزینه کم این نوع مطالعات، می‌توان از مطالعات سنجش‌ازدوری در برنامه‌ریزی‌های آتی در این منطقه بهره برد. پرونده مقاله

  • مقاله

    2 - ارزیابی هیدرولوژی کارست به منظور مدل سازی توزیع مکانی تغذیه در آبخوان های کارستی مطالعه موردی : شهرستان داراب
    علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی) , شماره 5 , سال 18 , زمستان 1401
    ارزیابی توزیع مکانی تغذیه در منطقه های کارستی نقش مهمی در مدیریت و حفاظت از منابع آبی دارد به دلیل پیچیدگی شرایط طبیعی و حرکت آب در منطقه های کارستی ، چگونگی تغذیه در آبخوان های کارستی پیچیده است و به کار بردن روش های مرسوم اندازه گیری تغذیه در ناحیه های کارستی نتیجه ی چکیده کامل
    ارزیابی توزیع مکانی تغذیه در منطقه های کارستی نقش مهمی در مدیریت و حفاظت از منابع آبی دارد به دلیل پیچیدگی شرایط طبیعی و حرکت آب در منطقه های کارستی ، چگونگی تغذیه در آبخوان های کارستی پیچیده است و به کار بردن روش های مرسوم اندازه گیری تغذیه در ناحیه های کارستی نتیجه ی رضایت بخشی نداشته است کارست لوپ روشی جدید برای تهیه کردن نقشه ی توزیع مکانی تغذیه و محاسبه کردن میانگین تغذیه در حوزه است هدف از این پژوهش مدل سازی کردن توزیع مکانی تغذیه با روش کارست لوپ در حوضه آبخیز رودبال داراب است. نقشه ی پهنه بندی منطقه های تغذیه با روش کارست لوپ در نرم افزار ArcGIS تهیه و برای ارزیابی کردن دقت آن در یافتن محل های تغذیه ، نتیجه با نقشه ی زمین ریخت شناسی کارست سطحی ، و ارتفاع محل های تغذیه ی برآورد شده با شیب ارتفاعی ایزوتوری مقایسه شد. شیب ارتفاعی ایزوتوپی با محتوای ایزوتوپی نمونه های بارش و ارتفاع محل های نمونه برداری در دوره ی ۱۳۹۶-۱۳۹۵ ترسیم شد ، بررسی نقشه ی رقومی تغذیه با روش کارست لوپ نشان داد که تغذیه در 45 % از مساحت حوزه بیش از 60 % است و این محل ها بر سازندهای آهکی منطبق است و بیشترین تراکم رخساره های کارستی در آن است ارتفاع محل های تغذیه ی چشمه های گلابی ، رغز و رودبال با شیب ارتفاعی ایزوتوپی به ترتیب ۳۹۵، ۳۷۶ و ۴۲۹ متر برآورد شد (در طبقه ۵۵۰-۳۵۰) و نقشه ی توزیع مکانی تغذیه بدست آمده با روش کارستن لوپ نشان داد که بر طبقه ی بیشترین تغذیه (76 تا 86 %) منطبق است مقایسه ی نقشه ی تغذیه ی روش کارست لوپ با ارتفاع محل های تغذیه ی چشمه ها با شیب ارتفاعی ایزوتوپی نشان داد که کارایی روش کارستن لوپ در شناختن محدوده ی بیشترین تغذیه، و مدل سازی توزیع مکانی تغذیه در آبخیز رودبال داراب پذیرفتنی است پرونده مقاله

  • مقاله

    3 - بررسی وقوع پدیده جزایر حرارتی شهری با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای ASTER (منطقه مورد مطالعه: شهر شیراز)
    جغرافیا و مطالعات محیطی , شماره 1 , سال 10 , بهار 1400
    جهان امروزه جریان بی‌سابقه‌ای از شهری‌ شدن را تجربه می‌نماید. رشد جمعیت و توسعه شهرنشینی یکی از عوامل موثر بر افزایش دمای هوا در نواحی شهری است که موجب ایجاد جزیره حرارتی بر روی این مناطق در مقایسه با محیط اطراف می‌شود و اثرات ناشی از آن می‌تواند نقشی اساسی و مهم در کیف چکیده کامل
    جهان امروزه جریان بی‌سابقه‌ای از شهری‌ شدن را تجربه می‌نماید. رشد جمعیت و توسعه شهرنشینی یکی از عوامل موثر بر افزایش دمای هوا در نواحی شهری است که موجب ایجاد جزیره حرارتی بر روی این مناطق در مقایسه با محیط اطراف می‌شود و اثرات ناشی از آن می‌تواند نقشی اساسی و مهم در کیفیت هوا و به تبع آن سلامت عمومی ایفا نماید. در این مطالعه اطلاعات سنجنده ASTER ماهواره به صورت موردی در کلان شهر شیراز مورد بررسی قرار گرفته و از خوارزمیک 5 باند برای بازیابی توزیع دمای سطح زمین و تعیین اثرات محلی جزیره حرارتی استفاده شد. به‌علاوه، همبستگی بین دمای سطح زمین و شاخص پوشش گیاهی، ساختمانی، زمین لخت و آبی تفاضل نرمال شده برای تعیین اثرات زمین سبز، لخت، آبی و مسکونی بر روی جزیره حرارتی به دست آمد. نتایج نشان داد که اثر جزیره حرارت شهری در شیراز اساسا در مناطق صنعتی غرب و مسکونی و جنوب شرق واقع شده است. همچنین همبستگی منفی بین دمای سطح زمین و شاخص پوشش گیاهی و آبی تفاضل نرمال‌ شده نشان داد که زمین سبز و مناطق پوشیده از آب می‌تواند اثر جزیره حرارتی را تضعیف کرده، درحالی که همبستگی مثبت بین دمای سطح زمین و شاخص ساختمانی و زمین لخت تفاضل نرمال شده می‌تواند اثر جزیره حرارتی را در منطقه مورد مطالعه افزایش دهد. امروزه ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﺸﮑﻞ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻬﺮی،اﻓﺰاﯾﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ ﺑﺨﺎﻃﺮ دﮔﺮﮔﻮﻧﯽﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه در ﺳﻄﻮح ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻣﯽ‌ﺑﺎﺷﺪ، ﮐﻪ در اﺛﺮ آن ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺣﺬف و ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﻘﺎل ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ پرونده مقاله

  • مقاله

    4 - تبیین تاب آوری بافت شهری در برابر مخاطرات طبیعی با تأکید بر سیل (مطالعه موردی: شهر ایذه)
    علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی) , شماره 47 , سال 20 , تابستان 1403
    شهرها نظامی پویا داشته و در پی تعامل انسان و محیط در طی زمان ایجاد شده‌اند. با توجه به آسیب‌پذیر بودن و تغییرات کاربری‌ها و تبدیل شدن به اراضی شهری مخاطرات شهری افزایش‌یافته است. هدف پژوهش حاضر، تحلیل فضایی تاب‌آوری در برابر مخاطرات طبیعی با تأکید بر سیلاب با استفاده از چکیده کامل
    شهرها نظامی پویا داشته و در پی تعامل انسان و محیط در طی زمان ایجاد شده‌اند. با توجه به آسیب‌پذیر بودن و تغییرات کاربری‌ها و تبدیل شدن به اراضی شهری مخاطرات شهری افزایش‌یافته است. هدف پژوهش حاضر، تحلیل فضایی تاب‌آوری در برابر مخاطرات طبیعی با تأکید بر سیلاب با استفاده از مدل AHP و ANP در شهر ایذه می‌باشد. روش پژوهش پیمایشی و توصیفی– تحلیلی است. جهت اجرای روش پژوهش، پرسش‌نامه‌هایی طراحی و در بین متخصصان توزیع شد. پرسش‌نامه‌ها بر اساس مقیاس 9 کمیتی ساعتی ارزش‌گذاری شد. یافته‌های پژوهش حاکي از آن است که در ارزیابی پارامترهای مؤثر در سیل در مدل AHP، پارامتر کاربری اراضی با وزن 0.348 بالاترین تأثیر و پارامتر فاصله از جاده با وزن 0.056 کمترین تأثیر را از نظر کارشناسان دارد. در مدل ANP نتایج نشان داد پارامتر کاربری اراضی با وزن 0.107 بیشترین و پارامتر ارتفاع با وزن 0.044 کمترین تأثیر را از نظر کارشناسان دارد. در مدل AHP، کلاس خطرپذیری سیل زیاد با مساحت 244.691 هکتار بیشترین و در مدل ANP نیز کلاس خطر زیاد با مساحت 216.92 هکتار بیشترین مساحت را به خود اختصاص داده است. همچنین دقت تکنیك ANN در شناسایي مناطق دارای استعداد سیل محدوده مطالعاتی در مقایسه با مدل AHP مناسب‌تر می‌باشد. با بررسی نتایج به دست آمده می‌توان نتیجه گرفت استفاده از تکنیك GIS و تلفیق اطلاعات مکانی و توصیفی در ارزیابي خطر سیل گرفتگي، مفید و قابل‌اعتماد است. پرونده مقاله

  • مقاله

    5 - ارزیابی آسیب پذیری شهرها از گسلهای پیرامونی با استفاده از روش Topsis در محیط GIS ( مطالعه موردی : شهر بوشهر )
    علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی) , شماره 2 , سال 19 , تابستان 1402
    وقوع زلزله هاي شديد بشر را بر آن داشته است كه در فكر تدوين يك برنامه زير بنايي براي كاهش خطرات و آسيب هاي ناشي از آن باشد . ويژگي هاي زمين ساخت كشور ، زلزله را به عنوان يكي از مخرب ترين عوامل انهدام حيات انساني مطرح نموده است . وجود سازندهاي زمين شناسي ، با مقاومت ناهمگ چکیده کامل
    وقوع زلزله هاي شديد بشر را بر آن داشته است كه در فكر تدوين يك برنامه زير بنايي براي كاهش خطرات و آسيب هاي ناشي از آن باشد . ويژگي هاي زمين ساخت كشور ، زلزله را به عنوان يكي از مخرب ترين عوامل انهدام حيات انساني مطرح نموده است . وجود سازندهاي زمين شناسي ، با مقاومت ناهمگن ، استقرار شهر روي يك دشت آبرفتي با مقاومت كمتر نسبت به سنگ بستر ضخيم لايه ، احاطه شدن توسط گسلهاي متعدد و وقوع زلزله هاي تاريخي و باستاني مخرب فراوان ، شرايط آسيب زايي در برابر نيروهاي ارتعاشي حاصل از زلزله براي محدوده مورد مطالعه به وجود آورده است . در اين تحقيق كاربرد مدل TOPSIS به عنوان فنون برجسته (MCDM ) در ارزيابي آسيب پذيري مد نظر بوده است . در اين تحقيق آسيب پذيري شهر بوشهر ، در برابر خطر زلزله ، از ناحيه پنج گسل مهم پيرامون شهر ، مورد مطالعه و بررسي قرار گرفت بر اساس نتايج به دست آمده به طور ميانگين 637 کیلومتر از محدوده شهر در اثر زلزله ايجاد شده از ناحيه گسل هاي مورد بررسي داراي رتبه آسيب پذيري بسيار زياد خواهد بود كه در اين بين آسيب وارده از سناريوي گسل عسلویه بیشترین میزان و زاگرس دارای کمترین میزان بودند و میانگین 208 کیلومتر از محدوده شهر در اثر زلزله ايجاد شده از ناحيه گسل هاي مورد بررسي داراي رتبه آسيب پذيري بسيار کم خواهد بود كه در اين بين آسيب وارده از سناريوي گسل برازجان بیشترین میزان و کازرون دارای کمترین میزان بودند . پرونده مقاله