اکسایش لیپیدها از مشکلات اصلی در نگهداری و بکارگیری روغن ها و چربی های خوراکی می باشد. یکی از موثرترین راه های به تاخیر انداختن اکسایش، بکارگیری آنتی اکسیدان ها می باشد. ثابت شده است که افزودن آنتی اکسیدان های شیمیایی می تواند باعث ایجاد جهش و یا سرطان گردد. بنابراین، بسیاری از گیاهان، که منبع عالی از ترکیبات فنلی طبیعی هستند و گزارش شده که عصاره فنلی آن ها دارای فعالیت آنتی اکسیدانی قوی می باشد می توانند به عنوان جایگزین مناسبی جهت پایداری اکسایشی استفاده شوند. در این پژوهش ابتدا عصاره گیری از کنجاله زیتون با استفاده از اتانول انجام گرفت و ترکیبات فنولی کل موجود در عصاره تعیین گردید، سپس اثرات آنتی اکسیدانی عصاره کنجاله زیتون در غلظت های مختلف (0، 50، 100، 150، 200، 250، 300، 350 و 400 پی پی ام) و همچنین آنتی اکسیدان های شیمیایی BHT و BHA ) با غلظت ppm 75)، بر پایداری اکسایشی روغن سویا در طول دوره نگهداری به مدت 4 هفته از طریق سنجش اندیس پراکسید، آنیزیدین، توتوکس و زمان مقاومت به اکسایش بررسی شد. نتایج این تحقیق نشان داد که در بین غلظت های تحت بررسی عصاره کنجاله زیتون، غلظت ppm 150 دارای بیشترین فعالیت آنتی اکسیدانی بوده و موثرترین سطح غلظتی عصاره بر پایداری اکسایشی روغن سویا تعیین گردید. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که غلظت بهینه ppm150 عصاره، نسبت به آنتی اکسیدان های BHT و BHA فعالیت آنتی اکسیدانی بیشتری را دارا بود. بنابراین روغن سویا حاوی عصاره کنجاله زیتون می تواند به عنوان یک غذای جدید و سالم استفاده شده و علاوه بر این، از کنجاله زیتون به عنوان یک ضایعات استفاده بهینه می شود. Manuscript profile

‎در‎‎این پژوهش ساختار اسیدهای چرب، اجزاء توکوفرولی، استرول ها و نوع ترکیبات فنلی عصاره های حاصل از برگ گیاه پرسیاوشان شناسایی شد و سپس ‎‎تاثیر‎‎حلال‌های متانول و اتانول ‎‎بر‎‎استخراج‎‎ ترکیبات پلی‌فنلی‎‎ و ‎‎فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره استخراجی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اسید پالمتیک اسیدچرب اشباع غالب عصاره، گاما و بتا توکوفرول بیشترین ترکیبات توکوفرولی، سیتواسترول بالاترین میزان استرول ها و سیرینژیک اسید و هیدروکسی تیروزول ترکیبات فنلی غالب در عصاره برگ پرسیاوشان بودند. اندازه گیری ترکیبات فنلی نیز نشان داد که در عصاره های استخراج شده با هر دو حلال، با افزایش غلظت عصاره تا 1000 پی پی ام میزان ترکیبات پلی فنلی استخراج شده در عصاره متانولی و اتانولیبه ترتیب تا 65/240 و 40/142 میلی گرم اسید گالیک در گرم عصاره افزایش یافت، با این تفاوت که درصد استخراج این ترکیبات آنتی‌اکسیدانی توسط حلال متانول به طور قابل ملاحظه‌ای بیشتر از حلال اتانول بود. در مرحله بعد، با اندازه‌گیری فعالیت مهارکنندگی رادیکال‌های آزاد در غلظت‌های مختلف عصاره‌های متانولی و اتانولی و مقایسه آن با آنتی‌اکسیدان سنتزیبوتیل هیدروکسی تولوئن(BHT) در غلظت 200 پی پی ام، مشخص شد که افزایش خاصیتآنتی‌اکسیدانی عصاره‌های متانولی و اتانولی وابسته به غلظت می‌باشد، بدین معنی که با افزایش غلظت عصاره‌ها از 200 پی پی ام تا 1000 پی پی ام، خاصیت آنتی‌اکسیدانی به طور چشمگیری افزایش یافت و در یک غلظت ثابت، عصاره استخراج شده با حلال متانول دارای فعالیت رادیکال گیرندگی بیشتری نسبت به عصاره اتانولی بود و هر دو عصاره فعالیت آنتی‌اکسیدانی بیشتری نسبت به آنتی‌اکسیدان سنتزی BHT داشتند. به ‎‎طور‎‎کلی‎‎نتایج ‎‎این پژوهش‎‎نشان‎‎ داد‎‎ متانول‎‎ حلال ‎‎مؤثرتری‎‎ در ‎‎استخراج‎‎ ترکیبات ‎‎فنلی برگ گیاه پرسیاوشان می‎‎باشد. ‎‎همچنین ‎‎همبستگی‎‎ مثبتی ‎‎بین‎‎ میزان‎‎ ترکیبات‎‎ فنلی ‎‎با ‎‎فعالیت‎‎ ضد اکسایشی ‎‎وجود‎‎دارد. Manuscript profile

فعالیت آنتی اکسیدانی و محافظت کنندگی عصاره متانولی کنجاله کنجد در روغن سویا با استفاده از روش های رنسیمت و آون گذاری مورد پژوهش قرار گرفت. مقایسه ی میانگین اثر غلظت های مختلف عصاره متانولی کنجاله کنجد بر طول دوره القاء به روش رنسیمت در روغن سویا در دمای 130 درجه سانتی گراد نشان داد که در غلظت 50 پی پی ام از عصاره طول دوره القاء نسبت به سایر غلظت ها و حتی نسبت به تیمار اسید گالیک (در غلظت 200 پی پی ام) به طور معنی داری بیشتر بود(01/0 p<). مقایسه نتایج ضریب استاندارد با استفاده از سه دمای 110، 120 و 130 درجه سانتی گراد نشان داد که روغن پایدار شده توسط عصاره متانولی کنجاله کنجد در مقایسه با اسید گالیک و نمونه شاهد از پایداری حرارتی مطلوبتری برخوردار بود. ارزیابی تغییرات کیفی تیمارها در طی آون گذاری در دمای 65در جه سانتی گراد نشان داد که اندیس پروکسید پس از 72 ساعت در تمامی تیمارهای مورد بررسی بطور قابل توجهی افزایش یافت به طوری که بالاترین میزان در نمونه کنترل بود و نمونه غنی شده توسط عصاره کنجد(50 پی پی ام) دارای پایین ترین سطح پروکسید بود. بررسی ها نشان داد که پس از 72 ساعت سطح TBA در نمونه تلقیح شده در عصاره، بالاتر از سایر تیمارها بود اما این تفاوت معنی دار نبود همچنین با گذشت زمان سطح دی ان های کنژوگه نیز افزایش پیدا کرد و بالاترین مقدار دی ان های کنژوگه متعلق به تیمار کنترل بود. روند تغییرات طول دوره القاء در تیمارها بطور معنی داری کاهش یافت(01/0 p<) به طوری که بعد از گذشت 72 ساعت بیشترین طول دوره القاء مربوط به تیمار اسید گالیک و سپس تیمار عصاره 50 پی پی ام و بعد از آن کنترل بود. نتایج نشان داد که عصاره متانولی کنجاله کنجد در غلظتهای پایین تر اثر محافظت کنندگی بیشتری در روغن سویا داشت. Manuscript profile

از محصولات فرعی فرآوری هندوانه، پوست هندوانه می باشد که عمده ترین بخش محصولات فرعی هندوانه را تشکیل می دهد. هدف از این پژوهش، بررسی سطوح پکتین صفر تا 4/. درصد بر بافت مارمالاد ، شاخص های رنگ b*)، a*،L*،) و خصوصیات حسی مارمالاد پوست هندوانه بوده است. نتایج آزمون بافت سنجی مارمالاد نشان داد با افزایش درصد پکتین، میزان چسبندگی، پیوستگی، قابلیت جویدن و خاصیت فنریت افزایش یافته است و سختی نمونه ها کاهش یافته است. اثر افزایش پکتین بر فاکتور L* معنی دار است و با افزایش پکتین روشنی رنگ محصول روند افزایشی داشته ، اثر افزایش درصد پکتین بر فاکتور a* معنی دار نشد و اثر افزایش درصد پکتین و بر فاکتور b* مارمالاد معنی دار شد. که با افزایش میزان درصد پکتین مقدار این عامل افزایش یافت. در ارزیابی حسی مارمالاد پوست هندوانه پس از ارزیابی فاکتورهای حسی، پذیرش کلی این محصول در سطوح مختلف پکتین اختلاف معنی داری را در سطح معنی داری 05/0 نشان داد. نتایج ارزیابی داوران نشان داد که اکثر نمونه های مارمالاد از مقبولیت خوبی برخوردارند، و هیچ کدام از نمونه ها پایین تر از حد متوسط ارزیابی نشدند. Manuscript profile

روغن ماهی به دلیل داشتن مقادیر بالای اسیدهای چرب چند غیر اشباع، حساسیت اکسیداتیو بالایی داشته که سبب ایجاد طعمی نامطلوب و عدم تمایل به مصرف آن می شود. از این رو ریزپوشانی این ترکیب با هدف حفاظت آن در مقابل شرایط محیطی با استفاده از روش خشک کن انجمادی مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور روغن ماهی کیلکا (Clupeonella cultriventris caspia) استخراج و پروفایل اسید چرب آن تعیین گردید. امولسیون روغن ماهی با نسبت 1:3 روغن: پوشش با پوشش هایی از مالتودکسترین، کازئینات سدیم، کنسانتره آب پنیر و نشاسته اصلاح شده با نسبت های متفاوت تهیه شد. به منظور تعیین میزان هر یک از چهار ترکیب، از طرح مخلوط استفاده شد. سپس تأثیر ترکیبات مختلف دیواره بر خصوصیات امولسیون و پودر شامل ثبات امولسیون، ویسکوزیته ظاهری، رطوبت پودر، اندازه ذرات و شاخص بس پاشیدگی، راندمان ریزپوشانی و مورفولوژی ریزکپسول ها مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نشان داد امولسیون های حاوی مقادیر کم کازئینات سدیم و یا فاقد کازئینات سدیم از ثبات امولسیونی کمتری برخوردار بودند. ویسکوزیته امولسیون تهیه شده با فرمولاسیون حاوی مقادیر بالای ترکیبات دیواره پروتئینی (کازئینات سدیم و کنسانتره آب پنیر) نسبت به سایر فرمولاسیون ها دارای بیشترین مقدار (mPa.s 5/465± 34/2639) بود. مقایسه ویژگی های ریزکپسول ها دلالت بر این داشت که نوع و مقادیر متفاوت ترکیبات دیواره تأثیر معنی داری (05/0≤ P) بر میزان رطوبت و اندازه ذرات میکروکپسول ها دارد. بررسی مورفولوژی پودر های میکروکپسوله روغن ماهی با راندمان ریزپوشانی بالاتر، تصاویر کروی تر با سطوحی صاف را نشان دادند و مقدار خروج روغن ماهی در آن ها نیز کمتر مشاهده شد. Manuscript profile

اکسایش لیپیدها از مشکلات اصلی در نگهداری و بکارگیری روغنها و چربیهای خوراکی می‌باشد. یکی از موثرترین راه‌های به تاخیر انداختن اکسایش لیپید ها، بکارگیری آنتی‌اکسیدان‌ها می‌باشد. ثابت شده است که افزودن آنتی‌اکسیدانهای شیمیایی می‌تواند باعث ایجاد جهش یا سرطان گردد. بنابراین، بسیاری از گیاهان که منبع عالی از ترکیبات فنلی با فعالیت آنتی‌اکسیدانی قوی می باشد، می‌توانند جایگزین مناسبی جهت پایداری اکسایشی استفاده شوند. در این پژوهش ابتدا عصاره گیری از برگ گیاه انجدان رومی با استفاده از حلال متانول انجام گرفت ومیزان کل ترکیبات فنولی موجود در عصاره و همچنین فعالیت آنتی اکسیدانی آن با بررسی قدرت مهارکنندگی رادیکالهای آزاد DPPH تعیین گردید، سپس اثرات آنتی‌اکسیدانی عصاره در غلظت‌های مختلف بر پایداری اکسایشی روغن سویا از طریق سنجش اندیس پراکسید و شاخص تیوباربیتوریک اسید (TBA) بررسی شد و با اثر آنتی‌اکسیدان سنتزی BHT مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت عصاره میزان ترکیبات فنلی موجود در عصاره و در نتیجه فعالیت آنتی اکسیدانی آن افزایش یافت، بطوریکه بیشترین مقدار این ترکیبات در غلظت 1000 پی پی ام بدست آمد که برابر mgGA/gr Extract 706/0 بود. بیشترین فعالیت آنتی اکسیدانی نیز به بالاترین غلظت عصاره (1000 پی پی ام) با مقدار 59/88 درصد تعلق داشت. نتایج آزمون اندیس پراکسید و شاخص TBAنشان داد که با گذشت زمان، غلظت‌های 800 و 1000 پی پی ام عصاره به خوبی توانست اکسیداسیون روغن سویا را کنترل کند و نسبت به آنتی اکسیدان سنتزی BHT بهتر عمل نماید. بنابراین طبق نتایج به دست آمده از این پژوهش می توان گفت که عصاره گیاه می‌تواند به عنوان منبعی از آنتی اکسیدانهای طبیعی برای جلوگیری از اکسایش روغنها و غذاهای حاوی روغن مورد استفاده قرار گیرد. Manuscript profile