مطالعات اسلامی در غرب تاریخ پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است. تامل در این تاریخ پر فراز و نشیب چیزهای زیادی را درباره دیدگاههای امروزین غربیان و مسلمانان درباره هم و نیز تعاملاتشان با هم به ما میگوید؛ چرا که گاه دیدگاههای کنونی، محصول میراثی از مواجهه و تعامل در چکیده کامل
مطالعات اسلامی در غرب تاریخ پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است. تامل در این تاریخ پر فراز و نشیب چیزهای زیادی را درباره دیدگاههای امروزین غربیان و مسلمانان درباره هم و نیز تعاملاتشان با هم به ما میگوید؛ چرا که گاه دیدگاههای کنونی، محصول میراثی از مواجهه و تعامل در گذشته است و در مواردی دیدگاههای منفی ریشه در گذشتههای دور دارد. این مقاله با مطالعه تاریخ اندیشه غرب نسبت به اسلام، از ابتدای ظهور اسلام تا قرن بیست و یکم نگاهی دیگر را به مخاطبان فارسی زبان عرضه میکند. در این نگاه تلاش شده فارغ از بازههای تاریخی و یا مکاتب جغرافیایی در مطالعات اسلامی، الگوهای مهم در این تاریخ کشف شود. این الگوها عبارتند از الگوی کتاب مقدسی، الگوی جدل، الگوی تاریخی-علمی، الگوی پدیدارشناسی و الگوی تمدن جهانی. این پنج الگو به گونهای معرفی شدهاند که تاثیرات هر کدام بر شکلگیری الگوی بعد از خود مشخص و شاخصترین نمایندگان و آثار آنها نیز معرفی شود. مطالعه این مقاله میتواند اندیشههای جدیدی را در ذهن پژوهشگران علاقهمند به مطالعات اسلام ایجاد کند و مقدمه نگارش مقالاتی جدید گردد.
پرونده مقاله
مقاله حاضر تصویری از احساس و شهود و نسبت آنها با هم را در کتاب دربارهی دین به دست میدهد. این دو، مفاهیمی ناگسستنی در اندیشهی شلایرماخر بهشمار میآیند. در عین حال او با پیوند شهود و احساس میکوشد در نظامی الاهیاتی- فلسفی، تجربهی دینی انسانی را در نظام ارگانیک طبیعت چکیده کامل
مقاله حاضر تصویری از احساس و شهود و نسبت آنها با هم را در کتاب دربارهی دین به دست میدهد. این دو، مفاهیمی ناگسستنی در اندیشهی شلایرماخر بهشمار میآیند. در عین حال او با پیوند شهود و احساس میکوشد در نظامی الاهیاتی- فلسفی، تجربهی دینی انسانی را در نظام ارگانیک طبیعت و مبتنی بر اینهمانی سوژه و اوبژه در تفکر رومانتیکهای اولیه و در بستری اسپینوزایی از عالم ارایه دهد. شلایرماخر ارتباط متناهی و نامتناهی را از طریق شهودِ عالم توسط سوژه و ارتباط دوطرفهی شاهد و مشهود را با تاکید بر پیشا-نظری بودن شهود در دربارهی دین تبیین می-کند. این موضوع مبین آن است که معرفت از نگاه شلایرماخر در ساحتی ورایِ معرفت نظریِ فیلسوفان مشابهی مثل کانت، مطرح میشود. به عبارتی میتوان شهود و احساس او را نه در ساحتهای متافیزیکی و اخلاقی، بلکه در ساحتی معنوی و باطنی برای انسان در نظر گرفت. در این مقاله همچنین کوشیدهایم تا چرخش از احساس به نظر را در ویرایش سوم به عنوانی موضوعی بدیع در سیر اندیشهی شلایرماخر مطرح کنیم. کار اصلی این مقاله توضیح و تبیین کلی مفهومِ شهود و احساس با تکیه بر کتاب دربارهی دین است.
پرونده مقاله
شریعت، طریقت و حقیقت سه مرحله جداناپذیر از مقامات معنوی و مدارج دینی کمال انسانی است که میتوان آن را به پوست، مغز و روغن بادام تشبیه کرد. هر دینی از سه جنبة شریعت، طریقت و حقیقت تشکیل میشود و شریعت ناظر به احکام و آداب ظاهری دین، طریقت ناظر به معنا و آداب قلبی و حقیقت چکیده کامل
شریعت، طریقت و حقیقت سه مرحله جداناپذیر از مقامات معنوی و مدارج دینی کمال انسانی است که میتوان آن را به پوست، مغز و روغن بادام تشبیه کرد. هر دینی از سه جنبة شریعت، طریقت و حقیقت تشکیل میشود و شریعت ناظر به احکام و آداب ظاهری دین، طریقت ناظر به معنا و آداب قلبی و حقیقت همان مطلوب و مقصود اصلی هر دینی است؛ از این منظر، تمام ادیان دارای مقام طریقتی هستند که در تاریخ اسلام این طریقت به عنوان تصوف نامیده شده است. منتهی نکتهای که در اینجا وجود دارد این است که اسلام از آن جهت که جامعیّت دارد، هم شریعت و هم طریقت در این دین حضوری متعادل و متساوی دارند اما در ادیان دیگر معمولاً یکی بر دیگری غلبه داشته است؛ مثلاً در مسیحیت طریقت غالب است و در دین یهود شریعت غالب شده است؛ این است که دین یهود به شریعتمداری و دین مسیح به طریقتمداری مشهور است. اما حقیقت فراتر از ظاهر همة ادیان است و شریعت و طریقت راههای رسیدن به آن محسوب میشود. از این روست که در قرآن کریم واژة دین به صورت جمع به کار نرفته و همه جا سخن از دین است نه ادیان. قصة موسی و شبانِ مثنوی یکی از شاهکارهای مولوی از این جنبه به دور نیست و نگارنده در این مقاله این قصه را از دو منظر شریعت، طریقت و حقیقت و تشبیه و تنزیه نگریسته است. سپس با توجه به توضیحات مذکور، این اشارات را در خود ابیات قصه شرح میدهد.
پرونده مقاله
در چند دهة اخیر، اندیشمندان حوزههای مختلف به نگرشی موسوم به نگرش انسانـجهانی توجه کرده و آن را واجد ویژگیهای مورد نظر خود دانستهاند. این نگرش عمیقاً ریشه در سنتهای فلسفی و دینی به ویژه عرفان ادیان دارد و با وجود سابقة کهن خود مورد غفلت واقع شده و از اینرو مستلزم چکیده کامل
در چند دهة اخیر، اندیشمندان حوزههای مختلف به نگرشی موسوم به نگرش انسانـجهانی توجه کرده و آن را واجد ویژگیهای مورد نظر خود دانستهاند. این نگرش عمیقاً ریشه در سنتهای فلسفی و دینی به ویژه عرفان ادیان دارد و با وجود سابقة کهن خود مورد غفلت واقع شده و از اینرو مستلزم بازشناسی است. بر مبنای این نگرش، ارتباطی تنگاتنگ و انداموار میان انسان و جهان در ساختار یکپارچة هستی وجود دارد و از طریق تناظرها و همگونیهای تکوینی مشترک میانشان یک کل درهمبافته و پیوسته را تشکیل میدهند. در این مقاله پیشینۀ این مفهوم در سنتهای مختلفی و رویکردهای نوین بدان بررسی شده است.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد