شگردهای آشنایی زدایی در اشعار احمد بروجردی با تکیه بر دفتر شعرجایی نه دور

الموضوعات :

شهلا آموزگار ¹ , محتشم محمدی ²

1 - دانش آموخته ی زبان و ادبیات فارسی از گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شیراز.
2 - گروه زبان و ادبیات فارسی . دانشکده ادبیات و علوم انسانی . دانشگاه سلمان فارسی کازرون. کازرون. ایران.

تاريخ الإرسال : 26 الأحد , ذو الحجة, 1441 تاريخ التأكيد : 03 السبت , جمادى الثانية, 1442 تاريخ الإصدار : 05 الثلاثاء , صفر, 1442

الکلمات المفتاحية: آشنایی زدایی, جایی نه دور, احمد بروجردی,

ملخص المقالة :

کشف شیوه هایِ زیبایی شناختی، در شعر شاعرانِ معاصر، با روش های گوناگونی میسر است، یکی از روش ها، شناختِ شگردهای آشنایی زدایی، در فرم و ساختار است. احمد بروجردی از شاعرانی است که به همان میزان که شعرش از لحاظ محتوا، منشوری و چند لایه‌ای است؛ در برجسته کردن فرم و ساختارِ زبان هم کوشیده است . آشنایی زدایی به چند شیوه در اشعار او به کار رفته است از جمله : .آشنایی زدایی در نامگذاری تازة اشیا، پدیده ها و مفاهیمِ پیرامونِ خود؛ در انسجام و حرکت دایره‌ای شعر؛ درنشانه گذاری‌های پیوسته با استفاده از اضداد و تقابل و تناقض ها؛ در فرمِ نوشتاری؛ در ایجادِ تصاویرِ تو در تو؛ در تکرار حروف در جهت ایجادِ القای مفاهیم گوناگون؛ در ایجادِ تصاویرِ تو در تو همراه با پیوندی انداموار و منسجم، تابلوهایی پر تصویر؛ در انتخابِ واژگان و ترکیبِ تازه‌ی آن‌ها با یکدیگر، تکرارِ اصوات و کلمات، ایهام، تشخیص، کنایه. این پژوهش به بررسی آشنایی زدایی در شعرهای: (طرح 5، شرقی،کیستی، چهار فصل،دلتنگی، مترسک، مور، طرح 8) از دیدگاه فرم و ساختار در کتاب جایی نه دور پرداخته است تا توفیق شاعر را در سپید سرایی و آشنایی زدایی در این فرم دریابد.

المصادر:

منابع و مآخذ

1ـ ایزدیار، محسن. (1396). «آشنایی‏زدایی در ادب معاصر با محوریت احمد رضا احمدی و قیصر امین‏پور» مطالعات ادبیات، عرفان و فلسفه، دوره­ی 3، شماره­ی 4، صص 30-20.

2ـ بروجردی، احمد. (1393). جایی نه دور، تهران: انتشارات هم پا.

3ـ پورنامداریان، تقی. (1381). سفر درمه (تاویل در شعر احمد شاملو)، تهران: نگاه.

4ـ پورنامداریان، تقی. (1381)خانه ام ابری است، چاپ دوم، تهران: سروش.

5ـ حکمت، شاهرخ. ریاضی، سیمین. (1390). «انسان باوری و برخی از کارکردهای آن در شعر احمد شاملو»، مجله عرفانیات در ادب فارسی، دوره 2، شماره 8، صص 140-120..

6ـ ذوالفقاری، محسن. مشیدی، جلیل. کمالی نهاد، علی اکبر. (1394). «فضا‏سازی واژگانی در شعر انقلاب»، نشریه­ی ادبیات پایداری، دانشکده­ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال هفتم شماره دوازدهم،

7ـ زمان احمدی، محمد رضا. نصیری افراپلی، عذرا. علی میرزایی، بهناز.، «برجسته‏سازی نحوی و واژگانی حسین منزوی در شعر»، فصلنامه زیبایی‏شناسی ادبی، سال 16.

8ـ شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1385)موسیقی شعر، چاپ نهم، تهران: آگه.

9ـ صفوی، کورش. (1383). از زبان‏شناسی به ادبیات، جلد 2، تهران: سوره مهر.

10ـ صفوی، کورش. (1383). از زبانشناسی به ادبیات، جلد 1، تهران: سوره مهر.

11ـ طاوسی، سهراب. (1391). تاملی در فرمالیسم و کاربرد آن در شعر، تهران: ققنوس.

12ـ قاری، محمدرضا. احمدی بیدگلی. (1397). «بررسی ارزش تکرار از دیدگاه مکتب صورتگرایی»، مجله فنون ادبی، سال10، شماره 4، صص 104-89.

13ـ نجفی، ابوالحسن. (1378). مبانی زبانشناسی و کاربرد آن در زبان فارسی، چاپ ششم، تهران: نیلوفر.

14ـ نفیسی، آذر. (1368). «آشنایی‏زدایی در ادبیات» ماهنامه­ی. کیهان فرهنگی، سال6، شماره­ی 2،
صص 34 ـ 37.

15ـ وفایی، عباسعلی. نوری زهرا. (1389). «تناسب هنری در دو محور هم‏نشینی و جانشینی شعر قیصر امین‏پور»، پژوهشنامه زبان و ادبیات فارسی، سال دوم، شماره 6، صص 118-99.

16ـ یلمه­ها، احمدرضا. ولی محمدآبادی. (1393). «فصلنامه­ی زیبایی‏شناسی ادبی. بررسی شعر طاهره صفار زاده در دوره دوم شاعری»، دوره پنجم، شماره 22.