عناب Zizyphus jujuba Mill از تیره Rhamnaceae، دارای خواص دارویی ملین، تصفیه کننده خون و آرام کننده اعصاب است. تحقیق، به منظور ارزیابی صفات مورفولوژیکی، ترکیبات فنولی، تاننی و فلاونوئید اکوتیپ های گیاه دارویی عناب جهت دست یابی به اکوتیپ برتر به اجرا در آمد. 14 اکوتیپ عناب از کلکسیون جهاد دانشگاهی واحد خراسان جنوبی، که از مناطق مختلف گردآوری گردیده، در بهار 1396 گل و برگ در مرحله تمام گل، و میوه در مرحله رسیدن کامل جمع آوری گردیدند. ترکیبات فنلی و تانن کل با روش ماکار و میزان فلاونوئید کل با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا انجام گرفت. گروه بندی اکوتیپ ها بر اساس صفات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی از طریق تجزیه خوشه ای و همبستگی صفات کمی نیز به روش پیرسون انجام شد. نتایج نشان داد که عملکرد فلاونویید با طول و عرض میوه و نسبت آنها همبستگی مثبت معنی داری داشت. عملکرد فنل نیز با طول و عرض میوه و عملکرد تانن با فنل همبستگی مثبت معنی داری نشان داد. نتایج تجزیه واریانس صفات مورفولوژیک شامل طول و عرض برگ، نسبت آنها، طول و قطر میوه و نسبت آنها و وزن هزاردانه ژرم پلاسم متنوعی از گیاه عناب در ایران نشان دادند. از نظر صفات مورفولوژیک اکوتیپ هسته درشت دارای حداکثر ماده موثره بود. اکوتیپ های از نظر فیتوشیمیایی نیز اختلاف معنی دار آماری نشان دادند. بر اساس تجزیه خوشه ای، 14 اکوتیپ در 2 گروه جداگانه قرار گرفتند. ارزیابی صفات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی بین اکوتیپ ها تنوع بالایی نشان دادند. Manuscript profile

چکیده [1] امروزه بکارگیری باکتری های محرک رشد (PGPR)[2] یکی از راهکارهای بهبود رشد و ویژگی های فیتوشیمیایی گیاهان دارویی می باشد. این تحقیق در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی در سال 1395 به‌صورت فاکتوریل و بر پایه طرح آماری بلوک های کامل تصادفی انجام شد. باکتری های محرک رشد شامل عدم تلقیح، سودوموناس، ازتوباکتر، سودوموناس+ ازتوباکتر، تیوباسیلوس+ گوگرد به‌عنوان عامل اول، و کود شیمیایی شامل عدم مصرف کود شیمیایی یا شاهد، 50 درصد و 100 درصد کود شیمیایی توصیه شده به عنوان عامل دوم این آزمایش بودند.آلکالوئیدهای گیاه در مرحله گلدهی و با استفاده از حلال های کلروفرم، متانول و آمونیاک استخراج و مقدار آتروپین و اسکوپولامین با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که کودهای زیستی و شیمیایی و اثر متقابل آنها بر صفات رشدی و میزان آتروپین و اسکوپولامین برگ و ریشه تأثیر معنی داری داشته اند (p<0.01). بیشترین مقدار عملکرد بیولوژیک در تیمار سودوموناس با 100 درصد کود شیمیایی توصیه شده مشاهده شد. بیشترین میزان آتروپین و اسکوپولامین در برگ به‌ترتیب مربوط به تیمارسودوموناس با 50 درصد کود توصیه شده و تیمار عدم استفاده از کود زیستی با 50 درصد کود شیمیایی توصیه شده بود. بیشترین میزان آتروپین ریشه مربوط به تیمار سودوموناس با عدم استفاده از کود شیمیایی توصیه شده بود و بیشترین میزان اسکوپولامین ریشه در تیمار سودوموناس با 100 درصد کود توصیه شده مشاهده شد. بنابراین بیشترین عملکرد بیولوژیک و میزان آتروپین در برگ و ریشه و همچنین میزان اسکوپولامین ریشه در گیاه شابیزک با کاربرد باکتری سودوموناس حاصل شده است. *نویسنده مسئول: naghdibadi@yahoo.com [2]. Plant growth-promoting rhizobacteria Manuscript profile

در این تحقیق به منظور بررسی فیتوشیمیایی اسانس و عملکرد رشد آویشن دنایی Thymus daenensis Celak. متأثر از نور و اسید سالیسیلیک، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. فاکتورهای مورد آزمایش شامل محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک در سه سطح (0/2-0 مولار) و دو سطح نوری (100-50 درصد) لحاظ شد. به‌منظور ایجاد 50 درصد سایه دهی از تورهای مخصوص استفاده شد. میزان کاهش نور در مقایسه با تیمار شاهد توسط لوکس متر اندازه‌گیری و محلول پاشی گیاهان قبل از شروع گل دهی انجام گرفت. اسانس سرشاخه‌های گلدار گیاه با استفاده از دستگاه تقطیر با آب (طرح کلونجر) استخراج و ترکیبات اسانس با استفاده از دستگاه GC-MS شناسایی گردید. بیشترین میزان عملکرد اسانس مربوط به سرشاخه‌های گلدار به‌ترتیب از تیمار 0/1 مولار اسیدسالیسلیک 33/35 کیلوگرم در هکتار و 24/33 سانتی‌متر و از تیمار نور کامل 32/50 کیلوگرم در هکتار و 22/47 سانتی‌متر بدست آمد. بیشترین میزان کلروفیل a (5/2 میلی‌گرم در گرم)، کلروفیل b (1/98 میلی‌گرم در گرم) و تعداد شاخه‌های جانبی (180/35 عدد) به واسطه کاربرد اسید سالیسیلیک 1/0 مولار × تیمار 50 درصد نور به‌طور معنی‌داری در مقایسه با تیمار شاهد افزایش یافت. میزان اسانس با افزایش شدت نور کاهش یافت و کاربرد اسید سالیسیلیک سبب بهبود این صفت گردید. به‌طوری‌که با شدت نور کامل به کمترین میزان 1/95 درصد رسید و کاربرد اسید سالیسیلیک 0/1 مولار سبب افزایش درصد اسانس (3/1) نسبت به تیمار شاهد گردید. بیشترین اجزای تشکیل دهنده اسانس آویشن با کاربرد اسید سالیسیلیک 0/1 مولار × تیمار50 درصد نور شامل کارواکرول (4/4 درصد)، پارا- سیمن (14/6 درصد)، بتا- کاریوفیلین (5/95 درصد) می‌باشد. همچنین بیشترین میزان تیمول مربوط به تیمار اسید سالیسیلیک 0/1 مولار (59/66 درصد) و نور کامل (57/8 درصد) بود. به‌طورکلی نتایج نشان داد که کاربرد اسید سالیسیلیک بر بهبود ویژگی‌های کیفی و کمی اجزای تشکیل‌دهنده اسانس گیاه آویشن دنایی تأثیر مثبتی دارد. Manuscript profile