شهر و فضای شهری محل حضور اقشار مختلف مردم است که هر یک از آنها بنا بر ویژگی های خاص فردی، فرهنگیو اجتماعی خود، توقعات متفاوتی از این فضاها داشته و میزان استفاده از فضاهای شهری، بیانگر پاسخ گویی و تناسب آن فضابه نیازهای هرکدام از این گرو هها است. فضاهای شهری باید علاوه بر تأمین نیازهای اجتماعی شهروندان و تأمین خدمات ودسترسیهای لازم برای همه کاربران فضا، تسهیلات و شرایطی را برای ایجاد و القاء حس امنیت فراهم سازند. لذا این پژوهشبا هدف بررسی عوامل مؤثر بر تأمین امنیت زنان در پارک ساعی تهران با رویکرد جنسیتی از طریق مطالعات میدانی و بهروش توصیفی- تحلیلی انجام شد. نتایج تحقیق نشان داد که سه گروه عوامل کالبدی، اجتماعی و کالبدی-اجتماعی به ویژهشاخص آشنایی با محیط بر میزان امنیت زنان در فضاهای شهری مؤثر بوده و در احساس امنیت زنان در فضاهای شهریاز اهمیت بیشتری برخوردار است. Manuscript profile

این پژوهش با هدف بررسی غلظت تجمع یافته عناصر سرب و کادمیوم در گونه های تره و نعناع تحت تیمار لجن دفعی تصفیه‌خانه شهرک قدس تهران انجام یافت. پس از آماده سازی خاک و لجن فاضلاب و تعیین برخی خصوصیات فیزیکوشیمیایی آن ها، تره و نعناع در گروه‌های شاهد و تیمار کشت گردیدند. سپس غلظت عناصر سرب و کادمیوم در اندام هوایی این گیاهان توسط دستگاه نشر اتمی اندازه‌گیری شد. بر اساس نتایج مطالعه، میانگین غلظت سرب در گروه‌های تره شاهد و تیمار و هم‌چنین نعناع شاهد و تیمار به‌ترتیب برابر با08/0±26/0 و mg/kg 16/0±55/0 و هم‌چنین 06/0±26/0 و mg/kg 79/0±41/2 بود. به‌علاوه، میانگین غلظت کادمیوم در تیمارهای تره و نعنا (شاهد و تیمار) به ترتیب برابر با 003/0±083/0 و 05/0±26/0 و نیز 002/0±057/0 و mg/kg02/0±14/0 برآورد گردید. مقایسه میانگین غلظت عناصر سرب و کادمیوم در تمام تیمارها با رهنمود آژانس حفاظت محیط زیست آمریکا بیانگر وجود تفاوت معنی دار با حد مجاز بود (05/0>p). بدین صورت که میانگین غلظت تجمع یافته کادمیوم در تیمارهای تره و نعناع بیش تر از حد مجاز برآورد شد، اما در سایر موارد، کم تر از حد مجاز (به ترتیب 0/5 و mg/kg1/0 برای سرب و کادمیوم) بود. می توان نتیجه گرفت، استفاده از لجن فاضلاب تأثیری در جذب سرب توسط گیاهان مورد مطالعه نداشته است اما در مورد غلظت تجمع یافته کادمیوم در گونه های تره و نعناع مقادیر جذب بیش از حد مجاز تعیین شد. لذا ضروری است در خصوص کاهش مخاطرات بهداشتی کاربرد لجن فاضلاب به عنوان کود و به ویژه در طولانی مدت تمهیداتی اندیشیده شود. Manuscript profile

در این پژوهش نظر به اهمیت تاثیر سوء غلظت بیش از حد مجاز عناصر سنگین در منابع غذایی، غلظت عناصر آهن، روی، مس، کادمیوم و سرب موجود در 180 نمونه از بافت های کبد، کلیه و ماهیچه گاو و گوسفند عرضه شده در بازار مصرف شهر همدان در سال 1390 به روش هضم مرطوب و توسط دستگاه نشر اتمی بر حسب ppb وزن مرطوب تعیین شد. نتایج نشان داد بالاترین نرخ تجمع فلزات مربوط به بافت‌های کبد و کلیه و پایین ترین آن مربوط به بافت ماهیچه بود. در بین عناصر، بیشترین میانگین غلظت مربوط به آهن بافت کبد گاو (ppb879±25507) و کمترین میانگین غلظت مربوط به کادمیوم بافت ماهیچه گوسفند (ppb54±192) بود. مقایسه آماری میانگین غلظت تجمع یافته فلزات در بافت های مورد مطالعه دام‌ها با یکدیگر بیانگر وجود اختلاف معنی دار بود (001/0>P). مقایسه میانگین غلظت تجمع یافته فلزات در بافت های مختلف با حداکثر غلظت مجاز کمیسیون اروپا بیانگر آن بود که به استثنای عناصر کادمیوم و سرب، میانگین غلظت سایر عناصر زیر حد مجاز بوده است. همچنین مقایسه میانگین غلظت تجمع یافته فلز کادمیوم با حد مجاز WHO نشان داد که به استثنای بافت ماهیچه در هر دو دام گاو و گوسفند، غلظت این عنصر در سایر بافت ها بطور معنی‌دار بیش از حد مجاز بوده است (001/0>P). بدین ترتیب میانگین غلظت تجمع یافته اکثر فلزات مورد ارزیابی در بافت‌های بدن گاو بیشتر از گوسفند و میانگین غلظت تجمع یافته عناصر آهن و مس در بافت کبد بیش از سایر بافت ها بود. این موضوع با توجه به نقش بافت کبد به عنوان "اندام ذخیره احشام"، قابل توجیه می باشد. همچنین میانگین غلظت تجمع یافته عناصر سمی کادمیوم و سرب در بافت کلیه بالاتر از سایر بافت ها بود، که این موضوع نیز با توجه به نقش بافت کلیه به عنوان "عضو دفع فضولات"، قابل توجیه است. Manuscript profile

فلزات سنگین از مهم‌ترین آلاینده‌های شیمیایی موادغذایی محسوب می‌شوند. شیر و فرآورده‌های آن به دلیل ارزش غذایی بالا و مصرف در تمامی سنین در بسیاری از نقاط جهان بخش مهمی از رژیم غذایی انسان را تشکیل می دهد. لذا این پژوهش با هدف بررسی غلظت روی، سرب، کادمیوم و مس در شیر خام تولیدی گاوداری های مستقر در شهرک صنعتی دام لرستان در سال 1393 انجام یافت.پس از انتخاب 8 واحد دامداری و تهیه 24 نمونه‌ شیر خام، در آزمایشگاه نسبت به هضم اسیدی نمونه‌ها مطابق روش استاندارد اقدام شد. سپس غلظت عناصر در نمونه‌ها با استفاده از دستگاه نشر اتمی خوانده شد. برای پردازش آماری نتایج نیز از نرم افزار SPSS استفاده گردید. نتایج نشان داد که میانگین غلظت عناصر برای روی، سرب، کادمیوم و مس به‌ترتیب 674±3072، 2790±2720، 5/18±104 و 149±142 میکرو گرم در کیلوگرم بود. به‌علاوه میانگین غلظت تجمع یافته عناصر مورد بررسی در نمونه‌های شیر بسیار بیش تر از رهنمود WHOبرآورد شد. با توجه به نتایج که بیانگر تجاوز میانگین غلظت تجمع یافته فلزات سنگین روی، سرب، کادمیوم و مس در نمونه های شیر از حد مجاز بود، به منظور رسیدن به سلامت و ایمنی غذایی مصرف کنندگان، در نظر گرفتن تمهیداتی از جمله نظارت بر علوفه مصرفی، آب آشامیدنی، خصوصیات اراضی پیرامون دامداری ها و محل کشت علوفه و کنترل آلاینده های منتشر شده از مراکز صنعتی مجاور شهرک صنعتی دام لرستان توصیه می شود. Manuscript profile

استفاده از گیاهان دارویی در ارتقای سلامت جامعه انسانی نقش اساسی دارد. با توجه به این ‌که گیاهان مهم‌ ترین مسیر انتقال فلزات سنگین به زنجیر غذایی انسان و چرخه ‌های زیستی محسوب می‌ شوند، این پژوهش با هدف بررسی مخاطره سلامت تجمع فلزات سنگین آرسنیک و روی در آویشن شیرازی، بنفشه، پونه و عناب عرضه شده در بازار مصرف شهر همدان در سال 1394 انجام یافت. بدین منظور پس از تهیه 3 نمونه از هر گیاه دارویی و هضم اسیدی نمونه‌ها مطابق روش استاندارد، غلظت تجمع‌ یافته عناصر توسط دستگاه جذب اتمی در سه تکرار خوانده شد. هم ‌چنین پردازش آماری نتایج نیز توسط نرم‌ افزار آماری SPSS انجام یافت. نتایج نشان داد که بیشینه میانگین غلظت تجمع‌ یافته عناصر آرسنیک و روی در نمونه‌های گیاهان دارویی بر حسب میکروگرم در کیلوگرم با 026/0±035/0 و 520±1880 به ‌ترتیب مربوط به آویشن شیرازی و بنفشه می‌ باشد. نتایج محاسبه شاخص مخاطره سلامت برای همه نمونه‌ ها کوچک‌ تر از یک بود. همچنین مقایسه میانگین غلظت عناصر با استانداردهای سازمان جهانی بهداشت نیز بیان‌ گر آن است که میانگین غلظت عناصر آرسنیک و روی در همه نمونه ‌های گیاهان دارویی مورد آزمایش کم‌ تر از حد استاندارد می‌ باشد. بنابراین مصرف کنترل‌ شده گیاهان دارویی مورد بررسی اثر سوء بهداشتی بر سلامت مصرف‌ کنندگان ندارد. ولی با توجه به قابلیت تجمع‌زیستی فلزات سنگین در طولانی‌ مدت، نسبت به پایش دوره ‌ای و منظم گیاهان دارویی از نظر غلظت تجمع‌یافته آلاینده‌ های شیمیایی به‌ منظور حفظ امنیت غذایی توصیه می‌ شود. Manuscript profile

امروزه تجمع فلزات سنگین در سبزی‌ها به دلیل آبیاری با فاضلاب و تیمار با لجن فاضلاب به یک نگرانی فزآینده در زمینه امنیت غذایی و سلامتی مصرف‌کنندگان تبدیل شده است. لذا در این پژوهش به بررسی غلظت تجمع یافته عناصر سرب، کادمیوم، کروم و نیکل در گونه‌های کلم پیچ، کلم قرمز و کلم بروکلی عرضه شده در بازار مصرف شهر همدان در سال 1392 اقدام گردید. بدین منظور پس از تهیه 30 نمونه از هر نوع کلم و هضم اسیدی نمونه‌ها مطابق روش استاندارد، نسبت به قرائت غلظت تجمع یافته عناصر با استفاده از دستگاه نشر اتمی اقدام شد. همچنین برای پردازش آماری نتایج از آزمون آنالیز واریانس استفاده شد. نتایج نشان دادمیانگین غلظت تجمع یافته عناصر سرب، کادمیوم، کروم و نیکل در نمونه‌های کلم پیچ به ترتیب برابر با 43/3±53/15، 35/5±33/59، 61/1±22/2و 83/2±97/14 میلی‌گرم بر کیلوگرم؛ میانگین غلظت این عناصر در کلم قرمز به ترتیب برابر با 89/5±03/23، 21/4±53/37، 24/3±33/13 و 04/3±03/15 میلی‌گرم بر کیلوگرم و میانگین غلظت عناصر در کلم بروکلی به ترتیب برابر با 63/3±00/8، 86/5±90/45، 39/3±20/8 و 08/3±93/16 میلی‌گرم بر کیلوگرم می‌باشد. مقایسه میانگین غلظت عناصر با رهنمود WHO/FAO نیز بیانگر آن است که میانگین غلظت عناصر سرب و کادمیوم در تمام نمونه‌های کلم و میانگین غلظت عنصر کروم در نمونه‌های کلم قرمز و بروکلی بیش از حد استاندارد می‌باشد. لذا این گونه‌ها فاقد شرایط مصرف توسط شهروندان بوده و باید نسبت به مدیریت شرایط کشت آنها تدابیر لازم اتخاذ گردد. Manuscript profile

آفت‌کش‌ها یکی از منابع مهم آلودگی محیط زیست هستند که بر سلامتی موجودات زنده از جمله انسان‌ها تأثیر منفی دارند. هدف از این مطالعه ارزیابی باقی‌مانده سم ارگانوفسفره دیازینون در قارچ خوراکی به روش اسپکتروفتومتری بود. به این منظور، 10 نمونه قارچ از گلخانه‌های فعال در شهرستان همدان و هم‌چنین از محصولات عرضه شده در سطح بازار مصرف جمع‌آوری شد. پس از آماده کردن نمونه‌ها در آزمایشگاه، باقی‌مانده سم دیازینون با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر در 3 تکرار تعیین گردید. میانگین غلظت باقی‌مانده سم دیازینون در برندهای مختلف تجاری به ترتیب برابر با 126/0، 125/0، 166/0، 040/0، 130/0، 081/0، 129/0، 132/0، 128/0 و 129/0 میلی‌گرم بر کیلوگرم بود، که بیش از حداکثر حد مجاز باقی‌مانده تعیین شده توسط اتحادیه اروپا برآورد گردید. هم‌چنین نتایج مقایسه میانگین غلظت باقی‌مانده سم بین نمونه‌ها بیانگر وجود اختلاف معنی‌دار نمونه‌های 3، 4 و 6 با یکدیگر بود (05/0>p). با توجه به بالا بودن غلظت باقی‌مانده سم دیازینون در قارچ خوراکی لزوم اندیشیدن تمهیداتی در این راستا و به ویژه آموزش کشاورزان به منظور استفاده صحیح و اصولی از نهاده‌های کشاورزی باعث می‌شود که سلامتی مصرف‌کنندگان این محصولات با اطمینان بیشتری تضمین شود. Manuscript profile

با گسترش آلاینده ‌‌های محیطی و به ‌‌تبع آن ورود آن‌‌ها به زنجیر غذایی، بررسی در مورد انواع آلودگی و بهداشت مواد غذایی حائز اهمیت است. لذا، این پژوهش با هدف بررسی محتوی عناصر روی، سرب، کادمیوم و مس در محصول گندم و نان مصرفی شهر همدان در سال 1393 انجام یافت. بدین منظور 4 مزرعه کشت گندم و 4 نانوایی پخت انواع نان لواش، بربری، سنگک و فرانسوی انتخاب و نمونه‌‌ برداری از آن‌ ‌ها مطابق روش استاندارد انجام شد. پس از انجام مراحل آماده‌‌سازی نمونه‌‌‌ها به‌روش هضم اسیدی، غلظت عناصر در آن‌ها توسط دستگاه نشر اتمی (ICP) در 3 تکرار خوانده شد. نتایج نشان داد که میانگین غلظت عناصر روی، سرب، کادمیوم و مس در نمونه‌های نان بر حسب میلی‌‌گرم در کیلوگرم برابر با 48/2 ± 47/5، 04/0 ± 06/0، 36/0 ± 92/0 و 14/0 ± 57/1 و در نمونه‌ ‌های گندم بر حسب میلی‌‌گرم در کیلوگرم برابر با 34/1 ± 93/4، 16/0 ± 17/0، 55/0 ± 92/0 و 31/0 ± 02/1 بود. از طرفی نتایج بیان‌‌ گر آن بود که میانگین غلظت عناصر روی، سرب و مس کم‌ ‌تر و میانگین غلظت عنصر کادمیوم بیش‌‌ تر از حد مجاز WHO است. از این‌‌‌رو، آلودگی محصول گندم و نان مصرفی شهر همدان به‌‌دلایلی همچون استفاده طولانی‌‌مدت و بی‌‌ رویه از نهاده‌ ‌های کشاورزی به‌ ‌ویژه کودهای فسفاته و فاضلاب شهری برای آبیاری، استقرار مزارع در مجاوت صنایع و جاده‌های مواصلاتی می‌‌ تواند تبعات بهداشتی غیرقابل جبرانی برای مصرف‌‌ کنندگان به‌دنبال داشته باشد. Manuscript profile

In this research, chitosan was used for the removal of Cr (VI) ions from aqueous solution. The effect of parameters like solution pH, initial Cr (VI) concentration, agitation time, amount of adsorbent and agitation speed on the adsorption process was studied. The experimental equilibrium data were analyzed by using various models such as Langmuir and Freundlich. Freundlich isotherm model fitted well with data. In addition, the experimental data was fitted to kinetic models including the pseudo-first-order and pseudo-second-order and based on calculated respective parameters such as rate constants, equilibrium adsorption capacities and correlation coefficients. The removal process follows the pseudo-second-order kinetic model. The results suggest that chitosan could be employed as a low-cost material for the removal of Cr(VI) ions from aqueous solutions.    Manuscript profile

Nowadays, groundwater resources play a vital role as a source of drinking water in arid and semiarid regions and forecasting of pollutants content in these resources is very important. Therefore, this study aimed to compare two soft computing methods for modeling Cd, Pb and Zn concentration in groundwater resources of Asadabad Plain, Western Iran. The relative accuracy of several soft computing models, namely multi-layer perceptron (MLP) and radial basis function (RBF) for forecasting of heavy metals concentration have been investigated. In addition, Levenberg-Marquardt, gradient descent and conjugate gradient training algorithms were utilized for the MLP models. The ANN models for this study were developed using MATLAB R 2014 Software program. The MLP performs better than the other models for heavy metals concentration estimation. The simulation results revealed that MLP model was able to model heavy metals concentration in groundwater resources favorably. It generally is effectively utilized in environmental applications and in the water quality estimations. In addition, out of three algorithms, Levenberg-Marquardt was better than the others were. This study proposed soft computing modeling techniques for the prediction and estimation of heavy metals concentration in groundwater resources of Asadabad Plain. Based on collected data from the plain, MLP and RBF models were developed for each heavy metal. MLP can be utilized effectively in applications of prediction of heavy metals concentration in groundwater resources of Asadabad Plain. Manuscript profile

This study was carried out for analysis and non-carcinogenic risk assessment of arsenic (As) and zinc (Zn) in some of consumed brands of ghee marketed in Kermanshah City, western Iran in 2015. For this purpose, 12 samples of four popular brands of ghee were analyzed for levels of As and Zn after digestion with acids using atomic absorption spectrometry in 3 replications and health index was obtained. The results showed that the mean concentrations of As and Zn in ghee samples were 0.37±0.12 and 272.83±81.55 µg/kg, respectively. The mean concentration of As and Zn in ghee samples were lower than WHO maximum permissible limits (100 µg/kg for As and 10000 µg/kg for Zn). In addition, health risk assessment showed that no potential risk for children and adult by consume of the ghee samples. According to the results, although consumption of studied ghee has not adverse effect on the consumers’ health, but concerning to the grazing the livestock on soils polluted by heavy metals due to the increased use of agricultural inputs by farmers, industrial development and establishment of pastures near the roads, it is very important to take the appropriate measures during the production process and the treat products before selling them to markets by companies. Manuscript profile