فهرس المقالات مهدی اورعی


  • المقاله

    1 - تغییرات میزان و ترکیبات اسانس و خصوصیات موفوفیزیولوژیکی گل‌محمدی تحت تأثیر تیمارهای نانوکلات پتاسیم و آهن
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 4 , السنة 15 , پاییز 1398
    پژوهشی جهت بررسی اثر محلول‎پاشی نانوکلات آهن و پتاسیم بر کمیت و کیفیت اسانس و خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی گل‌محمدی در مزرعه تحقیقاتی گیاهان دارویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سال 1397 انجام گرفت. یک سال بعد از استقرار کامل گل‌محمد أکثر
    پژوهشی جهت بررسی اثر محلول‎پاشی نانوکلات آهن و پتاسیم بر کمیت و کیفیت اسانس و خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی گل‌محمدی در مزرعه تحقیقاتی گیاهان دارویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سال 1397 انجام گرفت. یک سال بعد از استقرار کامل گل‌محمدی و همزمان با شروع مرحله غنچه‌دهی، سه مرتبه با فواصل 10 روزه با محلول‌های آبی 5/0، 1 و 5/1 گرم بر لیتر نانوکلات آهن و پتاسیم محلول‌پاشی شدند. صفات مورد ارزیابی در این آزمایش شامل وزن تر و خشک برگ، وزن تر گل، طول و عرض برگ، شاخص کلروفیل برگ، قطر گل و نهنج، تعداد گلبرگ، ارتفاع بوته، کمیت و کیفیت اسانس بودند. کاربرد نانوکلات آهن باعث افزایش وزن تر و خشک برگ شد. همچنین بیش‌ترین درصد اسانس در تیمار نانوکلات پتاسیم 1 گرم بر لیتر (2/0%) و کمترین در نانوکلات پتاسیم 5/1 گرم بر لیتر (06/0%) مشاهده شد. 18 ترکیب در اسانس گل‌محمدی شناسایی شد که بالاترین درصد ترکیبات را سیترونلول، ژرانیول، تری‌کوزان، نونادکان و هنی‌کوزان تشکیل دادند. بیشترین مقدار سیترونلول (33/27%) و ژرانیول (17/14%) از گیاهان تیمار شده با نانو کلات پتاسیم 1 گرم بر لیتر، بیشترین مقدار نونادکان (12/3%) و تری کوزان (17/21%) از گیاهان تیمار شده با نانوکلات آهن 5/1 گرم بر لیتر و بیشترین مقدار هنی‌کوزان (53/21%) از تیمار شاهد به‌دست آمد. بنابراین برای داشتن بالاترین بازده اسانس و استخراج سیترونلول و ژرانیول که از مهم‌ترین ترکیبات اقتصادی گل محمدی می‌باشند از نانوکلات پتاسیم به مقدار 1 گرم بر لیتر می‌توان استفاده کرد. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    2 - واکنش سورگوم جارویی و علف‎های هرز غالب نسبت به چند علف کش رایج
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 4 , السنة 6 , پاییز 1389
    به منظور بررسی تأثیر علف کش های مختلف بر کنترل علف های هرز مزارع سورگوم جارویی رقم محلی گلبوس در شرایط مزرعه، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در منطقه آچاچی میانه انجام شد. علف کش های مورد استفاده شامل آترازین به صورت پیش کاشت + آلاکلر به صورت پیش أکثر
    به منظور بررسی تأثیر علف کش های مختلف بر کنترل علف های هرز مزارع سورگوم جارویی رقم محلی گلبوس در شرایط مزرعه، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در منطقه آچاچی میانه انجام شد. علف کش های مورد استفاده شامل آترازین به صورت پیش کاشت + آلاکلر به صورت پیش رویشی، آترازین به صورت پیش رویشی + ارادیکان به صورت پیش کاشت، ارادیکان به صورت پیش کاشت، توفوردی ام ث پ آ به صورت پس رویشی + وجین علف های هرز، فورام سولفورون به صورت پس رویشی، نیکوسولفورون به صورت پس رویشی، آلاکلر به صورت پیش رویشی + توفوردی ام ث پ آ به صورت پس رویشی + وجین علف های هرز، آلاکلر به صورت پیش رویشی، آترازین به صورت پیش کاشت و تیمار شاهد شامل وجین دستی علف های هرز بودند. آترازین و توفوردی ام ث پ آ + وجین دستی علف های هرز باریک برگ از نظر کنترل علف های هرز با تیمار وجین دستی اختلاف معنی داری نداشتند و در عین حال بر محصول گیاهسوز بودند. علی رغم کنترل مطلوب علف های هرز، تیمارهای آترازین + آلاکلر، آترازین + ارادیکان، آلاکلر، ارادیکان و توفوردی + آلاکلر + وجین دستی علف های هرز روی سورگوم گیاهسوزی داشتند. روش اعمال علف کش ها پیش از رویش نسبت به اعمال آن‎ها بعد از کاشت به صورت پیش و بعد از رویش، تأثیر مطلوب تری بر کنترل علف های هرز داشت. هم‎چنین کاربرد منفرد علف کش ها نسبت به کاربرد همزمان آن‎ها نتایج بهتری را دربرداشت. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    3 - رشد و اسپورزایی چند جدایه از قارچ Gnomonia leptostyla در محیط های کشت مختلف
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 4 , السنة 4 , پاییز 1387
    آنتراکنوز گردو شایع ترین بیماری قارچی بر روی گردوی معمولی در ایران می باشد که توسط قارچ Gnomonia leptostyla حادث می شود. در این تحقیق تأثیر محیط کشت های BAB، OMA، MA، NA، PDA، CMA، WLEA و WLEOMA بر رشد و اسپورزایی این قارچ مورد بررسی قرار گرفت. سه نمونه برگی از مناطق می أکثر
    آنتراکنوز گردو شایع ترین بیماری قارچی بر روی گردوی معمولی در ایران می باشد که توسط قارچ Gnomonia leptostyla حادث می شود. در این تحقیق تأثیر محیط کشت های BAB، OMA، MA، NA، PDA، CMA، WLEA و WLEOMA بر رشد و اسپورزایی این قارچ مورد بررسی قرار گرفت. سه نمونه برگی از مناطق میانه (No1)، مرند (DV) و کرج (Md1) انتخاب و قارچ پس از جداسازی بر روی محیط های ذکر شده با سه تکرار انتقال داده شد. محیط های کشت ها در آزمایشگاه با دمای 21 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 50 درصد و دوره نوری 12 ساعت روشنایی و 12 ساعت تاریکی نگهداری شده و پس از طی زمان های 2،3، 6، 9، 14 و 21 روز، ویژگی های کلنی های رشد یافته از قبیل حداکثر قطر کلنی، الگوی رشدی، تراکم میسلیومی، باروری جنسی و غیرجنسی بررسی شد. جهت باروری پریتسیوم ها، کشت های دارای پریتسیوم نابالغ به مدت سه ماه در شرایط دمایی 4 درجه و تاریکی مطلق نگهداری شدند. تفاوت قابل توجهی از لحاظ مورفولوژی، رنگ و یا الگوی رشد کلنی ها در بین جدایه ها مشاهده نشد. اما تفاوت هایی در سرعت رشد و میزان و کیفیت اسپورزایی وجود داشت. جدایه Md 1 پرتیسیوم های نابالغی را بر روی محیط کشت های فاقد عصاره برگ گردو به وجود آورد، در حالی که سایرین قادر به تولید آن نبودند. No1 به اندازه DV و Md1 روی محیط کشت PDA، WA، CMA و OMA آسروول زایی نکرد. با این حال، تمامی جدایه ها توانستند به راحتی روی هر دو محیط WLEA و WLEOMA آسروول و پرینسیوم نابالغ تولید کنند. ضعیف ترین محیط کشت BAB بود. WA مناسب ترین محیط کشت برای جداسازی قارچ تشخیص داده شد. قارچ در محیط کشت OMA بیشترین سرعت رشد را داشت و بر روی محیط PDA متراکم ترین حالت از میسلیوم ها حاصل شد. اسپورزایی غیرجنسی و جنسی در محیط های کشت حاوی عصاره برگ گردو بهتر انجام شد. در هیچ یک از جدایه ها و محیط های کشت پس از 3 ماه بلوغ پریتسیوم ها اتفاق نیافتاد. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    4 - پراکنش، سبب شناسی و بیماری زایی آنتراکنوز گردو در ناحیه شمال غرب ایران
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 5 , السنة 6 , زمستان 1389
    آنتراکنوز گردو شایع ترین بیماری قارچی گردو در ایران بوده و در سال های پرباران و خنک، خسارت زیادی به این محصول وارد می‎کند. این مطالعه به منظور سبب شناسی و تعیین پراکندگی بیماری در ناحیه شمال غرب کشور به عنوان یکی از قطب های عمده تولید گردو انجام گردید. در این تحقیق أکثر
    آنتراکنوز گردو شایع ترین بیماری قارچی گردو در ایران بوده و در سال های پرباران و خنک، خسارت زیادی به این محصول وارد می‎کند. این مطالعه به منظور سبب شناسی و تعیین پراکندگی بیماری در ناحیه شمال غرب کشور به عنوان یکی از قطب های عمده تولید گردو انجام گردید. در این تحقیق تعداد 75 جدایه از گردوکاری های 11 استان ناحیه شمال غرب کشور جداسازی گردید. پریتسیوم ها از برگ های ریخته شده استحصال و یا تولید آن‎ها با نگهداری کشت های خالص به مدت سه ماه در دمای 10 درجه سلسیوس القا شد. براساس مطالعات انجام شده همه جدایه ها Ophiognomonia leptostylaشناسایی شدند. نتایج نشان داد که اقلیم هایی که این بیماری در آن‎ها شایع بود، غالباً از نوع سرد و یا معتدل بودند. هیچ یک از جدایه ها به اقلیم های گرم و نیمه‎گرم تعلق نداشتند. این بیماری در طیف وسیعی از اقلیم ها از لحاظ میزان رطوبت مشاهده شد. هم‎چنین 73 درصد جدایه ها از ارتفاع 2000-1000 متری از سطح دریا به دست آمدند. آزمون بیماری زایی روی نهال های گردو نیز حاکی از تنوع بین جدایه ها از لحاظ شاخص بیماری و زمان تشکیل آسروول در برگ بود و این دو ویژگی همبستگی منفی و معنی‎داری با هم داشتند. هم‎چنین گروه بندی جدایه ها براساس صفات بیماری زایی، آن‎ها را در پنج گروه با بیماری زایی بسیار کم، کم، متوسط، بالا و بسیار بالا قرار داد. شناخت از درجه بیماری زایی جمعیت قارچی موجود، پس از معرفی ارقام استاندارد گردو و آزمون بیماری زایی روی آن‎ها، به شناسایی پاتوتیپ ها خواهد انجامید. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    5 - اثر محلول‎پاشی با متانول و اتانول بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی نعناع فلفلی
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 5 , السنة 12 , زمستان 1395
    استفاده از موادی از قبیل اتانول و متانول با افزایش تثبیت دی اکسید کربن می تواند به عنوان راه کاری مناسب برای بهبود عملکرد گیاهان مورد توجه قرار گیرد. در این پژوهش، اثر محلول‎ پاشی متانول و اتانول بر رشد رویشی و کمیت اسانس گیاه دارویی نعناع فلفلی در شرایط مزرعه در أکثر
    استفاده از موادی از قبیل اتانول و متانول با افزایش تثبیت دی اکسید کربن می تواند به عنوان راه کاری مناسب برای بهبود عملکرد گیاهان مورد توجه قرار گیرد. در این پژوهش، اثر محلول‎ پاشی متانول و اتانول بر رشد رویشی و کمیت اسانس گیاه دارویی نعناع فلفلی در شرایط مزرعه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 10 تیمار شامل محلول پاشی غلظت های 10، 20، 30 و 40% حجمی متانول و اتانول، آب مقطر و بدون محلول پاشی ‎ارزیابی شد. در بیشتر صفات، محلول پاشی با اتانول و متانول در مقایسه با شاهد اثرات مثبتی نشان داد. نقش مثبت متانول در عرض برگ، طول بلندترین شاخه جانبی و تعداد برگ بارزتر بود و اتانول بر صفات تعداد شاخه، بازده اسانس، وزن تر و خشک شاخساره اثر مثبتی داشت. در کل، اتانول 20 و 30% و متانول 10 و 30% جزو بهترین تیمارها در صفات مورد ارزیابی بودند. بیشترین بازده اسانس در تیمار متانول 10% و غلظت های 20 و 30% اتانول دیده شد و برای بهبود صفات مربوط به برگ و شاخساره متانول 30% مناسب تر بود. بنابراین با توجه به قیمت پایین و قابلیت دسترسی به متانول در مقایسه با اتانول، برای افزایش بازده اسانس و صرفه جویی در مصرف الکل، استفاده از متانول 10% و برای افزایش عملکرد تجاری نعناع فلفلی استفاده از متانول 30% قابل توصیه است. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    6 - مطالعه شاخص های جوانه زنی بذر و رشد اولیه گیاهچه‎های گلرنگ با وزن هزار دانه متفاوت تحت تنش خشکی
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 4 , السنة 8 , پاییز 1391
    بذرهایی که بتوانند از تحمل به خشکی بالایی برخوردار باشند در استقرار یکنواخت بوته ها در مزرعه و افزایش عملکرد نقش قابل توجهی خواهند داشت. به منظور مطالعۀ شاخص های جوانه‎زنی بذر و رشد اولیه گیاه چه گلرنگ رقم سینا با وزن‎های هزار دانه مختلف (23، 83/23، 13/25 و 27/2 أکثر
    بذرهایی که بتوانند از تحمل به خشکی بالایی برخوردار باشند در استقرار یکنواخت بوته ها در مزرعه و افزایش عملکرد نقش قابل توجهی خواهند داشت. به منظور مطالعۀ شاخص های جوانه‎زنی بذر و رشد اولیه گیاه چه گلرنگ رقم سینا با وزن‎های هزار دانه مختلف (23، 83/23، 13/25 و 27/27 گرم) تحت شدت های مختلف تنش خشکی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در آزمایشگاه فیزیولوژی دانشگاه زنجان انجام شد. سطوح مختلف تنش خشکی شامل صفر (شاهد)، 4- و 8- بار با کاربرد پلی اتیلن گلیگول 6000 بدست آمد. با افزایش شدت تنش خشکی، درصد جوانه زنی به طور معنی داری کاهش یافت و از 8/81% در شاهد به 8/57% در تنش خشکی 8- بار رسید. هم‎چنین، بذور با وزن هزار دانه بیشتر، درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی و ضریب سرعت جوانه زنی بالاتری داشتند. تحت شرایط تنش، بذور با وزن هزار دانه 27/27 گرم ساقه چه و ریشه چه طویل تری نسبت به سایرین تولید نمودند. هم‎چنین، تحت شرایط تنش، بذور با وزن هزار دانه بالا شاخص بنیه، وزن خشک و وزن تر گیاهچه بیشتری نسبت به سایر بذور داشتند. بنابراین، در این بررسی بذور با وزن هزار دانه بیشتر، علاوه بر این که دارای شاخص های جوانه زنی بالاتری بودند، نسبت به تنش خشکی نیز مقاومت خوبی نشان دادند. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    7 - خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی مرزه تحت تأثیر محلول‎پاشی متانول و اتانول
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 1 , السنة 13 , بهار 1396
    مرزه کاربردهای متعددی در طب سنتی داشته و محلول پاشی الکل روی قسمت‌های هوایی گیاهان به عنوان یکی از راه کارهای جدید برای افزایش رشد و عملکرد آنها مطرح می‌باشد. در این پژوهش، اثر محلول‎پاشی متانول و اتانول بر صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه دارویی مرزه در شرایط گ أکثر
    مرزه کاربردهای متعددی در طب سنتی داشته و محلول پاشی الکل روی قسمت‌های هوایی گیاهان به عنوان یکی از راه کارهای جدید برای افزایش رشد و عملکرد آنها مطرح می‌باشد. در این پژوهش، اثر محلول‎پاشی متانول و اتانول بر صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه دارویی مرزه در شرایط گلدانی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 10 تیمار شامل محلول پاشی غلظت های 10، 20، 30 و 40% حجمی متانول و اتانول، آب مقطر و شاهد (بدون محلول پاشی) ‎ارزیابی شد. محلول‌پاشی سطوح مختلف اتانول و متانول و به خصوص غلظت 40٪ آنها ‌توانست در بسیاری از صفات مورد ارزیابی نقش مثبتی نشان دهد. نقش مثبت اتانول 40% در افزایش وزن تر و خشک برگ، قطر یقه، وزن تر ساقه و گیاه و متانول 40% در افزایش وزن خشک ساقه و گیاه، ارتفاع بوته و تعداد برگ بارز بود. با افزایش غلظت الکل های مصرفی، شاخص کلروفیل برگ افزایش یافت ولی افزایش قابل توجهی در طول برگ دیده نشد. همچنین، اثر افزایشی محلول پاشی آب و متانول بر فاصله اولین گره از یقه دیده شد و برعکس، اثر کاهشی متانول و آب بر پهنای تاج پوششی مشاهده شد. بنابراین، با توجه به اثر مثبت محلول پاشی متانول و اتانول در افزایش رشد رویشی و شاخص های رشدی گیاه دارویی مرزه، استفاده از محلول های آبی این الکل ها قابل توصیه است. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    8 - اثر محلول‎پاشی متانول و اتانول بر ترکیبات اسانس نعناع‌فلفلی
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 2 , السنة 14 , تابستان 1397
    گونه های مختلف نعناع منبع عمده تولید اسانس های منتولی به شمار می روند. محلول پاشی گیاهان دارویی با الکل هایی نظیر متانول و اتانول می تواند افزایش رشد و میزان متابولیت های ثانویه را سبب شود. این پژوهش جهت تعیین اثر محلول‎پاشی متانول و اتانول بر ترکیب اسانس نعنا أکثر
    گونه های مختلف نعناع منبع عمده تولید اسانس های منتولی به شمار می روند. محلول پاشی گیاهان دارویی با الکل هایی نظیر متانول و اتانول می تواند افزایش رشد و میزان متابولیت های ثانویه را سبب شود. این پژوهش جهت تعیین اثر محلول‎پاشی متانول و اتانول بر ترکیب اسانس نعناع فلفلی در مزرعه تحقیقاتی گیاهان دارویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه به صورت آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی انجام گرفت. گیاهچه های 1 ماهه نعناع فلفلی با محلول های آبی 10، 20، 30 و 40% حجمی متانول و اتانول محلول پاشی شده و این کار 2 و 4 هفته بعد از اولین محلول پاشی تکرار شد. گیاهان در مرحله گلدهی کف بُر شده و استخراج اسانس با روش تقطیر با آب انجام شد. ترکیب اسانس نعناع فلفلی با دستگاه کروماتوگراف گازی و کروماتوگراف گازی متصل به طیف سنج جرمی تعیین شد. میزان ترکیبات موجود در اسانس نعناع فلفلی به جز ترانس پولِگُل، سیس پولِگُل، منتیل استات، ای کریوفیلن، آلفاهیموکالن و جرماکرن دی تحت تأثیر محلول پاشی با هیدروالکل ها قرار گرفت. کاربرد هیدروالکل ها در غلظت بالاتر از 10% میزان منتول را به طور معنی داری افزایش داد. در مجموع، میزان منتول در گیاهان محلول پاشی شده با متانول بیشتر از اتانول بود. با این حال، مقادیر اغلب ترکیبات موجود در اسانس نعناع فلفلی با کاربرد اتانول 30% افزایش بیشتری نشان داد. همچنین، محلول پاشی با متانول اثر منفی بر تولید منتون و ایزومنتون در نعناع فلفلی داشت. بنابراین، با توجه به یافته های این پژوهش، محلول پاشی متانول برای افزایش کیفیت اسانس نعناع فلفلی قابل توصیه می باشد. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    9 - خاصیت باکتری کشی و باکتری ایستایی عصاره های گیاهی و اسانس سرخارگل علیه باکتری Xanthomona arboricola pv. juglandis عامل بلایت باکتریایی گردو
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 2 , السنة 10 , تابستان 1393
    امروزه توجه روزافزون به مهار زیستی عوامل بیماری‌زای گیاهی با هدف کاهش تهدیدات و خطرات زیست محیطی آفت کش های شیمیایی معطوف شده و از این رو کارآیی ضدمیکروبی مواد گیاهی به عنوان فرآورده های امن طبیعی در سال های اخیر مورد کنکاش واقع شده است. در این مطالعه ارزیابی اثر فرآو أکثر
    امروزه توجه روزافزون به مهار زیستی عوامل بیماری‌زای گیاهی با هدف کاهش تهدیدات و خطرات زیست محیطی آفت کش های شیمیایی معطوف شده و از این رو کارآیی ضدمیکروبی مواد گیاهی به عنوان فرآورده های امن طبیعی در سال های اخیر مورد کنکاش واقع شده است. در این مطالعه ارزیابی اثر فرآورده های گیاهی به‌دست آمده از گیاه سرخارگل روی باکتری بیماری‌زای گیاهی Xanthomonasarboricolapv. juglandis عامل بلایت باکتریایی گردو مورد ارزیابی قرار گرفت. عصاره های گل، برگ، ساقه و ریشه سرخارگل به روش خیساندن با حلال های آب، استون، اتانول، متانول و کلریدریک اسید استخراج شده و با دستگاه روتاری در خلا تغلیظ شد. اسانس گل سرخارگل با دستگاه کلونجر استخراج شد. فعالیت ضدباکتریایی عصاره ها و اسانس سرخارگل علیه این باکتری در آزمایشگاه و با روش انتشار دیسک و تعیین حداقل غلظت بازدارندگی و کشندگی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که حساسیت باکتری به اسانس گل بیش از عصاره های سایر اندام ها بود. اتانول حلال مناسبی برای استخراج مواد ضدباکتریایی از اندام های مختلف سرخار گل بود. عصاره اتانولی ریشه نسبت به عصاره های به دست آمده از سایر قسمت های گیاه بازدارندگی بیشتری داشت. همچنین عصاره های آبی و تا حدی استونی و اسیدکلریدریک اثر چندانی بر باکتری از خود نشان ندادند. همه عصاره های گیاهی و اسانس سرخارگل بر این باکتری بازدارنده رشد بودند. عصاره‌های برگی نیز بیشتر از این که کشنده باشند، دارای خاصیت بازداری از رشد بودند. با توجه به نتایج این مطالعه به نظر می رسد مواد گیاهی به دست آمده از سرخارگل می تواند کارآیی قابل ملاحظه ای روی این باکتری داشته و در آینده برای مهار زیستی این باکتری مد نظر قرار داده شود. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    10 - اثر محلول‌پاشی چای ‌ورمی‌کمپوست بر خصوصیات مورفولوژیک گیاه دارویی تاتوره
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 2 , السنة 12 , تابستان 1395
    چکیده به‌دلیل اهمیت کشت گیاهان دارویی به‌روش ارگانیک و مزایای استفاده از کودهای بیولوژیک آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار به‌صورت گلدانی با محلول‌پاشی چای کمپوست سه بار به فاصله زمانی 10 روزه با رقت های حجمی صفر، 25، 50، 100% محلول آبی ورمی‌کمپوست و بدون مح أکثر
    چکیده به‌دلیل اهمیت کشت گیاهان دارویی به‌روش ارگانیک و مزایای استفاده از کودهای بیولوژیک آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار به‌صورت گلدانی با محلول‌پاشی چای کمپوست سه بار به فاصله زمانی 10 روزه با رقت های حجمی صفر، 25، 50، 100% محلول آبی ورمی‌کمپوست و بدون محلول پاشی به اجرا در آمد. دو هفته بعد از آخرین محلول پاشی، قطر سایه‌انداز، ارتفاع بوته، قطر یقه، طول ریشه، تعداد گره ساقه، فاصله اولین گره از یقه، تعداد برگ، طول و عرض بزرگ ترین برگ، وزن تر و خشک برگ، ساقه، ریشه و وزن تر و خشک گیاه اندازه گیری شد. نتایج به دست آمده نشان داد با افزایش رقت چای ورمی کمپوست در محلول های مصرفی، شاخص های رشدی افزایش می یابد به‌طوری‌که تیمار 50% بیشترین مقدار ارتفاع بوته، تعداد برگ و وزن خشک گیاه را نشان داد و بیشترین مقدار طول ریشه، طول و عرض بزرگ ترین برگ، وزن تر و خشک ساقه، وزن تر و خشک ریشه در تیمار 100% حجمی به‌دست آمد. احتمالاً اثر مثبت چای ورمی کمپوست روی شاخص های رشدی به قابلیت جذب نیتروژن توسط گیاه و یا اثر هورمون‌های رشد حاصل از فعالیت کرم‌خاکی در چای ورمی‌کمپوست مربوط باشد. با توجه به سرعت انتقال عناصر غذایی از سطح برگ‌ها به اندام‌های مختلف گیاه، محلول پاشی کودهای زیستی به تنهایی و یا در ترکیب با کود شیمیایی می تواند در کشت و پرورش گیاهان دارویی که توصیه کمتری برای مصرف مواد شیمیایی می شود، تأثیر مثبتی داشته باشد. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    11 - ارزیابی تأثیر چند قارچ کش رایج در کنترل بیماری سیاهک پنهان سورگوم جارویی ناشی از قارچ Sporisorium sorghi در شرایط مزرعه
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 5 , السنة 2 , زمستان 1385
    بیماری سیاهک پنهان سورگوم جارویی ناشی از قارچ Sporisorium sorghi Link جزو شایع‌ترین بیماریهایی است که همه ساله بصورت اندمیک در مزارع سورگوم جارویی منطقه میانه و زنجان مشاهده و خسارات عمده‌ای را به این محصول وارد می‌کند. جهت ارزیابی تأثیر چند قارچکش رایج بر کاهش یا ریشه‌ أکثر
    بیماری سیاهک پنهان سورگوم جارویی ناشی از قارچ Sporisorium sorghi Link جزو شایع‌ترین بیماریهایی است که همه ساله بصورت اندمیک در مزارع سورگوم جارویی منطقه میانه و زنجان مشاهده و خسارات عمده‌ای را به این محصول وارد می‌کند. جهت ارزیابی تأثیر چند قارچکش رایج بر کاهش یا ریشه‌کنی مایه آلودگی بذرزاد قارچ عامل بیماری، دو آزمایش با بذور دارای آلودگی طبیعی و نیز با آلوده نمودن مصنوعی آنها، به میزان 10 گرم تلیوسپور به ازای هر کیلوگرم بذر در مزرعه اجرا گردید. بذرها با آغشته نمودن به تلیوسپورهای قارچ در آلودگی مصنوعی و بدون آغشته نمودن به آن و با فرض آلودگی طبیعی، پس از تیمار با دز 5/1 در هزار از قارچکشهای کاربوکسین- تیرام، بنومیل، مانکوزب، مانب و پروپیکونازول کاشته شدند. تعداد گیاهان مبتلا و سالم در هنگام برداشت، شمارش و داده‌های بدست آمده مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین تیمارها اختلاف معنی‌داری وجود دارد. در آزمایش آلودگی مصنوعی تمامی تیمارها با تیمار شاهد اختلاف معنی داری داشتند، درحالیکه در آلودگی طبیعی تیمار کاربوکسین- تیرام با شاهد اختلاف معنی‌داری نشان نداد. در هر دو آزمایش قارچکشهای پروپیکونازول، مانب و مانکوزب بیشترین و کاربوکسین تیرام کمترین تأثیر را در کنترل بیماری از خود نشان دادند. تأثیر مانب و مانکوزب اختلاف معنی‌داری با پروپیکونازول در هر دو آزمایش نداشت. توصیه کاربرد بنومیل نیز براساس نتایج حاصل از آلودگی طبیعی در صورت در دسترس بودن قارچکش‌های پروپیکونازول، مانکوزب و مانب مناسب بنظر نمی‌رسد. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    12 - اثر محلول پاشی متانول و سالیسیلیک اسید بر ویژگی های فیزیولوژیکی و آنتی اُکسیدانی کلزا (Brassica napus L) تحت شرایط کم آبیاری
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 4 , السنة 17 , پاییز 1400
    به منظور سنجش اثر محلول پاشی برگی متانول و سالیسیلیک اسید بر فعالیت آنزیم های آنتی اُکسیدانی (کاتالاز، گایاکول پراُکسیداز و آسکوربات پراُکسیداز)، محتوای هیدرات های کربن محلول و پرولین گیاه کلزا (Brassica napus L) در شرایط تنش کم آبی، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در ق أکثر
    به منظور سنجش اثر محلول پاشی برگی متانول و سالیسیلیک اسید بر فعالیت آنزیم های آنتی اُکسیدانی (کاتالاز، گایاکول پراُکسیداز و آسکوربات پراُکسیداز)، محتوای هیدرات های کربن محلول و پرولین گیاه کلزا (Brassica napus L) در شرایط تنش کم آبی، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال های 1396 و 1397 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی صفی آباد دزفول، اجرا شد. تیمارهای تنش کم آبی شامل سه سطح (70، 140 و 210 میلی متر تبخیر) به عنوان کرت های اصلی و تلفیق تیمارهای محلول پاشی برگی سالیسیلیک اسید در سه سطح (صفر، 100 و 200 میکرومول) و متانول در سه سطح (صفر، 10 و 20 درصد حجمی) به عنوان کرت های فرعی بوده است. نتایج تجزیه واریانس نشان داد، اثر تنش کم آبی بر فعالیت آنزیم های کاتالاز، گایاکول پراُکسیداز و آسکوربات پراُکسیداز، محتوای هیدرات های کربن محلول و پرولین، معنی دار بوده است. علاوه بر این، محلول پاشی برگی متانول و سالیسیلیک اسید بر صفات اندازه گیری شده، معنی دار بود. مقایسات میانگین نشان داد، تنش کم آبی، منجر به افزایش میزان فعالیت آنزیم های آنتی اُکسیدانی، محتوای هیدرات های کربن محلول و پرولین شده است. در نهایت، محلول پاشی برگی متانول و سالیسیلیک اسید، کاهش میزان فعالیت آنزیم های آنتی اُکسیدانی و افزایش محتوای هیدرات های کربن محلول و پرولین در گیاه کلزا را به همراه داشته است. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    13 - ارزیابی تأثیر تیمار شیمیایی بذور جو با قارچ کش‌های متداول در کنترل بیماری لکه نواری جو در شرایط مزرعه
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 1 , السنة 3 , بهار 1386
    به منظور بررسی تأثیر قارچ کش‌های رایج بر کنترل بیماری لکه نواری جو، بذور آلوده از مزارع جو رقم پروپ استار مبتلا به این بیماری واقع در منطقه آچاچی شهرستان میانه جمع‌آوری و درصد آلودگی بذرها در حدود 72 درصد تعیین شد. برای ارزیابی تأثیر دز 5/0، 1 و2 در هزار از قارچ کش‌های أکثر
    به منظور بررسی تأثیر قارچ کش‌های رایج بر کنترل بیماری لکه نواری جو، بذور آلوده از مزارع جو رقم پروپ استار مبتلا به این بیماری واقع در منطقه آچاچی شهرستان میانه جمع‌آوری و درصد آلودگی بذرها در حدود 72 درصد تعیین شد. برای ارزیابی تأثیر دز 5/0، 1 و2 در هزار از قارچ کش‌های کاربوکسین، کاربوکسین تیرام، تیلت، کاربندازیم، رورال‌-تی‌اس، بنومیل، دینیکونازول، دیفنوکونازول، مانب و مانکوزب بر قوه نامیه بذر، آزمایشی در شرایط گلخانه در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار انجام و تمامی دزهای مربوط به قارچ کش تیلت و دز 2 در هزار از کاربوکسین تیرام از لحاظ اثر بر قوه نامیه بذر با تیمار شاهد اختلاف معنی‌دار نشان ندادند. در آزمایش دیگری که در مزرعه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد، پس از اعمال دزهای توصیه شده از قارچ کش‌های فوق‌الذکر، تعداد 100 بذر در هر کرت به طول 10 متر به فاصله 1 سانتی‌متری از هم کاشته شد. درصد گیاهان آلوده‌ی هر کرت محاسبه و تجزیه و تحلیل آن ها با آزمون دانکن در سطح احتمال 05/0 نشان داد که دز 2 در هزار کاربوکسین و تمام دزهای مورد استفاده تیلت بر قوه نامیه بذور اثر منفی داشتند. هم چنین دزهای توصیه شده ی دو قارچ کش بنومیل و کاربندازیم بر کنترل بیماری بی‌تأثیر بودند. ولی اثر سایر قارچ کش‌ها اختلاف معنی داری با شاهد نشان داده و همگی برای کنترل بیماری به طریقه ضدعفونی بذور قابل توصیه بودند. با این حال از لحاظ آماری مؤثرترین قارچ کش‌ها رورال تی اس و مانکوزب و کم اثرترین آن ها مانب و دیفنیکونازول ارزیابی شدند. تفاصيل المقالة


  • المقاله

    15 - ارزیابی تنوع ژنتیکی برخی از ژنوتیپ‎های سیب ایران با استفاده از نشانگر RAPD
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 1 , السنة 9 , بهار 1392
    جمع آوری و ارزیابی ژرم پلاسم ها در برنامه های اصلاحی درختان میوه دارای نقش اساسی است. نشانگرهای مولکولی متفاوتی برای این نوع ارزیابی ها به کار برده شده اند که مارکر RAPD جزء مارکرهای پرکاربرد در مورد شناسایی ژنوتیپ ها و ارقام گوناگون سیب می باشد. در این پژوهش تنوع ژنتیک أکثر
    جمع آوری و ارزیابی ژرم پلاسم ها در برنامه های اصلاحی درختان میوه دارای نقش اساسی است. نشانگرهای مولکولی متفاوتی برای این نوع ارزیابی ها به کار برده شده اند که مارکر RAPD جزء مارکرهای پرکاربرد در مورد شناسایی ژنوتیپ ها و ارقام گوناگون سیب می باشد. در این پژوهش تنوع ژنتیکی 23 ژنوتیپ بومی ایران (از سه منطقه آذربایجان، البرز مرکزی و زاگرس مرکزی) و رقم تجاری گرانی اسمیت به عنوان شاهد توسط 11 آغازگر RAPD سری TIB MOLBIOL بررسی شد. تعداد متوسط نوار به‎ازای هر آغازگر 27/10 بود. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار NTSYS با کاربرد ضریب تشابه DICE برای تعیین میزان تشابه انجام شد و دندروگرام به‎وسیله الگوریتم UPGMA رسم گردید. در حالت کلی، نتایج داده های مولکولی، نمونه های هر منطقه را به طور جداگانه ای از سایر مناطق جدا کرد. البته برخی نمونه های مناطق در خوشه های منطقه ای جز منطقه خود قرار گرفتند که این موضوع می تواند به دلیل انتقال ژنوتیپ ها بین مناطق در زمان گذشته باشد. میزان چند شکلی به دست آمده در این پژوهش بالا بود (62/68 درصد). بر اساس داده های مولکولی، دامنه شباهت بین نمونه ها از 378/0 تا 723/0 متغیر بود. با توجه به نتایج به دست آمده می توان گفت که تنوع ژنتیکی بالایی در ژنوتیپ های سیب مناطق مختلف وجود دارد، ولی تفاوت درون منطقه‎ای جزئی بود. به طور کلی، بررسی تنوع ژنتیکی نشان داد که مارکر RAPD می تواند در شناسایی نواحی چند شکلی و تخمین فاصله ژنتیکی و مدیریت ژرم پلاسم ژنوتیپ ها و ارقام سیب مفید باشد. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    16 - اثر ایندول‌استیک‌اسید و بنزیل‌آمینوپورین بر ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک بادرنجبویه
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 5 , السنة 13 , زمستان 1396
    به منظور بررسی اثر تنظیم کننده های رشد گیاهی ایندول استیک اسید و بنزیل آمینوپورین بر صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک بادرنجبویه، آزمایشی مزرعه ای در قالب طرح بلوک‌های‌ کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان نمین استان اردبیل انجام گرفت. محلول پاشی با ایندول استیک اسید أکثر
    به منظور بررسی اثر تنظیم کننده های رشد گیاهی ایندول استیک اسید و بنزیل آمینوپورین بر صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک بادرنجبویه، آزمایشی مزرعه ای در قالب طرح بلوک‌های‌ کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان نمین استان اردبیل انجام گرفت. محلول پاشی با ایندول استیک اسید و بنزیل آمینوپورین در غلظت های 100، 200 و 300 میلی گرم بر لیتر انجام شد. محلول پاشی باعث افزایش ارتفاع و طول شاخه شد. با این حال، رشد طولی شاخه با کاهش غلظت ایندول استیک اسید افزایش یافت. بالاترین غلظت بنزیل آمینوپورین و پایین ترین غلظت ایندول استیک اسید بیشترین اثر افزایشی را بر محتوای کلروفیل برگ داشتند. استفاده از ایندول استیک اسید باعث افزایش قطر تاج پوشش گیاه شده و افزایش غلظت ایندول استیک اسید ارتباط مستقیم با قطر سایه انداز گیاه داشت. با افزایش میزان ایندول استیک اسید از تعداد گره ساقه کاسته شد. افزایش غلظت بنزیل آمینوپورین باعث افزایش تعداد شاخساره های جانبی تولیدی شد. در وزن تر و خشک شاخساره، غلظت های بالای بنزیل آمینوپورین و ایندول استیک اسید اثر افزایشی مثبتی در مقایسه با شاهد نشان دادند. محلول پاشی با بنزیل آمینوپورین اثر افزایشی بهتری در مقایسه با ایندول استیک اسید بر تعداد برگ داشت. بنابراین، استفاده از ایندول استیک اسید و بنزیل آمینوپورین در کشت و پرورش بادرنجبویه می تواند به عنوان یک راه کار مناسب برای افزایش محصول در نظر گرفته شود. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    17 - باززایی و اندام­ زایی با عملکرد بالای بادمجان در محیط کشت مصنوعی
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 2 , السنة 11 , تابستان 1394
    بادمجان یک گیاه جالیزی مهم که در مناطق مختلف گرمسیری و معتدل رشد میکند. باززایی بادمجان در محیط مصنوعی جهت تعیین کردن غلظت مناسب و کارآمد هورمون های گیاهی به منظور اندام زایی از بافت کوتیلدون و برگ انجام شد. بافت کوتیلدون 10 روزه و بافت برگ 25 روزه در محیط کشت MS حاوی و أکثر
    بادمجان یک گیاه جالیزی مهم که در مناطق مختلف گرمسیری و معتدل رشد میکند. باززایی بادمجان در محیط مصنوعی جهت تعیین کردن غلظت مناسب و کارآمد هورمون های گیاهی به منظور اندام زایی از بافت کوتیلدون و برگ انجام شد. بافت کوتیلدون 10 روزه و بافت برگ 25 روزه در محیط کشت MS حاوی ویتامینهای B5 و 2% ساکارز و در 10 غلظت مختلف از هورمونهایNAA, BAP, TDZ, 2,4-D و IAA کشت گردیدند. بافتهای کشت شده در دمای 2 ± 25 درجه سلسیوس تحت 16:8 ساعت روشنایی و تاریکی قرار گرفتند. اندام های خوب باززایی شده (ساقه) بعد از سه هفته به محیط کشت جدید جهت افزایش طول ساقه منتقل شدند. تمام بافت های کوتیلدون و برگ توده های کالوس یا بافت های متمایز نشده مختلفی تولید کردند ولی تنها کالوس های سفید و ترد قادر به تولید جوانه های قوی بودند. بالاترین بازدهی محیط کشت مربوط به محیط کشت جوانه SRM10 که محیط کشت MS حاوی 2 میلی گرم در لیتر TDZ، 5/0 میلی گرم در لیتر BAP و 0.5 میلی گرم در لیتر هورمون NAA بود که بیشترین مقدار بازدهی و تولید را در هر دو نوع بافت نشان داد. ساقه-زایی و اندام زایی از بافت کوتیلدون خیلی بیشتر از بافت برگ بوده و به طور متوسط از هر پنج بافت کوتیلدون و برگ در هر ظرف پتری به ترتیب 33/0 ± 4.3 و 67/0 ± 6/1 بافت اندام زایی ایجاد کردند. درصد باززایی بافت کوتیلدون و برگ در محیط کشت SRM10 به ترتیب 67/6 ± 6/86 و 3/13 ± 3/33 بود. این تحقیق می تواند راه حلی جهت تولید بادمجان تراریخته ارایه داده و باززایی و تولید گیاهان بالغ را در محیط مصنوعی ایجاد نماید. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    18 - اثر محلول‌پاشی با سالیسیلیک‌اسید بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی پنیرک و بادرشبو
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 4 , السنة 13 , پاییز 1396
    سالیسیلیک اسید به عنوان یک تنظیم کننده رشد گیاهی نقش مهمی در برخی فرآیندهای فیزیولوژیک گیاهان دارد. در این مطالعه، تأثیر سالیسیلیک اسید بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاهان دارویی پنیرک و بادرشبو به صورت مزرعه ای با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در شهرستان بس أکثر
    سالیسیلیک اسید به عنوان یک تنظیم کننده رشد گیاهی نقش مهمی در برخی فرآیندهای فیزیولوژیک گیاهان دارد. در این مطالعه، تأثیر سالیسیلیک اسید بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاهان دارویی پنیرک و بادرشبو به صورت مزرعه ای با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در شهرستان بستان آباد بررسی گردید. گیاهان دو ماه بعد از کاشت و دو هفته بعد از آن با مقادیر صفر، 150و 300 میلی گرم بر لیتر سالیسیلیک اسید محلول پاشی شدند. در مرحله گلدهی، ارتفاع گیاه، طول ساقه، ریشه و میانگره، تعداد برگ، شاخه و ریشه فرعی، وزن تر و خشک ساقه، ریشه و برگ، درصد ماده خشک ریشه، ساقه و برگ و محتوای کلروفیل اندازه گیری شد. سالیسیلیک اسید تمام صفات مورد بررسی در پنیرک به جز تعداد و طول ریشه را افزایش داد. در بادرشبو، مصرف سالیسیلیک اسید صفات مورد ارزیابی را افزایش ولی درصد ماده خشک ریشه و ساقه را کاهش داده و بر طول و تعداد ریشه اثری نداشت. همچنین غلظت 300 میلی گرم بر لیتر سالیسیلیک اسید در اغلب شاخص های پنیرک به جز وزن خشک برگ و درصد ماده خشک ریشه و در بادرشبو به جز طول میانگره تأثیر بیشتری در مقایسه با مقدار 150 میلی گرم بر لیتر داشت. بنابراین، محلول پاشی برگی سالیسیلیک اسید می تواند به عنوان یک روش ساده و ارزان بر بهبود عملکرد و شاخص های رشدی پنیرک و بادرشبو توصیه شود. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    19 - اثر تراکم گیاهی و مصرف مقادیر کاهش‎یافته دو علف‎کش پس رویشی بر زیست توده علف های هرز پهن برگ و عملکرد و اجزای عملکرد سورگوم جارویی در منطقه میانه
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 1 , السنة 9 , بهار 1392
    به منظور بررسی اثر تراکم گیاهی و مصرف دو علف‎کش پس رویشی بر عملکرد جارو در سورگوم جارویی، آزمایشی در سال 1390 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در منطقه میانه اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تراکم کشت سورگوم جارویی در سه سطح 17، 24 و 31 بو أکثر
    به منظور بررسی اثر تراکم گیاهی و مصرف دو علف‎کش پس رویشی بر عملکرد جارو در سورگوم جارویی، آزمایشی در سال 1390 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در منطقه میانه اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تراکم کشت سورگوم جارویی در سه سطح 17، 24 و 31 بوته در متر مربع و مصرف دو تیمار علف‎کش توفوردی+ ام سی پی آ و بروموکسینیل + ام سی پی آ در دز توصیه شده ( 5/1 لیتر درهکتار )، 20 درصد دز کاهش یافته (2/1 لیتر در هکتار) و 40 درصد دز کاهش یافته (9/0 لیتر در هکتار) بودند. برای هر تراکم یک شاهد وجین نیز در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که زیست توده علف های هرز با افزایش تراکم گیاه کاهش یافت و دز توصیه شده بروموکسینیل + ام سی پی آ در اکثر مراحل نمونه‎برداری مؤثرترین تیمار علف‎کشی بود. هم‎چنین، با افزایش تراکم کاشت، تعداد و وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه و خوشه در سورگوم جارویی افزایش پیدا کرد. عملکرد جارو و تلاش زادآوری با افزایش تراکم به طور قابل توجهی افزایش یافت. بیشترین افزایش در عملکرد جارو از کاربرد بروموکسینیل+ ام سی پی آ و توفوردی + ام سی پی آ در دز توصیه شده به دست آمد. اثر دز توصیه شده و دز 20 درصد کاهش یافته بروموکسینیل+ ام سی پی آ بر بهبود عملکرد جارو از لحاظ آماری مشابه بود. با توجه به نتایج به دست آمده، برای مهار علف های هرز و بهبود عملکرد جارو در منطقه، تراکم کاشت 31 بوته در متر مربع و مصرف علف‎کش بروموکسینیل + ام سی پی آ با 20 درصد دز کاهش یافته توصیه می شود. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    20 - اثر سالیسیلیک‌اسید بر بهبود ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک ریحان در شرایط تنش شوری کلریدسدیم
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 5 , السنة 14 , زمستان 1397
    شوری از مهم ترین و متداول ترین تنش های محیطی وارده بر گیاهان می باشد. از طرفی، سالیسیلیک اسید به عنوان یک تنظیم کننده رشد گیاهی در القای سازوکارهای افزایش مقاومت گیاه در برابر تنش های زیستی و غیرزیستی مؤثر است. بر این اساس، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل بر پایه أکثر
    شوری از مهم ترین و متداول ترین تنش های محیطی وارده بر گیاهان می باشد. از طرفی، سالیسیلیک اسید به عنوان یک تنظیم کننده رشد گیاهی در القای سازوکارهای افزایش مقاومت گیاه در برابر تنش های زیستی و غیرزیستی مؤثر است. بر این اساس، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی جهت ارزیابی اثر سالیسیلیک اسید بر بهبود شاخص های مورفولوژیک و فیزیولوژیک ریحان تحت تنش شوری انجام گرفت. محلول پاشی سالیسیلیک اسید با رقت های 1/0، 5/0 و 1 میلی مولار در مرحله 6 تا 8 برگی گیاهچه قبل از اعمال تنش شوری انجام شد و سه هفته متوالی ادامه یافت. تنش شوری با آبیاری گیاهان با رقت های 20، 40 و 80 میلی مولار نمک کلرید سدیم اعمال شد. در مرحله گلدهی، ارتفاع بوته، قطر ساقه، طول و عرض برگ، تعداد برگ و گل آذین، وزن تر و خشک برگ، ساقه و ریشه، طول بلندترین گل آذین و ریشه، فاصله بین دو میانگره، تعداد گره در شاخه، درصد ماده خشک ساقه، برگ و ریشه درصد نشت الکترولیت برگ، محتوای نسبی آب، شاخص کلروفیل برگ، شاخص سطح برگ و سطح ویژه برگ اندازه گیری شد. تنش شوری باعث کاهش طول و عرض برگ، شاخص سطح برگ، تعداد گره در شاخه، قطر ساقه، وزن تر و خشک ریشه، وزن خشک ساقه، سطح ویژه برگ و افزایش نشت الکترولیت و تعداد برگ گردید. در مقابل، مصرف سالیسیلیک اسید توانست در کاهش اثرات سوء تنش شوری در بیشتر صفات مورد ارزیابی مؤثر باشد. همچنین، محلول پاشی با رقت های 1/0 و 5/0 میلی مولار سالیسیلیک اسید در برابر تنش شوری اثر بهتری داشت. بنابراین، محلول پاشی سالیسیلیک اسید می تواند به عنوان راه کاری برای جلوگیری از اثرات سوء شوری در ریحان توصیه شود. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    21 - اثر محلول پاشی کیتوزان و آسکوربیک اسید بر شاخص های رویشی و زایشی سرخارگل
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 4 , السنة 14 , پاییز 1397
    محلول پاشی با مواد غذایی و هورمونی و شبه هورمونی یکی از روش های افزایش ویژگی های رویشی و زایشی در گیاهان از جمله گیاهان دارویی به شمار می رود. جهت بررسی اثر محلول پاشی برگی با کیتوزان و آسکوربیک اسید بر خصوصیات رویشی و زایشی سرخارگل، آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل أکثر
    محلول پاشی با مواد غذایی و هورمونی و شبه هورمونی یکی از روش های افزایش ویژگی های رویشی و زایشی در گیاهان از جمله گیاهان دارویی به شمار می رود. جهت بررسی اثر محلول پاشی برگی با کیتوزان و آسکوربیک اسید بر خصوصیات رویشی و زایشی سرخارگل، آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه واقع در روستای خلیل آباد اردبیل اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل محلول پاشی برگی با سطوح 1/0، 2/0 و 3/0 میلی گرم بر لیتر کیتوزان و آسکوربیک اسید بود. اولین محلول پاشی در اواسط خرداد ماه انجام و محلول پاشی قبل از گل دهی آغاز و دو بار به فاصله یک هفته از هم تکرار گردید. برداشت گیاهان یک هفته پس از آخرین محلول پاشی و همزمان با گل دهی کامل انجام شد. خصوصیات مورفوفیزلوژیک شامل ارتفاع گیاه، طول بلندترین ساقه، تعداد برگ، شاخه جانبی و گل، طول و عرض برگ، وزن تر و خشک برگ، ساقه، گل، ریشه و کل بوته، قطر ساقه و کاپیتول گل و نیز محتوای کلروفیل برگ اندازه گیری شد. محلول پاشی با کیتوزان و آسکوربیک اسید تأثیر منفی در گیاه ایجاد نکرد، کیتوزان در سطوح پایین در بهبود اغلب صفات رویشی و زایشی اثرگذار بود. همچنین آسکوربیک اسید توانست در وزن و تر برگ، وزن خشک ریشه مؤثر باشد. بنابراین، محلول پاشی برگی با کیتوزان 1/0 میلی گرم بر لیتر برای بهبود صفات رویشی و زایشی سرخارگل در سطح مزرعه قابل توصیه می باشد. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    22 - اثر پیش تیمار اسمزی و آبی بر جوانه‌زنی و استقرار گیاهچه ذرت سینگل کراس 704 تحت تنش خشکی و شوری
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 2 , السنة 11 , تابستان 1394
    برای تعیین اثر پیش تیمار اسمزی و آبی بر جوانه زنی و رشد اولیه گیاهچه ذرت رقم سینگل کراس 704 تحت شرایط تنش شوری و خشکی آزمایشی در تابستان 1392 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول در قالب طرح کاملاً تصادفی به صورت فاکتوریل با سه تکرار اجرا گردید. بذور پیش تیمار شده ذرت با أکثر
    برای تعیین اثر پیش تیمار اسمزی و آبی بر جوانه زنی و رشد اولیه گیاهچه ذرت رقم سینگل کراس 704 تحت شرایط تنش شوری و خشکی آزمایشی در تابستان 1392 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول در قالب طرح کاملاً تصادفی به صورت فاکتوریل با سه تکرار اجرا گردید. بذور پیش تیمار شده ذرت با نیترات پتاسیم (پیش تیمار اسمزی) و آب مقطر (پیش تیمار آبی) از نظر شاخص های جوانه زنی و رشد گیاهچه در شرایط تنش شوری با کلرید سدیم و شرایط خشکی ایجاد شده به وسیله پلی اتیلن گلیکول 6000 در پتانسیل های آبی 0، 2/0-، 4/0-، 6/0- مگاپاسکال در شرایط آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت. بذرها قادر به جوانه زنی در تمام غلظت های محلول کلرید سدیم بودند، اما تنها در پتانسیل اسمزی 6/0- مگاپاسکال جوانه زنی مشاهده نشد. پیش تیمار بذر باعث جوانه زنی بهتر و رشد گیاهچه ها تحت تنش های شوری و خشکی شد. استفاده از روش پیش تیمار اسمزی و آبی توانست اثرات منفی تنش ها را جبران نماید و اثر مثبت بر شاخص های جوانه زنی داشت و باعث شد تا جوانه زنی بذرها سریعتر انجام شود. در کل، اعمال پیش تیمار برای بهبود جوانه زنی و استقرار اولیه گیاهچه ذرت تحت تنش توصیه می شود. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    23 - خاصیت ضدباکتریایی عصاره متانولی چهار گونه گلسنگ بومی ایران‌
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 1 , السنة 10 , بهار 1393
    چکیدهگلسنگ ها به عنوان یکی از منابع سرشار از ترکیبات طبیعی با خاصیت آنتی بیوتیک شناخته شده اند که از برخی از آنها به عنوان دارو و برای درمان بیماری های خاص استفاده می شود. در این پژوهش اثر بازدارندگی، باکتری ایستایی و کشندگی عصاره متانولی چهار گونه گلسنگ جمع آوری شده از أکثر
    چکیدهگلسنگ ها به عنوان یکی از منابع سرشار از ترکیبات طبیعی با خاصیت آنتی بیوتیک شناخته شده اند که از برخی از آنها به عنوان دارو و برای درمان بیماری های خاص استفاده می شود. در این پژوهش اثر بازدارندگی، باکتری ایستایی و کشندگی عصاره متانولی چهار گونه گلسنگ جمع آوری شده از منطقه ارسباران، آذربایجان شرقی شامل Pleopsidiumgobiensis، Parmelinatiliacea، Anaptychiasetifera و Lecanoraargopholis روی چند گونه باکتری گیاهی از جمله Bacillus subtilis، Pseudomonas fluorescens، Enterobactersp. در آزمایشگاه با روشدیسک گذاری و تعیین حداقل غلظت بازدارنده و کشنده مورد بررسی قرار گرفت. در روش نشر در آگار، عصاره های متانولی گلسنگ های مورد بررسی اثر بازدارنده قابل توجهی بر رشد باکتری ها به جز Enterobacter sp. داشتند. عصاره های گلسنگ A. setifera از بازدارندگی کمتری در مقایسه با سایرین بر رشد باکتری های مورد مطالعه داشت. عصاره متانولی همه گلسنگ ها کم و بیش بر باکتری های مورد مطالعه اثر بازدارنده و کشنده داشتند. گلسنگ های P. gobiensis و P. tiliacea اثر باکتری ایستایی و نیز کشندگی بسیار بیشتری در مقایسه با دو گلسنگ دیگر نشان دادند. عصاره های گلسنگی برابر B. subtilisبیشتر خاصیت بازدارندگی داشتند. در روش حداقل غلظت باکتری ایستایی و کشندگی، واکنش باکتری کشی و باکتری ایستایی Enterobacter sp. از دو باکتری دیگر به عصاره های گلسنگی بیشتر بود. با توجه به نتایج این مطالعه به نظر می رسد عصاره های گلسنگی از کارآیی قابل ملاحظه ای برای مقابله باکتری های گیاهی مورد مطالعه برخوردارند. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    24 - اثر ایندول استیک اسید و بنزیل آمینوپورین بر شاخص‌های رشدی گل مغربی
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 1 , السنة 14 , بهار 1397
    تنظیم کننده های رشد گیاهی به روش های گوناگون بر گیاهان اثر گذاشته و باعث تنظیم رشد و نمو می شوند. از بین این مواد، اکسین و سایتوکینین معمولاً به عنوان محرک تقسیم و توسعه سلول شناخته شده و توسعه اندامی را سبب می شوند. در این راستا، پژوهشی جهت ارزیابی اثر محلول پاشی أکثر
    تنظیم کننده های رشد گیاهی به روش های گوناگون بر گیاهان اثر گذاشته و باعث تنظیم رشد و نمو می شوند. از بین این مواد، اکسین و سایتوکینین معمولاً به عنوان محرک تقسیم و توسعه سلول شناخته شده و توسعه اندامی را سبب می شوند. در این راستا، پژوهشی جهت ارزیابی اثر محلول پاشی ایندول استیک اسید و بنزیل آمینوپورین در غلظت های 100، 200 و 300 میلی گرم بر لیتر در قالب طرح کاملاً تصادفی روی گل مغربی به صورت گلدانی به اجرا در آمد. محلول پاشی با تنظیم کننده های رشد گیاهی توانست بر بیشتر صفات مورد ارزیابی اثر مثبتی داشته باشد و در بین دو تنظیم کننده رشد، بنزیل آمینوپورین مؤثرتر بود. با افزایش غلظت تنظیم کننده های رشد مصرفی، شاخص های رشدی گل مغربی نیز افزایش یافت. اثر بهبود دهنده رشد اندام هوایی گیاه در محلول پاشی با بنزیل آمینو پورین مشهودتر بود در حالی که ایندول استیک اسید بر رشد ریشه اثر افزایشی بیشتری داشت. بنابراین، محلول پاشی با غلظت 300 میلی گرم بر لیتر بنزیل آمینوپورین و ایندول استیک اسید برای بهبود اولیه رشد گل مغربی قابل توصیه است. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    25 - اثر مقادیر مختلف چهار منبع کودی نیتروژن‌دار بر عملکرد دانه و روغن کلزا و مقدار نیتروژن باقی‌مانده در خاک
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 2 , السنة 7 , تابستان 1390
    به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف کودهای نیتروژن دار بر عملکرد و مقدار روغن کلزا رقم SLM046 و میزان نیتروژن باقی‎مانده در خاک، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا در آمد. کود نیتروژنه در پنج سطح شامل بدون کود، 60، 120، 180 و24 أکثر
    به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف کودهای نیتروژن دار بر عملکرد و مقدار روغن کلزا رقم SLM046 و میزان نیتروژن باقی‎مانده در خاک، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا در آمد. کود نیتروژنه در پنج سطح شامل بدون کود، 60، 120، 180 و240 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار از چهار منبع کودی شامل اوره با پوشش گوگردی، اوره معمولی، نیترات آمونیم و سولفات آمونیم در سه نوبت هم‌‌زمان با کاشت، مرحله‌ی ساقه روی و نیز شروع غلاف بندی کلزا مصرف شد. تنها اوره با پوشش گوگردی به صورت یک جا در زمان کاشت مصرف گردید. بیشترین عملکرد دانه و روغن از بالاترین سطح کودی اوره معمولی حاصل شد. هم‎چنین بالاترین میزان نیتروژن کل باقی‌مانده در خاک، با کاربرد اوره با پوشش گوگردی به دست آمد. با بالا رفتن سطح کودی از صفر تا 240 کیلوگرم در هکتار میزان نیتروژن کل باقی‎مانده در خاک افزایش یافت. به علاوه، مقادیر بالاتری از نیترات خاک با کاربرد نیترات آمونیم، اوره معمولی و اوره با پوشش گوگردی در مقایسه با سولفات آمونیوم به دست آمد. بالاترین وکم‌ترین غلظت آمونیوم خاک به ترتیب از مصرف اوره با پوشش گوگردی و کود نیترات آمونیم حاصل شد. در مجموع، علی‌رغم کاربرد مقادیر متفاوت نیتروژن در کلزا، میزان نیترات و آمونیوم باقی‎مانده در خاک پس از برداشت محصول کلزا، از میزان آنها قبل از کشت پایین‌تر بود که این امر نشان دهنده ی قابلیت بالای کلزا در برداشت نیتروژن از خاک است. هم‎چنین، مشخص شد که با افزایش مقادیر نیتروژن، میزان کارآیی مصرف نیتروژن کاهش می‌یابد و به ترتیب بالاترین و کمترین کارآیی مصرف نیتروژن از مصرف کود نیترات آمونیوم و اوره با پوشش گوگردی به‌دست آمد. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    26 - ارزیابی واکنش ارقام مختلف گردو به قارچ Gnomonia leptostyla عامل بیماری آنتراکنوز گردو
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 5 , السنة 5 , زمستان 1388
    بیماری آنتراکنوز گردو ناشی از قارچGnomonia leptostyla (Fr.) Ces. & De Not. یکی از مهم ترین عوامل خسارت زا به خصوص در غیاب تیمارهای شیمیایی محسوب شده و در شرایط مساعد می تواند سبب برگ ریزی پیش از موعد و ریزش میوه ها و کاهش توان و ضعف درختان در باغات و نواحی گردوکاری گردد أکثر
    بیماری آنتراکنوز گردو ناشی از قارچGnomonia leptostyla (Fr.) Ces. & De Not. یکی از مهم ترین عوامل خسارت زا به خصوص در غیاب تیمارهای شیمیایی محسوب شده و در شرایط مساعد می تواند سبب برگ ریزی پیش از موعد و ریزش میوه ها و کاهش توان و ضعف درختان در باغات و نواحی گردوکاری گردد. استفاده از ارقام مقاوم روشی مؤثر در جهت کاهش خسارت این بیماری محسوب می شود. در این بررسی واکنش 11 رقم مختلف گردو شامل Franquet، Hartley، K73، Lara، Pedro، Round، Serr، Vina، Z63، Z60 و Z67 در برابر سه جدایه از قارچ عامل بیماری آنتراکنوز مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با 12 تیمار و 3 تکرار انجام شد. سوسپانسیون کنیدیومی سه جدایه قارچی با غلظت 105 اسپور در یک میلی لیتر آب مقطر استریل، به صورت یکنواخت بر روی برگ نهال های پیوندی یک ساله گردو پاشیده شد. نهال ها به مدت 48 ساعت در دمای 2±21 درجه سلسیوس در زیر پوشش پلاستیکی داخل گلخانه نگهداری و سپس پوشش آن ها برداشته شد. رقم های بذری نیز به عنوان حفاظ، در اطراف گیاهان پیوندی قرار داده شدند. دو هفته بعد از مایه زنی، اولین علایم ماکروسکوپی بروز نموده و شمارش و اندازه گیری تعداد و قطر لکه ها در دو نوبت به فاصله یک و دو ماه بعد از مایه زنی اولیه صورت گرفت. مقایسه میانگین داده های به دست آمده در سطح یک درصد با آزمون دانکن نشان داد که شدت بیماری در ارقام بذری بسیار بیشتر از پیوندی بود. ژنوتیپ ها سطوح مختلفی از شدت آلودگی را دارا بودند. هم چنین ارقامZ67 و K73 در قیاس با سایرین از مقاومت بالاتری برخوردار بودند که در این میان Z67 مقاوم ترین رقم نسبت به بیماری بود. ژنوتیپ های Ser، Vina، yHartle، Ronde de Montignac، Lara و Franquett از مقاومت ضعیف تا متوسط و ارقام Z63، Z60 دارای بیشترین حساسیت بودند. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    27 - مطالعه خاصیت ضد باکتریایی پنج گونه گلسنگ بومی منطقه ارسباران روی باکتری Dikerya chrysanthemi عامل پوسیدگی سیب زمینی در شرایط آزمایشگاه و انبار
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 5 , السنة 8 , زمستان 1391
    سیب زمینی از جمله گیاهانی است که سالیانه خسارت عمده ای بر اثر بیماری پوسیدگی غده ناشی از باکتری Dikerya chrysanthemi در انبار به آن وارد می شود. در این پژوهش به منظور استفاده از شیوه سازگار با طبیعت و کم خطر در مدیریت این بیماری گیاهی بر پایه خواص ضد میکروبی گلسنگ، پنج أکثر
    سیب زمینی از جمله گیاهانی است که سالیانه خسارت عمده ای بر اثر بیماری پوسیدگی غده ناشی از باکتری Dikerya chrysanthemi در انبار به آن وارد می شود. در این پژوهش به منظور استفاده از شیوه سازگار با طبیعت و کم خطر در مدیریت این بیماری گیاهی بر پایه خواص ضد میکروبی گلسنگ، پنج گونه گلسنگ شامل Pleopsidium gobiensis، Ramalina sinensis، Parmelina tiliacea، Anaptychia setifera، Lecanora argopholis از منطقه ارسباران جمع‎آوری شده و با سه نوع حلال متانول، دی اتیل اتر و استون عصاره گیری شد. اثر بازدارندگی این عصاره‎ها با روش های انتشار دیسک و حداقل غلظت بازدارندگی و کشندگی در آزمایشگاه و نیز در انبار مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد کهعصاره استونی Pleospidium gobiensisبا ایجاد هاله 9/7 میلی متری و عصاره دی اتیل اتری گلسنگ Parmelina tiliacea با هاله 6/6 میلی متری، با حداقل غلظت بازدارنده و کشنده 54/0 و 09/1 میلی گرم بر میلی‎متر، مؤثرترین تیمارهای گلسنگی بودند و اثر آن‎ها حتی از شاهد استرپتومایسین بهتر بود. در مجموع، گلسنگ های P. tiliacea و P. gobiensis بیشترین اثر بازدارندگی را بر رشد باکتری مورد مطالعه در آزمایشگاه داشتند. بررسی انباری با آغشته کردن غده های سیب زمینی با عصاره های منتخب گلسنگ قبل یا بعد از مایه زنی با باکتری D. chrysanthemi نشان داد که تمامی تیمار ها توانایی پیشگیری و معالجه کنندگی در برابر باکتری را داشتند و توانستند درصد قابل توجهی از سیب زمینی را از آسیب باکتری بیماری‎زا محافظت نمایند. عصاره استونی گلسنگ R. sinensis که بعد از مایه زنی باکتری Dikerya chrysanthemi به کار برده شد از بیشترین فعالیت بازدارندگی باکتری در شرایط انباری برخوردار بود، به طوری که 91 درصد غده های سیب زمینی را از آسیب باکتری محافظت نمود. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    28 - کارایی چند حشره‌کش‌ شیمیایی و زیستی در مهار کرم ساقه‌خوار اروپایی ذرت در دشت مغان
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 1 , السنة 14 , بهار 1397
    به منظور ارزیابی اثر چند حشره کش بر مهار کرم ساقه خوار اروپایی ذرت، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در منطقه مغان انجام شد. زمان اوج پرواز با تله فرمونی تعیین و سمپاشی با حشره کش های شیمیایی شامل ایندوکساکارب، دلتامترین، دیازینون، فن والریت، آلفاسا أکثر
    به منظور ارزیابی اثر چند حشره کش بر مهار کرم ساقه خوار اروپایی ذرت، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در منطقه مغان انجام شد. زمان اوج پرواز با تله فرمونی تعیین و سمپاشی با حشره کش های شیمیایی شامل ایندوکساکارب، دلتامترین، دیازینون، فن والریت، آلفاسایپرمترین + تفلوبنزورون و حشره کش زیستی بی تی محتوی باکتری باسیلوس تورنژینسیس با سمپاش پشتی- شارژی با دز توصیه شده انجام شد. درصد تلفات کرم ساقه خوار اروپایی ذرت و تعداد سوراخ های ایجاد شده در ساقه در نسل اول و دوم بعد از 3 و 7 روز تعیین شد. صفات عملکرد و اجزای عملکرد شامل ارتفاع ذرت، وزن هزار دانه، تعداد دانه در ردیف و عملکرد دانه و بیولوژیک در زمان برداشت اندازه گیری و ثبت شد. با وجودی که اثر حشره کش بی تی بر این آفت نسبت به شاهد معنی دار بود اما در نهایت تغییری در میزان بهبود عملکرد و اجزای عملکرد مشاهده نشد. اثر حشره کش های شیمیایی مورد استفاده بر درصد مرگ و میر و تعداد سوراخ در ساقه ناشی از کرم ساقه خوار اروپایی تقریباً یکسان بود ولی حشره کش دیازینون تأثیر کمتری نسبت به سایرین نشان داد. همچنین، حشره کش آلفاسایپرمترین + تفلوبنزورون و ایندکساکارب بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت اثر بهتری در مقایسه با سایر حشره کش ها نشان دادند. در نهایت استفاده از حشره کش آلفاسایپرمترین + تفلوبنزورون برای مبارزه با کرم ساقه خوار اروپایی در ذرت در منطقه مغان قابل توصیه می باشد. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    29 - خاصیت اتوآللوپاتی درون گونه ای ترشحات ریشه در چند رقم برنج متداول ایرانی
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 4 , السنة 13 , پاییز 1396
    خودمسمومی نوعی اتوآللوپاتی منفی است که در گیاهان مختلف زراعی از جمله برنج گزارش شده است. برای تعیین خاصیت خودمسمومی ترشحات ریشه چهار رقم برنج ایرانی شامل حسن سرا، علی کاظمی، چمپا و هاشمی آزمایشی به روش کشت ارقام دهنده و گیرنده برنج روی محیط کشت آگار 4/0% انجام شد. ارقام أکثر
    خودمسمومی نوعی اتوآللوپاتی منفی است که در گیاهان مختلف زراعی از جمله برنج گزارش شده است. برای تعیین خاصیت خودمسمومی ترشحات ریشه چهار رقم برنج ایرانی شامل حسن سرا، علی کاظمی، چمپا و هاشمی آزمایشی به روش کشت ارقام دهنده و گیرنده برنج روی محیط کشت آگار 4/0% انجام شد. ارقام گیرنده پس از استقرار هفت روزه ارقام دهنده در فواصل 2، 4 و 6 سانتی متری به صورت دوایر متحد المرکز اطراف ارقام دهنده کشت شده و 10 روز بعد خصوصیاتی نظیر طول ریشه چه، طول ساقه چه، وزن خشک و تر گیاهچه برنج اندازه گیری و ثبت گردید. نتایج نشان دهنده اثر منفی ترشحات ریشه ارقام ایرانی برنج روی خود و همدیگر بود. این اثر کاهنده بر رشد ریشه چه تا رشد ساقه چه بیشتر مشهود بود. ترشحات ریشه رقم حسن سرا روی ویژگی های گیاهچه چمپا بیشترین تأثیر اتواللوپاتیک را داشت. وزن تر گیاهچه ها با افزایش فاصله کاشت از 2 به 4 و 6 سانتی متر به طور معنی داری در همه ارقام مورد بررسی افزایش یافت. از لحاظ اثر بر وزن تر گیاهچه ترشحات ریشه رقم چمپا خودمسمو م تر از بقیه تشخیص داده شد. نتایج این پژوهش استفاده از تراکم مناسب کاشت در برنج برای حصول عملکرد بهتر در این ارقام به ویژه در رقم چمپا را پیشنهاد می کند. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    30 - کیفیت اسانس بابونه آلمانی در سه حوضه آبریز ارسباران، آذربایجان شرقی، ایران
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 4 , السنة 14 , پاییز 1397
    عوامل محیطی از جمله دما و بارندگی نقش مهمی در رشد رویشی و زایشی و نیز تولید متابولیت های ثانوی، کمیت و کیفیت اسانس گیاهان دارویی دارند. در این پژوهش خصوصیات فیتوشیمیایی توده های بومی بابونه آلمانی در سه حوضه آبریز کلیبرچای، حاجیلرچای و مردانقم منطقه ارسباران استان آذر أکثر
    عوامل محیطی از جمله دما و بارندگی نقش مهمی در رشد رویشی و زایشی و نیز تولید متابولیت های ثانوی، کمیت و کیفیت اسانس گیاهان دارویی دارند. در این پژوهش خصوصیات فیتوشیمیایی توده های بومی بابونه آلمانی در سه حوضه آبریز کلیبرچای، حاجیلرچای و مردانقم منطقه ارسباران استان آذربایجان شرقی به روش پلات زنی مورد بررسی قرار گرفت. اسانس اندام های هوایی به روش تقطیر با آب با دستگاه کلونجر استخراج و درصد و نوع ترکیبات تشکیل دهنده اسانس با دستگاه کروماتوگراف گازی و کروماتوگراف گازی متصل به طیف سنج جرمی تعیین شد. در کل، 22 ترکیب در اسانس نمونه ها شناسایی و مهمترین ترکیبات شناسایی شده آلفا- بیسابلول اکساید، کامازولن، ای- بتا- فرانزول، آلفا-فلاندرون، زد- ای- فرانزول و آلفا- بیسابلول بود. میزان بارش و دمای بالا در حوضه آبریز کلیبرچای موجب افزایش ترکیبات آلفا- فلاندرن، آلفا- بیسابلول و زد- ای- فرانزول، همچنین بارش اندک در حاجیلرچای موجب افزایش کامازولن و ای- بتا- فرانزول شد. از طرفی، دمای پایین در مردانقم، تولید میزان بیشتری کامازولن و آلفا- بیسابلول اکساید را در پی داشت. بنابراین، جمع آوری بابونه آلمانی از مردانقم به خاطر داشتن بالاترین میزان مواد مؤثره دارویی توصیه می شود تفاصيل المقالة

  • المقاله

    31 - اثر پیش تیمار با نانو کلات آهن و سالیسیلیک اسید بر جوانه زنی و رشد عدس تحت تنش شوری
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 2 , السنة 10 , تابستان 1393
    به منظور بررسی اثر پیش تیمار بذر با نانو کلات آهن و سالیسیلیک اسید بر خصوصیات جوانه زنی و رشد عدس تحت تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل پیش تیمار با سالیسیلیک اسید و نانو کلات آهن هر کدام در سه سطح شا أکثر
    به منظور بررسی اثر پیش تیمار بذر با نانو کلات آهن و سالیسیلیک اسید بر خصوصیات جوانه زنی و رشد عدس تحت تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل پیش تیمار با سالیسیلیک اسید و نانو کلات آهن هر کدام در سه سطح شامل 1000، 2000 و 3000 میلی گرم بر لیتر، پیش تیمار با آب مقطر و شاهد (بدون اعمال پیش تیمار) و چهار سطح شوری شامل شاهد، 1000، 2000 و 3000 میلی گرم بر لیتر بود. نتایج نشان داد که اثر پیش تیمار با نانو کلات آهن و سالیسیلیک اسید در شرایط شوری بر درصد و سرعت جوانه زنی، درصد و سرعت سبز شدن، میانگین مدت زمان جوانه زنی و سبز شدن، طول ساقه چه، وزن تر و وزن خشک ساقه چه در سطح احتمال 1% معنی دار بود. غلظت 3000 میلی گرم بر لیتر کلرید سدیم سبب کاهش معنی دار شاخص های جوانه زنی و رشد گیاهچه نسبت به شاهد گردید. در کل، سالیسیلیک اسید نسبت به نانو کلات آهن اثر مثبت بیشتری بر شاخص های جوانه زنی و رشد گیاهچه عدس در شرایط تنش و بدون تنش شوری داشت و با کاربرد سالیسیلیک اسید به تنهایی و تحت تنش شوری شاخص های جوانه زنی و رشد گیاهچه نسبت به شاهد افزایش یافت. بنابراین پیش تیمار بذر با سالیسیلیک اسید 3000 میلی گرم بر لیتر موجب بهبود جوانه زنی و استقرار گیاهچه در شرایط شوری و بدون شوری می شود. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    32 - تأثیر منابع و مقادیر کود نیتروژنه بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه ذرت رقم سینگل کراس 704
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 5 , السنة 1 , زمستان 1384
    به منظور بررسی اثر منابع و مقادیر کودهای نیتروژنه بر عملکرد دانه و اجزای آن در ذرت رقم سینگل کراس 704، آزمایشی در سال زراعی 1382 در اراضی مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه انجام شد. در این مطالعه دو سطح کود نیتروژنه شامل نیترات آمونیوم و اوره با سه سطح میزان أکثر
    به منظور بررسی اثر منابع و مقادیر کودهای نیتروژنه بر عملکرد دانه و اجزای آن در ذرت رقم سینگل کراس 704، آزمایشی در سال زراعی 1382 در اراضی مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه انجام شد. در این مطالعه دو سطح کود نیتروژنه شامل نیترات آمونیوم و اوره با سه سطح میزان کود شامل 100،160 و 220 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار بصورت یک طرح فاکتوریل و در قالب آزمایش بلوک‌های کاملاً تصادفی با 4 تکرار انجام گردید و در هر تکرار یک کرت نیز به عنوان شاهد بدون دریافت کود نیتروژنه در نظر گرفته شد. کاشت در تاریخ 23 اردیبهشت ماه و به صورت جوی و پشته‌ با دست و بر روی ردیف‌هایی به فواصل 75 سانتی متر و تراکم 67 هزار بوته در هکتار انجام شد. کودهای نیتروژنه در سه زمان شامل کاربرد همزمان با کاشت، مرحله چهار برگی و مرحله 8 برگی به صورت سرک در اختیار گیاه قرار گرفت. برای تعیین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در زمان رسیدگی فیزیولوژیکی، بوته‌ها از 5 متر مربع سه ردیف میانی و برای اندازه‌گیری اجزای عملکرد، 15 بوته به طور تصادفی از هر کرت انتخاب و تعداد بلال در بوته، تعداد بلال در ردیف و تعداد دانه در ردیف شمارش و وزن هزار دانه مشخص گردید. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که کود نیترات آمونیوم عملکردی بالاتر از کود اوره دارد و میزان 160 و 220 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص، عملکرد مساوی و بیشتر از تیمار شاهد و 100 کیلوگرم در هکتار تولید می‌کند. عملکرد بالای تیمار نیترات آمونیوم به کارایی ذرت در جذب بالای آن و عملکرد پایین‌تر کود اوره به اتلاف نیتروژن در اثر تصعید و شستشو نسبت داده ‌شد. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    33 - خاصیت ضدباکتریایی عصاره و اسانس سرخارگل در مقابل چند باکتری گیاهی
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 2 , السنة 12 , تابستان 1395
    سرخارگل Echinacea purpurea به دلیل خواص ضدمیکروبی اش همواره مورد توجه بوده است. برای ارزیابی اثر عصاره های آبی، متانولی، اتانولی، استونی و اسید کلریدریک و نیز اسانس گل این گیاه آزمون های بازدارندگی، تعیین حداقل بازدارندگی و کشندگی روی باکتری های گیاهی شامل Rhixobiumtume أکثر
    سرخارگل Echinacea purpurea به دلیل خواص ضدمیکروبی اش همواره مورد توجه بوده است. برای ارزیابی اثر عصاره های آبی، متانولی، اتانولی، استونی و اسید کلریدریک و نیز اسانس گل این گیاه آزمون های بازدارندگی، تعیین حداقل بازدارندگی و کشندگی روی باکتری های گیاهی شامل Rhixobiumtumefaciens، Bacillus turengiensis، Pectobacterium atrocepticum، Pseudomonas fleuorscens، Erwinia amylovora، Basillus subtilis و Rhodococcus faciens انجام شد. آنتی بیوتیک جنتامایسین به عنوان شاهد مثبت و حلال خنثی دی متیل سولفوکسید به عنوان شاهد منفی قرار داده شدند. در آزمون زیست سنجی، برای هر باکتری آزمایش به صورت یک طرح کاملاً تصادفی با 24 تیمار و سه تکرار در نظر گرفته شد. واکنش باکتری ها به عصاره های گیاهی سرخارگل متفاوت بود. در مجموع اثر بازدارندگی اسانس گل بیشتر از عصارۀ اندام های مختلف سرخارگل بود. به علاوه، باکتری های گرم مثبت به ویژه R. facience نسبت به عصاره ها اثرپذیری چندانی نشان ندادند، هر چند اسانس گل بازدارنده، باکتری ایستا و حتی کشنده بودند. عصاره ها بیشتر از آن که باکتری کش باشند، باکتری ایستا بودند. تجمع مواد ضدباکتریایی در ریشه و گل بیشتر از ساقه و برگ بود. استون به عنوان کم اثرترین حلال در استخراج مواد ضدباکتریایی عصاره از اندام های گیاهی سرخارگل تشخیص داده شد. در کل به نظر می رسد سرخارگل از کارآیی بالقوه بالایی برای مقابله با باکتری های گیاهی و به ویژه گونه های مهاجم و بیماریزا می تواند برخوردار باشد. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    34 - قابلیت حشره کشی اسانس ترخون، درمنه مزرعه‌روی و آذری بر شته سبز هلو
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 2 , السنة 14 , تابستان 1397
    گونه های آرتمیزیا از دیرباز به عنوان گیاهانی با کارآیی حشره کشی بالا مورد توجه بوده و برای مقابله با حشرات موذی خانگی استفاده می شدند. در این پژوهش، اسانس گیاهان ترخون (Artemisia dracunculus)، درمنه مزرعه روی (Artemisia campestris) و درمنه آذری (Artemisia austriaca) به أکثر
    گونه های آرتمیزیا از دیرباز به عنوان گیاهانی با کارآیی حشره کشی بالا مورد توجه بوده و برای مقابله با حشرات موذی خانگی استفاده می شدند. در این پژوهش، اسانس گیاهان ترخون (Artemisia dracunculus)، درمنه مزرعه روی (Artemisia campestris) و درمنه آذری (Artemisia austriaca) به روش تقطیر با آب و با دستگاه کلونجر استخراج و پس از تعیین عملکرد اسانس، ترکیبات شیمیایی فرار موجود در آن با دستگاه کروماتوگراف گازی متصل به طیف سنج جرمی اندازه گیری شد. خاصیت شته کشی اسانس ها بر شته سبز هلو با استفاده از آزمون زیست سنجی طی 12 ساعت با استفاده از رقت های 62، 125، 250، 500 قسمت بر میلیون و 1، 2، 4 و 6 در هزار و با ثبت تعداد شته های مُرده هر دو ساعت یک بار تعیین شد. عملکرد اسانس ترخون، درمنه مزرعه روی و آذری به ترتیب 8/6، 4 و 9/3 میلی لیتر بر کیلوگرم پودر گیاهی اندازه گیری شد. همچنین، تعداد 6، 8 و 16 ترکیب شیمیایی فرار به ترتیب از ترخون، درمنه مزرعه روی و آذری شناسایی گردید. ترکیبات عمده ترخون شامل متیل کاویکول، سیس-اوسیمن، ترانس بتا اوسیمن و لیمونن، درمنه مزرعه روی شامل کامفور، 1و8-سینئول و 3و5-پپتادین 2-اُل و درمنه آذری، بتا توجان، کاریوفیلن اُکساید، آلفا توجان، 1و8-سینئول و کاریوفیلن بود. اسانس هر سه گیاه کشندگی قابل توجهی در برابر شته سبز هلو نشان دادند اما قابلیت شته کشی ترخون به طور قابل توجهی از دو گونه دیگر بیشتر بود. مقادیر 50 درصد کشندگی ترخون، درمنه مزرعه روی و آذری به ترتیب کمتر از 62، 382 و 576 قسمت بر میلیون تخمین زده شد. بنابراین، اسانس ترخون را می توان به عنوان یک فرآورده طبیعی امن و مؤثر برای مقابله با شته سبز هلو مخصوصاً در محصولات گلخانه ای به عنوان جایگزین سموم پرخطر شیمیایی مدنظر قرار داد تفاصيل المقالة

  • المقاله

    35 - اثر کودهای شیمیایی و آلی بر رشد قارچ Sclerotinia minor عامل بیماری پوسیدگی ریشه و طوقه آفتابگردان در شرایط آزمایشگاه و گلخانه
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 5 , السنة 12 , زمستان 1395
    قارچ Sclerotinia minor از عوامل مهم بیماری شایع پوسیدگی طوقه و ریشه آفتابگردان در جهان و ایران است. در این مطالعه، جداسازی، خالص سازی و شناسایی قارچ عامل بیماری از مزارع آفتابگردان شهرستان خوی و نیز اثبات بیماریزایی، انبوه سازی اسکلروت با روش کوهن انجام شد. اثر کودهای م أکثر
    قارچ Sclerotinia minor از عوامل مهم بیماری شایع پوسیدگی طوقه و ریشه آفتابگردان در جهان و ایران است. در این مطالعه، جداسازی، خالص سازی و شناسایی قارچ عامل بیماری از مزارع آفتابگردان شهرستان خوی و نیز اثبات بیماریزایی، انبوه سازی اسکلروت با روش کوهن انجام شد. اثر کودهای متداول شیمیایی اوره و فسفره با مقادیر 1، 5 و 10 و حیوانی شامل گوسفندی، گاوی و مرغی با مقادیر مقدار 10، 15 و 20 گرم در لیتر از محیط کشت سیب زمینی دکستروز آگار بر رشد اسکلروت و میسلیوم قارچ عامل بیماری در شرایط آزمایشگاهی انجام شد. همچنین، اثر هر یک از کودهای مذکور بر توسعه بیماری و صفات مورفولوژیک گیاهچه های آفتابگردان در شرایط گلخانه بررسی شد. با وجود بازدارندگی رشد قارچ توسط کودهای شیمیایی به ویژه اوره در محیط کشت، این کودها تشدیدکنندۀ بیماری اسکلروتینیایی در گیاهچه های آفتابگردان در شرایط گلخانه بودند. بنابراین، کودهای شیمیایی اوره و فسفره در تشدید بیماری پوسیدگی اسکلروتینیایی نقش عمده ای دارند. بنابراین، جایگزینی آنها با کودهای حیوانی و به ویژه کودهای گاوی و گوسفندی توصیه می شود. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    36 - ارزیابی دگرآسیبی سورگوم جارویی (Sorghum vulgare var. technicum) بر جوانه زنی و رشد گیاهچه جو (Hordeum vulgare‌)
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 2 , السنة 7 , تابستان 1390
    سورگوم جارویی به صورت گسترده در منطقه میانه برای تولید جاروی سنتی کشت شده و تناوب آن با جو یکی از تناوب های رایج این منطقه می باشد. این تحقیق به منظور تعیین قابلیت دگرآسیبی سورگوم جارویی بر جوانه زنی و رشد اولیه جو انجام گرفت. اثر عصاره آبی 5/2، 5، 5/7 و 10% ریشه و ان أکثر
    سورگوم جارویی به صورت گسترده در منطقه میانه برای تولید جاروی سنتی کشت شده و تناوب آن با جو یکی از تناوب های رایج این منطقه می باشد. این تحقیق به منظور تعیین قابلیت دگرآسیبی سورگوم جارویی بر جوانه زنی و رشد اولیه جو انجام گرفت. اثر عصاره آبی 5/2، 5، 5/7 و 10% ریشه و اندام هوایی سورگوم جارویی نمونه برداری شده بعد از کاشت در چهار مرحله به فواصل یک ماهه و نیز اثر ترشحات ریشه گیاهچه های سورگوم جارویی به روش اتاقک هم تراز آگار بر گیاهچه های جو، هم‎چنین اثر عصاره آبی 5 و 10% بقایای دست نخورده و سوخته بلافاصله و یک ماه بعد از برداشت بر جوانه زنی و رشد اولیه جو در آزمایشگاه بررسی شد. هم‎چنین، اثر عصاره 5/2، 5، 5/7 و10% اندام هوایی سورگوم جارویی سه ماهه بر رشد گیاهچه جو در گلخانه مطالعه شد. عصاره ریشه سورگوم جارویی نسبت به عصاره اندام هوایی بر جوانه زنی جو کمتر بازدارنده بود و عصاره اندام هوایی سه ماهه بیشترین اثر بازدارنده بر جوانه زنی و رشد اولیه جو را داشت. هم‎چنین ترشحات ریشه سورگوم جارویی بر رشد ساقه چه بیشتر از ریشه چه جو تأثیرگذار بود. به علاوه، سوزاندن بقایای گیاهی سورگوم جارویی در تخفیف خاصیت دگرآسیبی آن تا 77% مؤثر بود. اثر عصاره دهی سورگوم جارویی در گلخانه از تأثیر مستقیم آن در آزمایشگاه بر ویژگی های گیاهچه جو کمتر بود. نظر به خاصیت قابل توجه دگرآسیب سورگوم جارویی بر جو، بایستی در قرار دادن تناوب جو با سورگوم جارویی ملاحظات کافی در مدیریت بقایای محصول سورگوم جارویی به عمل آید. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    37 - اثر سطوح مختلف ورمی‌کمپوست بر صفات مورفولوژیک و اجزای عملکرد گیاه‌ دارویی پنیرکMalva silvestris L.
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 4 , السنة 11 , پاییز 1394
    پنیرک جزو گیاهان دارویی ارزشمندی است که از گل‌ها و برگ‌های آن در بسیاری از کتاب های مرجع داروشناسی به عنوان گیاه دارویی یاد شده است. تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر سطوح مختلف ورمی‌کمپوست بر خصوصیات مورفولوژیک و اجزای عملکرد پنیرک در قالب طرح کاملاً تصادفی، به صورت گلدانی أکثر
    پنیرک جزو گیاهان دارویی ارزشمندی است که از گل‌ها و برگ‌های آن در بسیاری از کتاب های مرجع داروشناسی به عنوان گیاه دارویی یاد شده است. تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر سطوح مختلف ورمی‌کمپوست بر خصوصیات مورفولوژیک و اجزای عملکرد پنیرک در قالب طرح کاملاً تصادفی، به صورت گلدانی انجام گرفت. تیمارها شامل پنج سطح ورمی‌کمپوست (صفر، 5، 10، 15و 20 گرم در کیلوگرم خاک) در سه تکرار انجام گرفت. در بیشتر صفات مورد ارزیابی شامل قطر یقه، وزن تر و خشک دم برگ، عرض گستردگی ریشه، تعداد برگ، قطر تاج پوشش، طول دم برگ، وزن خشک بوته، وزن تر و خشک ریشه، طول و عرض برگ، ورمی کمپوست 15 گرم در کیلوگرم خاک بیشترین اثر افزایشی را نشان داد ولی تیمار ورمی کمپوست 20 گرم در کیلوگرم خاک بر وزن تر برگ اثر بهتری داشت. در وزن تر بوته نیز، تیمارهای 15 و 20 گرم در کیلوگرم خاک ورمی کمپوست در بالاترین سطح آماری قرار گرفتند احتمالاً اثر مثبت ورمی کمپوست به سبب داشتن ویژگی‌های ساختاری و دارا ‌بودن مواد‌ مغذی باشد که توانسته است خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک را بهبود بخشیده و تاثیر مطلوبی بر رشد و نمو گیاه پنیرک داشته باشد و استفاده از کودهای زیستی به تنهایی و یا در ترکیب با کود شیمیایی می تواند در کشت و پرورش گیاهان دارویی که توصیه کمتری برای مصرف مواد شیمیایی می شود، تأثیر مثبتی داشته باشد. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    38 - اثر کشندگی اسانس زیره سیاه، اسطوخودوس، رزماری، زیره سیاه، بومادران و زینیان روی شته معمولی گندم
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 4 , السنة 12 , پاییز 1395
    در این پژوهش، خاصیت شته کشی اسانس گیاهان دارویی زیره سیاه، اسطوخودوس، رزماری، بومادران و زنیان روی شته معمولی گندم مطالعه شد. استخراج اسانس گیاهان ذکر شده با استفاده از روش تقطیر با آب انجام و رقت های 2 ،4 ،6 ،8 ،10 و 12 در هزار از آنها تهیه شد. شته های جمع آوری أکثر
    در این پژوهش، خاصیت شته کشی اسانس گیاهان دارویی زیره سیاه، اسطوخودوس، رزماری، بومادران و زنیان روی شته معمولی گندم مطالعه شد. استخراج اسانس گیاهان ذکر شده با استفاده از روش تقطیر با آب انجام و رقت های 2 ،4 ،6 ،8 ،10 و 12 در هزار از آنها تهیه شد. شته های جمع آوری شده از مزارع گندم و سورگوم جارویی از منطقه میانه به گندم های کاشته شده در گلخانه انتقال داده شد. رقت های تهیه شده از اسانس ها در هر تکرار روی 10 شته کامل بی بال ریخته شد. میزان مرگ و میر 2، 4، 6، 8، 10، 12 و 24 ساعت بعد از اعمال تیمارها ثبت شد و طی یک طرح آزمایش کاملاً تصادفی داده ها تجزیه و تحلیل گردید. تمامی اسانس های گیاهی اثر کشنده بر شته معمولی گندم داشتند. در غلظت 12 در هزار زنیان و بومادران کشندگی نهایی بیشتری نشان دادند در حالی که رزماری در غلظت 2 در هزار پس از گذشت 24 ساعت از بقیه کشنده تر بود. مقایسه غلظت کشنده 50% اسانس های گیاهی پس از 24 ساعت نشان داد که اسانس زنیان در مقایسه با چهار گیاه دیگر اثر بیشتری در مهار شته معمولی گندم داشت و اسانس بومادران، زیره سیاه، اسطوخودوس تقریباً به یک انداره و در نهایت رزماری در رده های بعدی قرار گرفتند. اسانس های گیاهی مورد بررسی می توانند به عنوان آفت کش طبیعی جایگزین مناسبی برای سموم شیمیایی مدنظر قرار گیرند. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    39 - بررسی تنوع ژنتیکی قارچ عامل بیماری آنتراکنوز گردو Ophiognomonia leptostyla (Fr.) Sogonov در منطقه ITS و IGS با استفاده از نشانگر CAPS در شمال غرب ایران
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 2 , السنة 6 , تابستان 1389
    به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی قارچ عامل بیماری آنتراکنوز گردو Ophiognomonia leptostyla در شمال غرب ایران تعداد 25 جدایه از مناطق مختلف جمع آوری و با استفاده از روش تک اسپورسازی خالص شدند. استخراج DNA از میسلیوم قارچ با استفاده از روش لیو و همکاران انجام شد. تکثیر منطقه I أکثر
    به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی قارچ عامل بیماری آنتراکنوز گردو Ophiognomonia leptostyla در شمال غرب ایران تعداد 25 جدایه از مناطق مختلف جمع آوری و با استفاده از روش تک اسپورسازی خالص شدند. استخراج DNA از میسلیوم قارچ با استفاده از روش لیو و همکاران انجام شد. تکثیر منطقه ITS-rDNA توسط جفت آغازگر اختصاصی، ITS1 و ITS4 انجام گردید. هم‎چنین منطقه IGS-rDNA با استفاده از جفت آغازگر NS1R و LR13R تکثیر شد. نوارهایی به طول 600 جفت باز و 2320-2300 جفت باز از تکثیر منطقه ITS و IGS به دست آمد. قطعات تکثیر شده توسط پنج آنزیم برش دهنده EcoRI، HindIII، TagI، HinfI و BamHI مورد هضم قرار گرفتند. از مجموع آنزیم های برشی مورد استفاده EcorI، TagI و BamHI فاقد محل برش بر محصولات تکثیری منطقه ITS و HinfI و BamHI نیز فاقد محل برش بر محصولات تکثیری منطقه IGS بودند. گروه بندی جدایه های مورد مطالعه بر اساس الگوهای نواری هر دو منطقه در سطح شباهت 75 درصد، آن‎ها را در چهار گروه طبقه بندی نمود. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    40 - اثر جداگانه و تلقیقی اسانس ترخون و دُز کاهش‌یافته چند حشره‌کش شیمیایی بر مهار شته سبز هلو
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 1 , السنة 15 , بهار 1398
    شته سبز هلو یا شته اسفناج از آفات مهم محصولات مختلف کشاورزی می باشد. جهت بررسی اثر مهارکنندگی آفتکش کش شیمیایی و زیستی، شته سبز هلو از مزرعه اسفناج واقع شهرستان میانه جمع آوری و در شرایط گلخانه پرورش داده شد. استخراج اسانس ترخون با دستگاه کلونجر انجام شد. اثر شته کشی ح أکثر
    شته سبز هلو یا شته اسفناج از آفات مهم محصولات مختلف کشاورزی می باشد. جهت بررسی اثر مهارکنندگی آفتکش کش شیمیایی و زیستی، شته سبز هلو از مزرعه اسفناج واقع شهرستان میانه جمع آوری و در شرایط گلخانه پرورش داده شد. استخراج اسانس ترخون با دستگاه کلونجر انجام شد. اثر شته کشی حشره کش های دیمتوات، ایمیداکلوپراید، پی متروزین، استمپراید و پریمیکارب در دُزهای توصیه شده و نیز دُزهای کاهش یافته به میزان یک پنج، یک دهم، یک پانزدهم و یک بیستم حشره کش های شیمیایی به طور جداگانه و در تلفیق با رقت 62 قسمت بر میلیون اسانس ترخون در فاصله زمانی 2 تا 12 ساعت پس از اعمال تیمار در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. عملکرد اسانس 15 میلی لیتر از هر کیلو ماده گیاهی از ترخون به دست آمد. تمامی تیمارهای مورد استفاده از حشره کش ها، اسانس ترخون و تلفیق دُزهای کاهش یافته از حشره کش های شیمیایی با اسانس ترخون در برابر شته سبز هلو کشنده بودند. تفاوت چندانی بین اثرات کشندگی حشره کش های شیمیایی مورد استفاده از لحاظ کشندگی بر شته سبز هلو مشاهده نشد. اسانس ترخون در رقت 62 قسمت بر میلیون توانست با دُز یک پنجم حشره کش ها از لحاظ درصد کشندگی بر شته سبز هلو رقابت کند. تلفیق یک پنجم آفتکش ها با اسانس ترخون توانست کنترل قابل قبولی از شته سبز هلو را نشان دهد و به اندازه دُز توصیه شده اثرگذار بوده و می تواند به عنوان یک فرآورده کم خطر برای مهار این شته توصیه شود. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    41 - اثر عصارۀ بذر گزنه و شنبلیله بر موش سوری دیابتی شده
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 2 , السنة 13 , تابستان 1396
    به منظور ارزیابی اثر عصارۀ بذر گزنه و شنبلیله بر گلوکز، شاخص های چربی و تنش اکسیداتیو در موش سوری دیابتی شده با استرپتوزوتوسین، 40 سر موش سوری نر نژاد NMRI، در گروه های پنج تایی مطالعه شدند. تیمارها شامل ده بار تزریق به صورت روزانه با مت فورمین، عصارۀ بذر گزنه، شنبل أکثر
    به منظور ارزیابی اثر عصارۀ بذر گزنه و شنبلیله بر گلوکز، شاخص های چربی و تنش اکسیداتیو در موش سوری دیابتی شده با استرپتوزوتوسین، 40 سر موش سوری نر نژاد NMRI، در گروه های پنج تایی مطالعه شدند. تیمارها شامل ده بار تزریق به صورت روزانه با مت فورمین، عصارۀ بذر گزنه، شنبلیله و ترکیب آنها به نسبت های 1:4، 2:4 و 3:4 به همراه شاهد مثبت و منفی بودند. پس از 48 ساعت از آخرین تزریق، از طریق خون‌گیری داخل بطنی میزان گلوگز، کلسترول، لیپوپروتئین با چگالی بالا و پایین و ظرفیت تام آنتی اکسیدان سرم اندازه گیری شد. تیمارهای آزمایشی به ویژه عصارۀ ترکیبی بذر گزنه و شنبلیله به نسبت 2:4 موجب کاهش میزان گلوکز خون شد. عصارۀ ترکیبی با نسبت 1:4، میزان کلسترول را به شکل قابل توجهی کاهش داد ولی مت فورمین و عصارۀ بذر گزنه باعث افزایش آن گردید. عصارۀ بذر گزنه باعث افزایش میزان لیپوپروتئین با چگالی بالا و عصارۀ ترکیبی موجب کاهش میزان آن گردید. گزنه و مت فورمین باعث افزایش میزان لیپوپروتئین با چگالی پایین خون گردید. مت فورمین، عصارۀ بذر گزنه و عصاره ترکیبی با نسبت 2:4 باعث افزایش ظرفیت تام آنتی اکسیدانی سرم گردید. بنابراین، عصاره های مورد بررسی، می توانند به عنوان گزینه ای در درمان دیابت و کاهش عوارض ناشی از آن مطرح باشند. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    42 - اثر سالیسیلیک اسید بر القای مقاومت نعناع فلفلی به تنش شوری در شرایط گلخانه
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 2 , السنة 10 , تابستان 1393
    نعناع فلفلی Mentha piperita L. یکی از مهم ترین گیاهان دارویی متعلق به خانواده نعناعیان می باشد. به منظور مطالعه اثر غلظت های مختلف سالیسیلیک اسید بر القای مقاومت به تنش شوری نعناع فلفلی، آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً‌تصادفی با چهار تکرار انجام شد. برای برر أکثر
    نعناع فلفلی Mentha piperita L. یکی از مهم ترین گیاهان دارویی متعلق به خانواده نعناعیان می باشد. به منظور مطالعه اثر غلظت های مختلف سالیسیلیک اسید بر القای مقاومت به تنش شوری نعناع فلفلی، آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً‌تصادفی با چهار تکرار انجام شد. برای بررسی برهمکنش سالیسیلیک اسید و تنش شوری از چهار سطح کلریدسدیم (صفر، 50، 100 و 150 میلی مول در لیتر) و سالیسیلیک اسید (صفر، 1/0، 5/0 و یک میلی مول در لیتر) استفاده گردید. گیاهان در گلدان تا رسیدن به مرحله برداشت پرورش داده شدند. در پایان آزمایش، ویژگی هایی مانند ارتفاع گیاه، تعداد شاخساره جانبی، تعداد گره، تعداد برگ، قطر ساقه اصلی و قطر سایه انداز، وزن تر و خشک شاخساره، طول میانگره، طول ریشه و وزن تر ریشه اندازه گیری شد. تنش شوری روی تعداد شاخساره جانبی، تعداد گره، تعداد برگ، قطر ساقه اصلی، وزن تر و خشک شاخساره، طول میانگره، طول ریشه و وزن تر ریشه، سالیسیلیک اسید روی تعداد شاخساره جانبی و وزن خشک شاخساره و برهمکنش آن ها روی ارتفاع گیاه، قطر سایه انداز نعناع فلفلی اثر معنی داری داشت. بیشترین اثر بازدارندگی رشد در تنش شوری با غلظت 100 میلی مول در لیتر و موثرترین غلظت سالیسیلیک اسید در سطوح 1/0 و 5/ 0 میلی مول در لیتر به دست آمد. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    43 - خاصیت ضدمیکروبی عصاره‌های پنج گونه گلسنگ روی Fusarium oxysporum و Ralstonia solanacearum عوامل پوسیدگی سیب‌زمینی
    بوم شناسی گیاهان زراعی , العدد 5 , السنة 11 , زمستان 1394
    استفاده از خاصیت ضدمیکروبی گلسنگ ها می تواند از جمله روش های همگام با طبیعت و کم خطر در مدیریت بیماری های گیاهی باشد. در این پژوهش، فعالیت ضدمیکروبی عصاره های استونی، متانولی و کلروفرمی پنج گونه گلسنگ بومی شامل Ramalina capitaat، Xanthoparmelia stenophylla، Umbilicaria أکثر
    استفاده از خاصیت ضدمیکروبی گلسنگ ها می تواند از جمله روش های همگام با طبیعت و کم خطر در مدیریت بیماری های گیاهی باشد. در این پژوهش، فعالیت ضدمیکروبی عصاره های استونی، متانولی و کلروفرمی پنج گونه گلسنگ بومی شامل Ramalina capitaat، Xanthoparmelia stenophylla، Umbilicaria cylindrica و Rhizoplaca crysoleuca شناسایی شد. گونه Anamylopsora pulcherrima جمع آوری شده از ارتفاعات مشگین شهر و داران جلفا علیه قارچ Fusarium oxysporum و باکتری Ralstonia solanacearum عوامل پوسیدگی سیب زمینی در شرایط آزمایشگاه به روش دیسک گذاری و حداقل غلظت بازدارنده و کشنده و نیز شرایط شبیه سازی شده انبار مورد بررسی قرار گرفت. دیسک حاوی حلال خنثی د ی متیل سولفوکساید به عنوان شاهد منفی و دیسک حاوی بنومیل 2/0% و دیسک آنتی بیوگرام جنتامایسین به عنوان شاهدان مثبت به ترتیب برای قارچ و باکتری در نظر گرفته شد. عصاره گلسنگ های مورد بررسی روی قارچ مذکور تأثیری نداشتند، در حالی که عصاره کلروفورمی گلسنگ R. capitata فعالیت ضدباکتریایی قابل توجهی روی باکتری مذکور نشان دادند. عصاره گلسنگ های R. chrysoleuca و R. capitata بازدارنده تر و کشنده تر از بقیه علیه باکتری بودند. بررسی انباری با آغشته کردن غده های سیب زمینی با عصاره های منتخب گلسنگی بعد از مایه زنی با باکتری بیماریزا نشان داد که بیش از 80% عصاره ها خاصیت پیشگیری کننده داشتند. عصاره های گلسنگی مورد بررسی می تواند به عنوان یک فرآورده بیولوژیکی جایگزین فرآورده های شیمیایی مدنظر قرار گیرد. تفاصيل المقالة