مطالعه میزان سرب و کادمیوم در پنیر فراپالایش و ماست تولید شده در کارخانه‌های شیر پگاه‌ اصفهان و گلپایگان

محورهای موضوعی : علوم و صنایع غذایی

الهه جابری ¹ , امیر شاکریان ² , ابراهیم رحیمی ³

1 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرکرد، دانشکده کشاورزی، دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی علوم و صنایع غذایی، شهرکرد، ایران.
2 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرکرد، دانشکده دامپزشکی، دانشیار گروه بهداشت مواد غذایی، شهرکرد، ایران.
3 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرکرد، دانشکده دامپزشکی، دانشیار گروه بهداشت مواد غذایی، شهرکرد، ایران

تاریخ دریافت : 1391/11/16 تاریخ پذیرش : 1392/08/12 تاریخ انتشار : 1392/09/01

کلید واژه: سرب, کادمیوم, ماست, پنیر فراپالایش,

چکیده مقاله :

شیر ترکیب پیچیده‌ای از مواد معدنی و زیستی مهمی است که برای رشد و تکامل نوزاد پستانداران لازم و ضروری است و ممکن است توسط فلزات سنگین نظیر سرب و کادمیوم آلوده شود. در این بررسی میزان غلظت سرب و کادمیوم در 12 نمونه ماست و 12 نمونه پنیر فراپالایش (UF) تولید شده در کارخانه‌های پگاه اصفهان و گلپایگان اندازه‌گیری شد. برای تعیین غلظت فلزات مزبور از روش طیف‌سنجی جذب اتمی با کوره و مطابق روش AOAC عمل گردید. بر اساس نتایج این بررسی، میانگین و انحراف معیار غلظت سرب در نمونه‌های ماست و پنیر پگاه اصفهان و گلپایگان به ترتیب 21/35 ± 96/54، 62/19± 65/61، 09/59 ± 38/105 و 44/63 ± 94/141 میکروگرم در کیلوگرم و میانگین غلظت کادمیوم در این نمونه‌ها به ترتیب 23/1 ± 03/19، 08/8 ± 84/16، 29/ 19± 79/53 و 58/22 ± 67/37 میکروگرم در کیلوگرم تعیین گردید. نتایج نشان داد، میزان غلظت سرب و کادمیوم در بین نمونه‌های پنیرهای دو کارخانه اختلاف معنی‌داری داشتند (05/0p ≤). اما با این وجود میزان این فلزات در نمونه‌های مورد آزمایش در گستره حد مجاز استاندارد‌های بین‌المللی (ppb 200) قرار داشتند.

چکیده انگلیسی:

   Milk is a complicated liquid that contains necessary components for the growth of mammalian neonate. Milk can get polluted by heavy metals such as lead and cadmium. In this study, the concentrations of lead and cadmium were measured in 12 yoghurt and 12 UF cheese samples produced in each of the Isfahan and Golpayegan-Pegah Dairy Processing Establishments. The samples were analyzed using atomic absorption spectrometry by furnace according to AOAC instruction. According to the results, lead concentrations (Mean ± SD) in yoghurt and UF cheese samples produced in Isfahan and Golpayegan-Pegah were estimated at 54.96 ± 35.21, 61.65 ± 19.62, 105.38 ± 59.09, 141.94 ± 63.44 μg/Kg, respectively. In the case of cadmium, the concentrations were determined as 19.03 ± 1.23, 16.84 ± 8.08, 53.79 ± 19.29, 37.67 ± 22.58 μg/Kg, respectively. Results revealed a significant difference (P≥0.05) in lead and cadmium concentrations among the cheese samples of the two Dairy Processing Establishments. However, lead and cadmium concentrations in all samples were within the international approved limit (200 ppb). 

منابع و مأخذ:

• · شاکریان، امیر و کریم، گیتی (1383). بررسی میزان آلودگی شیر و برخی از فرآورده‌های لبنی به سرب و کادمیوم و تأثیر جداسازی چربی بر آنها با استفاده از روش اسپکترومتری جذب اتمی با کوره. مجله علوم دامپزشکی ایران، سال اول، شماره دوم، صفحات: 36-29.


• · صادقی‌زاده، جلال؛ عزیزی، محمدحسین؛ دادفرنیا، شایسته و حسینی، سیدمحمد (1386). ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻴﺰان وﻣﻨﺎﺑﻊ آﻟﻮدﮔﻲ ﭘﻨﻴﺮﻫﺎی ﺳﻔﻴﺪ آب ﻧﻤﻜﻲ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻳﺰد ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﻓﻠﺰات. فصلنامه ﻋﻠﻮم و ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻏﺬاﻳﻲ اﻳﺮان، دوره4، شماره1، صفحات: 7-1.

 

• Abdulkhaliq, A., Swaileh, K.M., Hussein, R.M. and Matani, M. (2012). Levels of metals (Cd, Pb, Cu and Fe) in cow’s milk, dairy products and hen’s eggs from the West Bank, Palestine. International Food Research Journal, 19(3): 1089-1094.


• Ayar, A., Sert, D. and Akın, N. (2009). The trace metal levels in milk and dairy products consumed in middle Anatolia-Turkey. Environmental Monitoring and Assessment, 152(1-4): 1- 12.


• Cui, Y.J., Zhu, Y.G., Zhai, R.H., Huang, Y.Z., Qiu, Y. and Liang, J.Z. (2005). Exposure to metal mixtures and human health impacts in a contaminated area in Nanning, China. Environment International, 31(6): 784–790.


• Enb, A., Abou Donia, M.A., Abd-Rabou, N.S., Abou-Arab, A.A.K. and Senaity, M.H.E.I. (2009). Chemical composition of raw milk and heavy metals behavior during processing of milk products. Global Veterinaria, 3 (3): 268-275.


• EFSA (European Food Safety Authority). (2010). Scientific opinion of the on contaminants in the food chain on a reqest from the Europen panel commission on cadmium in food. The European Food Safety Authority Journal, 1570(8-4): 1-139.


• Gala-Gorchev, H. (1991). Dietary intake of pesticide residues Cadmium, Mercury and lead. Food Additives and Contaminants, 8(6): 793-806.


• Gogoasa, I., Gergen, I., Rada, M., Parvu1, D., Ciobanu, C. and Bordean, D. (2006). AAS detection of heavy metal in sheep cheese (the Banat area, Romania), Bulletin of University of Agricultural Sciences and Veterinary Medicine Cluj-Napoca. Agriculture, 62: 240-245.


• Groten, J.P. and Bladeren, P.J.V. (1994). Cadmium bioavailability and health risk in food. Trends in Food Science and Technology, 5(2): 50-55.            


• Long, G.L. and Wineforder, J.D. (1983). Limit of Detection: A Closer Look at the IUPAC Analytical Chemistry, 55(7): 712 – 724.


• Magda, M.A., Madeha, N.A.S., Safaa, Y.Q. and Nagwa, M.E.S. (2010). Mineral content and microbiological examination of some white cheese in Jeddah, Saudi Arabia during summer 2008. Food and Chemical Toxicology, 48(11): 3031-3034.


• Starska, k., Wojciechowska-Mazurek, M., Mania, M., Brulinska-Ostrowska, E., Biernat, U. and Karlowski, K. (2011). Noxious elements in milk and milk products in Poland. Polish Journal of Environmental Studies, 20(4): 1043-1051.


• Yuzbasi, N. Sezgin, E., Yildrim, M. and Yildrim, Z. (2003). Survey of lead, cadmium, Iron, copper and Zinc In kasar cheese. Food Additives and Contaminants, 20(5): 464-469.